««"قامشى" اقپاراتتىق پورتالىنىڭ حات قورجىنىنا ن.قوشامان ۇلى ەسىمدى ازاماتتان حات كەلىپ ءتۇستى. "قامشى" ەركىن پىكىر الاڭى بولعاندىقتان، حاتتى جاريالاۋدى ءجون كوردىك.
بۇل جولى اقتاۋدا Techno Trading LTD «مۇنايسەرۆيس» كومپانياسىنىڭ جۇمىسشىلارى ەرەۋىلگە شىقتى. نەگە؟ مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ - "قاناۋشىلاردىڭ" (مونوپوليستەردىڭ) مۇددەسىن قولداۋى، ماسەلەنى قۇقىقتىق تۇرعىدان شەشەدى دەگەن قۇزىرلى ورگاندارىنىڭ "بەيتاراپتىعى"، بۇل از بولعانداي جەرگىلىكتى پوليسەيلىك-اكىمشىلىك جۇيەنىڭ جۇمىسشىلاردىڭ ومىرلىك "قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا" قىسىم جاساۋى، "قوعامداعى تەڭسىزدىك"، "باي مەن كەدەيشىلىكتىڭ اراسىنىڭ الشاقتاي ءتۇسۋى"، "ەڭبەكشىلەردىڭ قاناۋشىلارعا تاۋەلدىلىگى"، "ەكى جاقتى قاناۋدىڭ" تەرەڭدەي ءتۇسۋى جۇمىسشى تابىن ەرتە مە، كەش پە نارازىلىق ەرەۋىلىنە شىعۋعا ءماجبۇر ەتەدى. بۇل - اكسيوما.
سوڭعى جىلدارى اقتاۋدا وسى باعىتتا جۇمىسشىلاردىڭ كاسىپوداق ۇيىمدارى قيمىلىنىڭ دا كۇشەيە باستاعانىن كورىپ وتىرمىز. بۇعان قاڭتاردىڭ 5-دە باستالعان «ماڭعىستاۋمۇنايگاز» كومپانياسىنىڭ كەنىشتەرىندە قىزمەت كورسەتەتىن Oil Construction Company (ءارى قاراي – OCC) كومپانياسىنا قارايتىن قالامقاس پەن جەتىباي كەنىشتەرىندەگى مۇنايشىلاردىڭ كاسىپوداق ۇيىمىنىڭ تالاپتارى دالەل بولادى. نارازىلىققا شىققان مۇنايشىلاردىڭ ءبىر تالابى تەك قانا بەلگىلى ءبىر توپتاردىڭ مۇددەسىن كوزدەپ، كەرىسىنشە «جۇمىسشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعامايتىن» رەسمي كاسىپوداق ۇيىمىندا بولعىسى كەلمەيتىندەرىن مالىمدەگەن. دەموكراتيالىق مەملەكەتتە جۇمىسشى تابىنىڭ الەۋمەتتىك قوزعاۋشى كۇشى ول – كاسىپوداق. كاسىپوداق قاشاندا جۇمىسشى تابىنىڭ ءبىرىڭعاي مايدانىنا سۇيەنەدى. كاسىپوداق قاي دەڭگەيدە بولماسىن «جۇمىسشى تابىنىڭ» ساياسي جەبەۋشىسى، قورعاۋشىسى. تەك كاسىپوداق ۇيىمى بار جەردە عانا «قاناۋشى تاپقا»، «سىبايلاستىققا»، «جەمقورلىققا» سوققى بەرىلەدى، دەموكراتيالىق باسقارۋعا العىشارتتار جاسالادى. ال، دەموكراتيانىڭ السىرەپ، ەلدە ءاۆتوريتاريزمنىڭ كۇشەيۋى كاسىپوداق ۇيىمدارىن الەۋمەتتىك وزگەرىستەر جاساۋعا يەتەرمەلەيدى.
ايتارىمىز، ماڭعىستاۋ جۇمىسشىلارىنىڭ قاناۋشى تاپقا (مونوپوليستكە) قارسى كۇرەسى وبەكتيۆتىك جاعىنان ساياسي سيپات الۋى دا ابدەن مۇمكىن. ءوز مۇشەلەرىنىڭ مۇددەلەرىن، ەڭبەك، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قۇقىقتارىن قورعاۋ ماقساتىندا جالاقىنى كوتەرۋدi، جۇمىس جاعدايىن جاقسارتۋدى تالاپ ەتكەن ماڭعىستاۋ كاسiپورنىنىڭ جۇمىسشىلارى نارازىلىعى كۇن سايىن كۇش الىپ بارا جاتىر. ماقسات – دەموكراتيالىق وزگەرىستەرگە تەجەۋ بولىپ وتىرعان مونوپوليستەردىڭ، قاناۋشى تاپتىڭ وكتەمدىگىنە جول بەرمەۋ، مەملەكەتتىك ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىندا ەڭبەكشىلەردىك ىقپالىن كۇشەيتۋ. ءبىراق، مۇنى قازىرگى قازاق بيلىگى تۇسىنگىسى كەلمەيدى.
سوندىقتان ەلدەگى الەۋمەتتىك-ساياسي جاعدايدى ۋشىقتىرماۋدىڭ الدىن-الۋدىڭ بىردەن ءبىر جولى جۇمىسشىلاردىڭ تالابىن ورىنداۋ بولىپ تابىلادى. ماسەلە شەشىلمەيتىن بولسا، جۇمىسشىلاردىڭ نارازىلىعى، ودان تۋىنداعان تالاپتارى جالپىۇلتتىق، حالىقارالىق ساياسي تالاپتارعا ۇلاسۋى مۇمكىن. كەزىندە ماركىس پەن ەنگىلىس اتالارىمىزدىڭ وزدەرى: «جۇمىسشى تابى قاشاندا بارلىق ەڭبەكشىلەر مەن قانالۋشىلاردىڭ الدىڭعى قاتارلى كۇرەسكەرى، قوزعاۋشى كۇشى، گەگومونى»، - دەپ ەسكەرتكەنىن دە ۇمىتپايىق. ءبىز مۇنىمەن ساناسۋىمىز كەرەك. قازاعىم ايتقان: "جامان كەلىسىپ وتىرىپ، كەرىسەدى، جاقسى كەرىسىپ وتىرىپ كەلىسەدى" -دەپ، ەندەشە بيلىك جانە جۇمىس بەرۋشىلەر ىشكى - سىرتى داعدارىستى ۋشىقتىرا بەرمەي، جۇمىسشى وكىلدەرىمەن تەز ارادا كەلىسسوز ۇستەلىنە وتىرۋلارى كەرەك.
ن.قوشامان ۇلى، ق ر جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى.
پىكىر قالدىرۋ