جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇرمەسىندە وتىرعان قازاقستان ازاماتشاسى اقجارقىن تۇرلىبايدىڭ اناسى قىزىنىڭ قازىرگى جاعدايى مەن اتىشۋلى قىلمىستىق ىسكە قاتىستى تىڭ دەرەكتەردى ايتىپ بەردى دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى Sputnik قازاقستان سايتىنا سىلتەمە جاساپ. 

2014 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا گۋانچجوۋ اۋەجايىندا 4،5 كەلى ەسىرتكىمەن ۇستالعان اقجارقىن تۇرلىباي ءىسى كۇللى ەلدى دۇرلىكتىرگەنى بەلگىلى. ءبىرى ونى اقشانىڭ سوڭىنان كەتتى دەپ ايىپتاسا، ەندى ءبىرى 20 جاستاعى قازاق قىزى ەسىرتكى بيزنەسىمەن اينالىستى دەگەنگە سەنبەدى. تانىستارىنىڭ وتىنىشىمەن مالايزياعا تاۋار جەتكىزىپ بەرۋگە كەلىسكەن ول الدەكىمدەردىڭ شىرماۋىنا ءتۇستى دەدى. قارشاداي قىزدىڭ تۋىستارى اقجارقىننىڭ كىناسىز ەكەنىن ايتىپ، ەلدەن كومەك كۇتتى. ءتىپتى اناسى ەلباسىدان اراشا دا سۇرادى. 2015 جىلى گۋانچجوۋ سوتى قازاق قىزىنا ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىن ايىرۋ جازاسىن بەردى. اقجارقىننىڭ ادۆوكاتتارى (اۆت: قازاقستاندىق سۇڭقار نۇرماعامبەتوۆ جانە قىتايلىق ەكى قورعاۋشى) سوتتىڭ بۇل ۇكىمىمەن كەلىسپەي، جوعارعى سوتقا شاعىم ءتۇسىردى. 2016 جىلدىڭ ساۋىرىندە اپەللياسيالىق سوت قازاق قىزىن ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرعان گۋانچجوۋ سوتى ۇكىمىنىڭ زاڭدى كۇشىن جويىپ، ءىستى قايتا قاراۋ تۋرالى قاۋلى شىعاردى. ودان بەرى 2 جىل، 4 اي ءوتتى. جالپى ەسەپپەن العاندا اقجارقىن تۇرلىباي 4 جىل، 5 اي عۇمىرىن جۇڭگو اباقتىسىندا وتكىزىپ وتىر. 

"قىزىمدى ءۇش-اق رەت كوردىم…" 

"تۇلا بويى تۇڭعىشىمنىڭ ەسىرتكى بيزنەسىمەن اينالىستى دەگەنى جالعان ايىپ، انا جۇرەگىم الدامايدى" دەگەن اقجارقىننىڭ اناسى سارى ۋايىمعا سالىنعانىنان بيىل ينسۋلت الىپ، اۋرۋحانادان ءبىر-اق شىققان. بىرنەشە اي ەم قابىلداعان ول بۇگىندە جاعدايىم جاقسى، وزەگىمدى ورتەيتىنى پەرزەنتىمە دەگەن ساعىنىشىم دەيدى. 

"اقجارقىن قىتايدا ۇستالعالى بەرى ءۇش-اق رەت كوردىم. سوڭعى رەت 2016 جىلى سوت وتىرىسىندا كەزدەستىم. ودان بەرى 2،5 جىل ءوتتى. مەن ءۇشىن بۇل قانداي اۋىر ەكەنىن سوزبەن جەتكىزە المايمىن. قورعاۋشىلارىنىڭ ايتۋىنشا، جاعدايى ءبىرقالىپتى. جۇمىس ىستەپ ءجۇر دەدى. وزىنە قاجەتتى كىتاپتاردى قىتايداعى قورعاۋشىسى اپارىپ بەرىپ ءجۇر. ءبىراق سانى شەكتەۋلى جانە تەك اعىلشىن تىلىندە بولۋى كەرەك"، —  دەگەن اقجارقىننىڭ اناسى زۋحرا سەيتىموۆا ءبىرىنشى كەزەكتە اتا-اجەسى ءۇشىن دە الاڭداپ وتىرعانىن جەتكىزدى. 

