الماتى قالاسى تۇران ۋنيۆەرسيتەتىندە قازاق ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋگە قاتىستى الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ وتىرىسى بولىپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.
قوعامدىق كەڭەستىڭ وتىرىسىنا «تۇران» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، الماتى قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى، الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى راحمان الشانوۆ مودەراتور رەتىندە قاتىستى. سونىمەن بىرگە، ساياساتكەر سايروۆ ەرلان بياحمەت ۇلى، «جاستار» عىلىمي زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، ساياساتكەر قالييەۆ تالعات بەگىم ۇلى، «Kazinform» حالىقارالىق اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى وماروۆ اسقار قۋانىش ۇلى، ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى تىلەشوۆ ەربول ەردەمبەك ۇلى، حالىقارالىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى شىنىبەكوۆ دامير ءابدۋحالي ۇلى، «جاستار ءۇنى» جقق ءتوراعاسى، الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى بابامۇراتوۆ داۋرەن ءابۋتاليپ ۇلى، ساياساتتانۋشى، الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى ايدوس سارىم قوعامدىق كەڭەستىڭ وتىرىسىندا قازاق ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ ماسەلەسىنە قاتىستى وزىندىك پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ، بايانداما جاسادى.
«لاتىن الىپبيىنە قاتىستى قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن جيىندار ءوتىپ جاتىر، ونىڭ ءبىرشاماسىنا قاتىسىپ، لاتىنعا كوش تۋرالى يدەياعا قولداۋعا بىلدىردىك. ال، ەندى شەشىم شىعىپ، قابىلدانعان كەزدە ونى ارتقا تارتۋ ول تۋدى جىققانمەن بىردەي بولماق. لاتىن ءالىپبيىنىڭ نۇسقالارىنا قاتىستى الىپ-قاشپا اڭگىمەلەر كوبەيىپ، ەل اراسىندا داۋ تۋىنداي باستاعاندا بۇل ماسەلە تاعى دا كەيىنگە شەگەرىلەدى مە دەگەن قورقىنىش تۋىنداعان بولاتىن. الايدا، قۋانىشىمىزعا وراي، ولاي بولمادى. بۇل ماسەلەگە قاتىستى ەلباسى جارلىققا قول قويىپ، ساياسي شەشىم قابىلداندى. ال، ءبىز ءۇشىن ەڭ باستىسى وسى شەشىمنىڭ قابىلدانعانى بولاتىن.
لاتىن ءالىپبيىنىڭ نۇسقاسىنا كەلەر بولساق، ول ءالى دە تالقىلانۋ كەرەك. اپروباسيادان ءوتىپ، ونىڭ ءتيىمدى جانە ءالسىز تۇستارىنىڭ بارلىعى دا ەسكەرىلۋ قاجەت. جان-جاقتى تالقىعا سالىپ، ەڭ دۇرىس، ەڭ ءتيىمدى، ەڭ ۇتىمدى نۇسقاعا توقتالۋىمىز قاجەت. 2025 جىلعا دەيىن وزگەرىستەر ەنۋى مۇمكىن، ەڭ باستىسى ءبىز لاتىن گرافيكاسىنا كوشەمىز»، - دەيدى الماتى قالالىق قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى داۋرەن بابامۇراتوۆ.
قازىرگى تاڭدا قوعامدا ۇلكەن تالقىعا ءتۇسىپ جاتقان قازاق ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ ماسەلەسىنە قاتىستى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، حالىقارالىق قازاق ءتىلى قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى، ا. بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى ءومىرزاق ايتپاي ۇلى دا ءوزىنىڭ پىكىرىن ايتىپ ءوتتى.
«قازىرگى تاڭدا جەر-جەردە لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە قاتىستى ەلباسىنىڭ جارلىعى تالقىلانۋدا. بۇل – ءبىز كوپتەن كۇتكەن شارا بولاتىن. جۇرت مۇنى ساياسي شەشىم دەپ اتاپ جاتىر، ال مەن بۇل ءىستى تاريحي شەشىم دەپ اتايمىن. تاريحي شەشىم بولاتىن سەبەبى، ءبىزدىڭ تاۋەلسىز ەل بولعاننان بۇرىن، حالىقارالىق قازاق ءتىلى قوعامى ەڭ الدىمەن ءتىلدىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەستى. ءتىل تاۋەلسىزدىگى ارقىلى قازاق ءتىلىن مەملەكەتتىك تىلگە اينالدىردى. ال، سودان كەيىنگى ءىرى وقيعا – ەلدىڭ تاۋەلسىزدىك الۋى بولسا، ودان كەيىنگى تاعى ءبىر ءىرى وقيعا ەلىمىزدىڭ استاناسىن وزگەرتۋى بولدى. سول وقيعالاردان كەيىنگى تاعى ءبىر ەڭ ءىرى تاريحي وقيعا – وسى لاتىن الىپبيىنە كوشۋ بولماق.
ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق جازۋىمىزدى قالىپتاستىرا الماي كەلە جاتقان ەل بولاتىنبىز. ۇلتتىق جازۋدىڭ نەگىزىن، ءبارىمىز بىلەتىندەي، احمەت بايتۇرسىن ۇلى قالاعان بولاتىن. الايدا، ءبىز ونى ءارى قاراي دامىتا الماي قالدىق. مىنە، ەندى قازىرگى تاڭدا سول ۇلتتىق جازۋىمىزدى قالىپتاستىرۋدىڭ ۇلكەن مۇمكىندىگى پايدا بولىپ وتىر»، - دەيدى ءومىرزاق ايتپاي ۇلى.
ونىڭ ايتۋىنشا، لاتىن گرافيكاسىنا ءسوزسىز ءالى دە وزگەرتۋلەر ەنگىزىلەدى.
«كوش جۇرە تۇزەلەدى. ءقازىر لاتىن ءالىپبيى نۇسقالارىندا ءبىرشاما كەمشىلىكتەر بار. ولاردى ءقازىر ايتىپ، ايتىسۋدىڭ كەرەگى جوق. ەڭ باستىسى ءبىز جازۋىمىزدى قابىلدادىق پا، ناعىز جۇمىس ەندى باستالادى»، - دەيدى ءومىرزاق ايتپاي ۇلى.
