شىنىندا دا، ارعى-بەرگى زاماندا عۇمىر كەشكەن نەبىر داناگويلەردىڭ ءوزى «ارمانىم جوق»، «مەن باقىتتىمىن»، اسىرەسە، «ورىسشا بىلگەنىم ءۇشىن باقىتتىمىن» دەگەنىن ەستىگەن ەمەسپىز. ءبىراق باقىت دەگەنىمىز ەل، جەر بايلىعىن ساتىپ-بۇتىپ شەتەل بانكىلەرىنە بۋما-بۋما اقشا تىعۋ جانە ساگينتايەۆ مىرزاعا ۇقساپ بىرنەشە جىل بولسا دا ۇكىمباس (ۇكىمەت باسشىسى) بولىپ وتىرۋ دەپ ويلايتىندار بار. ەكىنشىدەن، باحيتجان مىرزا ءوزىنىڭ ۇكىمەت باسشىسى قىزمەتىنە كەلۋىنە ورىسشا بىلگەندىگى زور سەپتىك بولىپ وتىرعانىن، ال قازاقستاندا ورىسشا بىلمەيتىن ادام اۋدان اكىمى دە بولا المايتىنىن جاقسى بىلەدى. ايتپاقشى، قازاقستاندا لاۋازىمدى قىزمەت اتقارىپ، ميلليونداعان اقشانى شەتەلگە اۋدارىپ قاشىپ كەتكەندەر تۇگەل دەرلىك ورىسشا وقىعان، ورىسشانىڭ ءتۇبىن تۇسىرەتىندەر. ءبىراق ساگينتايەۆ مىرزا ورىس ءتىلىن بىزگە قۇدايدىڭ بەرگەن باقىتى دەگەندە ءبىز دەپ بۇكىل قازاقتى ايتىپ وتىرسا وڭباي قاتەلەسكەنى. ويتكەنى، ۇكىمەت باسىنا بارعاندار، مينيسترلەر مەن اكىمدەر قازاق ءتىلىن مەنسىنبەي ورىسشا سويلەپ باقىتقا بولەنىپ وتىرعانىمەن، مىنا جاقتا قازاق ءتىلى ءوز ەلىندە ورىستىلدىلەرگە قاراپ، جەتىم بالاداي جالتاق-جۇلتاق ەتىپ وتىر. ال ءتىلى ونداي كۇيگە تۇسكەن حالىق ەسى دۇرىس بولسا باقىتتى حالىقپىن دەپ ايتا المايدى. ورىسشا بىلمەيتىن قازاق ساگينتايەۆ سياقتى پرەمەر-مينيستر بولماق تۇگىل ونىڭ كومەكشىسى دە بولا المايدى. ەگەر ءبىر قازاق جينالىستى قازاقشا وتكىزە باستاسا زالدا وتىرعان كەز-كەلگەن ورىس نەمەسە ءوز ءتىلىن مەنسىنبەيتىن كەز-كەلگەن  ماڭگۇرت سول جەردە شۋ شىعارۋعا «پراۆولى». ولار قازاقستان دەگەن قازاق ەلىندە ورىسشا بىلمەسە ەڭ ءارى كەتكەندە كىلەڭ قازاقتار عانا تۇراتىن 60-70 ءۇيلى اۋىلدىڭ اكىمى بولۋدان ءارى كوتەرىلە الماسىن، ياعني، ونشا «باقىتتى» ادام بولماي  قالارىن دا بىلەدى.

اتتەڭ، ساگينتايەۆ سياقتىلار ورىس ءتىلى بۇكىل قازاققا باقىت اكەلمەك تۇگىل، ونىڭ الەمدەگى ەڭ باي ءتىلدىڭ ءبىرى – قازاق ءتىلىن ءوز ەلىندە ونشا قاجەت ەمەس ءتىل قاتارىنا ىسىرىپ تاستاپ وتىرعانىن بىلمەي وتىرعان جوق. ولار بۇكىل ءماجىلىس-ماسليحاتىن، بۇكىل اقىل-كەڭەسىن قازاقتارعا قاراپ «ماعان مىنانى دا ىستەي المايسىڭ» دەگەندەي دۇركىرەتىپ تۇرىپ ورىسشا وتكىزەدى.

جاقىندا سول «باقىتتى» قاۋىمنىڭ ىشىندە كوزگە ىلىنەر-ىلىنبەس قانا قىزمەت ىستەيتىن ءبىر دوسىم «جاس وتاننىڭ» سەزىنە قاتىسام دەپ قازاقتىڭ جويىلىپ باراتقانىنا كوزىم جەتتى دەپ جىلارمان بوپ كەلدى. سول جيىننىڭ شەت-جاعاسىن تەلەديداردان ءوزىم دە كورگەنمىن. بىر-بىرىمەن ورىسشا سويلەسىپ جاتقان وڭكەي قازاق ۇل-قىزدارى، شاش قويىسىنان، كيىم-كيىسىنەن، كەيبىرەۋلەرىنىڭ نە بولسا سوعان ءماز بولعان دورەكى دە داراقى كۇلكىسىنەن، يناباتتىلىقتىڭ، ۇلتتىق تاربيە كورگەندىكتىڭ ءيسى ونشا بايقالا بەرمەيتىن شۋىلداعان توپ. ۇمىتپاسام، بىرەر بالانىڭ قۇلاعىندا سىرعا جىلتىراپ تۇردى. وسىلاردى بىر-بىرىمەن شۋىلداسىپ تەك ورىسشا سويلەسىپ جاتقانىن كورگەندە قانداي «جاس وتانىم» ءوسىپ كەلە جاتقانىن ويلاپ قازاعىمنىڭ ەرتەڭىنەن ءوزىم دە شوشىنىپ قالىپ ەدىم. نەگە شوشىنباسقا؟! بۇگىنگى بيلىكتەگىلەر ءقازىر قازاققا قارسى ادەيى ەرتەڭگى بيلىككە وسىنداي جاستاردى دايارلاپ وتىرعان سياقتى. ەرتەڭ قازاق ەلىن باسقارۋعا نە ءتىلى، نە كيىم كيىسى، نە ايتىپ جاتقان ان-كۇيى قازاققا قوسىپ قىرىق قايناتساڭ دا سورپاسى قوسىلمايتىن مىناداي ءورىستىلدى «باقىتتىلار» كەلسە جاڭاعى دوسىم ايتقانداي قازاقتىڭ جويىلىپ كەتپەگەن نەسى قالادى؟ ب. ساعىنتايەۆ ايتقان، بىزگە قۇداي بەرگەن ياعني، ورىس ءتىلى اكەلگەن باقىت وسى بولسا، قازاقشا دەپ بەرگەن بالاباقشاداعى نەمەرەم  ورىسشاعا اعىلشىنشانى ارالاستىرىپ شۇلدىرلەپ وتىرسا ب. ساعىنتايەۆ ايتقانداي باقىتتى بولعاننان گورى، ولگەنىم ارتىق ەمەس پە؟! قۇداي-اي، كەشىرە گور.

مىرزان كەنجەباي، اقىن