ويتكەنى اقجارقىن اتا-اجەنىڭ قولىندا تاربيەلەنگەن. ونىڭ جۇڭگو ەلىندە ۇستالدى دەگەنىن ەستىگەن قاريالار ءۇشىن بۇل حابار قاتتى سوققى بولىپ تيگەن.  

قىتايلىق ماماندار دا اقجارقىن جاعىندا 

سۇحبات بارىسىندا "قىزىمنىڭ اقتالىپ شىعاتىنىنا سەنىمدىمىن" دەپ بىرنەشە رەت ايتقان زۋحرا سەيتىموۆا ادۆوكاتتارى دا سوت ۇكىمى اقجارقىننىڭ پايداسىنا شىعادى دەپ بولجام جاساپ وتىر دەيدى. 

"اقجارقىن وسى ۋاقىتقا دەيىن تاعىلعان كىنانى مويىنداعان جوق. باسىندا ونىڭ ءىسى قۇجاتتاردا باسقاشا جازىلعان، كەيىن وعان تاعىلعان ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى الىندى. ەندى ءىس قايتا قارالىپ جاتقان سوڭ قۇجاتتار دا وزگەرتىلەتىنى بەلگىلى. وتكەندە قورعاۋشىسى ءىستىڭ سوزىلىپ كەتۋىن وسىمەن بايلانىستىردى. شىنىمدى ايتسام، نە ويلارىمدى دا بىلمەيمىن. ىشكى تۇيسىگىم الدامايدى دەپ وتىرمىن" دەگەن زۋحرا سەيتىموۆا قىتايلىق كەيبىر ماماندار دا اقجارقىننىڭ كىناسىز ەكەنىنە سەنىپ وتىر دەيدى. 

"اقجارقىننىڭ اۋەجايدا ۇستالعان كەزىندەگى ۆيدەوجازبالاردى كورگەن قىتايلىق پسيحولوگ ماماندارى ەگەر سومكەسىندە ەسىرتكى بارىن بىلەتىن ادامنىڭ جۇزىندە كىشكەنە بولسىن ەموسيانىڭ بايقالىپ، قوبالجۋى تيىستىگىن ايتىپتى. ال اقجارقىن ەشبىر الاڭسىز تۇرعان. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ەگەر ادام ءبىر رەت بولسا دا ەسىرتكى قولدانسا، قان قۇرامىندا ول بىرنەشە ۋاقىتتا جويىلىپ كەتۋى مۇمكىن، ءبىراق تىرناق پەن شاشتا ءومىر بويىنا ساقتالادى ەكەن. ءتىپتى ەسىرتكىنى جاي ۇستاپ كورگەن ادامنىڭ قولىنداعى كلەتكالاردا ونىڭ قۇرامى ساقتالادى دەيدى. بۇل ەكى ساراپتاما قورىتىندىسىندا دا اقجارقىن تازا بوپ شىقتى. ادۆوكاتتارى دا شىندىقتىڭ جەڭىپ شىعاتىنىنا سەندىرىپ وتىر"،-دەدى جۇڭگو تۇرمەسىندە وتىرعان بويجەتكەننىڭ اناسى. 

"ادۆوكات اقىسىن تاپپاي وتىرمىن" 

اقجارقىن تۇرلىباي ءىستى بولعان سوڭ اتا-اناسى ۇيلەرىن ساتىپ، تۋىستارىنان جىلۋ جيناعان. كەيىن كرەديت العان. باس-اياعى جينالعان 10 مىڭ اقش دوللارىن قىتايداعى قوس ادۆوكاتتىڭ قىزمەت اقىسى رەتىندە تولەگەن. ونىڭ ءبىرى اعىلشىن جانە ورىس، ەكىنشىسى جۇڭگو ءتىلىن ەركىن مەڭگەرگەن. ال قازاقستانداعى قورعاۋشى سۇڭقار نۇرماعانبەتوۆ اقجارقىنعا اقىسىز اراشا بولىپ كەلەدى.  

"قىتايداعى ەكى قورعاۋشىنىڭ قىزمەت اقىسىنىڭ ءبىر ميلليون تەڭگەسى قالعان. ونى ناۋرىز ايىندا بەرۋىم كەرەك ەدى. ءوزىم "قىزمەت اقىسىن ءالى كۇنگە دەيىن تولەمەگەن سوڭ، جۇمىس ىستەمەي جاتىر ما ەكەن؟" دەپ ويلانىپ وتىرمىن. ءبىر ميلليون تەڭگە ءبىز ءۇشىن وڭاي اقشا ەمەس. ءوزىم ەكى جەردە جۇمىس ىستەيمىن، تاپقان تابىسىم كرەديتىم (اقجارقىن ۇستالعان كەزدە قورعاۋشى اقىسىن تولەۋ ءۇشىن الىنعان – اۆتور) مەن كۇندەلىكتى اس-اۋقاتتان ارتىلمايدى. اقجارقىننان وزگە دە پەرزەنتتەرىم بار عوي" دەپ مۇڭىن شاققان انا قارجىنىڭ جوقتىعى قولدى بايلاپ وتىرعانىن ايتتى. ءتىپتى جۇڭگو ەلىنە بارماق تۇگىلى، ۆيزا جاساتۋدىڭ وزىنە اقشا تاپپاي وتىر ەكەن. ءسىم جاساپ بەرگەن ۆيزا مەرزىمى ءوتىپ كەتىپتى. 

ۇكىم شىعاتىن كۇندى ەشكىم بىلمەيدى

"قورعاۋشىلار ۇكىم وتكەن جىلدىڭ باسىندا شىعىپ قالار دەپ ۇمىتتەندىرىپ ەدى. كەيىن سول جىلدىڭ سوڭىندا ارى كەتسە ءۇش ايدا ۇكىم شىعۋى مۇمكىن دەپ تە بولجام جاسادى. ودان بەرى قانشاما ۋاقىت ءوتتى. ءقازىر حابار جوق. ادۆوكاتتارى كۇتۋدەن باسقا امال جوق دەيدى. ۇكىمنىڭ قاشان شىعاتىنى تۋرالى ءتىپتى بولجام دا جاساي الماي وتىر ول كىسىلەر. قورعاۋشىلارى قولدارىنان كەلگەننىڭ بارىن جاساپ جاتقانىنا سەنىمدىمىن. وسى تامىز ايىنىڭ ىشىندە قىتايداعى قورعاۋشىلارىنىڭ ءبىرى الماتىعا كەلمەكشى. جاقسى حابار بولار دەپ ۇمىتتەنىپ وتىرمىن"،-دەدى زۋحرا سەيتىموۆا. 

ەسكە سالا كەتسەك، جۋىردا عانا اقجارقىن تۇرلىبايدىڭ قازاقستانداعى ادۆوكاتى سۇڭقار نۇرماعانبەتوۆ جۇڭگو ەلىنە بارىپ قايتتى. 

"شىلدەنىڭ 17-20 ارالىعىندى قىتايدا بولدىم. جۇمىسىم اقجارقىن تۇرلىبايدىڭ ىسىنە قاتىستى. ءقازىر نە بولىپ جاتىر؟ سوت شەشىمى جاريا ەتۋ ساتىسىندا تۇر. سوت (جاڭا قۇرام) كەڭەس بەرۋ بولمەسىنە كەتتى. اقجارقىننىڭ جاعدايى بۇرىنعىداي قاناعاتتانارلىق دەڭگەيدە”، – دەپ جازدى ادۆوكات جەلىدەگى پاراقشاسىندا.