دەپۋتاتتار مەن انشىلەر تەكەتىرەسىنەن كىم ۇتادى؟

/uploads/thumbnail/20181108111243858_small.jpg

قىمبات مەيرامحانا، ەسترادا جۇلدىزدارى،  ارنايى شوۋ-پروگرامما. مۇنىڭ بارلىعى ەندى قارا تىزىمگە كىرەدى. وسىلايشا حالىق قالاۋلىلارى قازاقستاندىقتاردىڭ تويىنداعى ىسىراپشىلدىعىن توقتاتىپ، پراگماتيزمگە ۇيرەتپەك نيەتتە.  قارىزعا بەلشەسىنەن باتىپ، جيعان-تەرگەنىن قۋانىشىنا جاراتاتىن قازاق بۇل باستامانى قالاي قابىلدايدى؟ شەنەۋنىكتەردىڭ ويى قانداي؟ بۇل تۋرالى ەۋرازيا ءبىرىنشى ارناسى حابارلايدى.

كورپەسىنە قاراي ەمەس، جۇرتتىڭ سوزىنە قاراي كوسىلىپ جۇرگەن قازاقتىڭ استا-توك تويلارى بيلىك باسىندا وتىرعانداردىڭ دا نازارىنا ىلىكتى. ماسەلەن، سەنات ءتوراعاسى قاسىم-جومارت توقايەۆ بۇل ماسەلەدە وزبەك پەن تۇرىكتەردەن ۇلگى الۋعا شاقىرعان ەدى. وعان قاتىستى ءبىراز پىكىرتالاس تۋىنداعانىمەن، ىردۋ-دىردۋدان ءالى دە ارىلا قويعانىمىز شامالى. 

ءبىراق، حالىق قالاۋلىلارى مۇنداي تويلارعا شەكتەۋدى بىرتىندەپ باستاعان ءجون دەيدى. سەبەبى...

«ارينە، ءبىز ىسىراپشىلدىققا ءبىر جاعىنان شەكتەۋ قويۋىمىز كەرەك. اسىرەسە، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە. مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر قاراپايىم حالىققا جاقىن بولۋى ءتيىس. زاڭمەن تىيىم سالساق، اسەر باسقاشا بولادى. مادەنيەت ءبىر كۇننىڭ ىشىندە وزگەرمەيدى»، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى ازات پەرۋاشيەۆ. 

دەسە دە، جاستار اراسىندا ىسىراپشىلدىقتان باس تارتقان جۇپتار دا جوق ەمەس. ماسەلەن، وسكەمەندىك نۇرسۇلتان زايىبىمەن  دۇركىرەتىپ توي وتكىزبەي، جەتىمدەر ۇيىنە قايىرىمدىلىق جاساۋدى ءجون كورىپتى. ول مۇنداي قادامعا بۇرىننان ىشتەي دايىن بولعان. جارى التىناي دا ءبىراۋىزدان وتاعاسىن قولداي كەتكەن. 

اتقامىنەرلەردىڭ بۇل يدەياسى توي جۇرگىزۋشىلەرى مەن شوۋمەندەرگە جاقپاعانى بەلگىلى. ماسەلەن، اسابا الديار الپىسبايەۆ بۇرىنعىداي قازاقي داستۇرمەن توي وتكىزەتىن بولساق، شىعىنعا باتامىز دەگەن پىكىردە.

البەتتە، توي جاساۋعا تىيىم سالىنسا، انشىلەردىڭ دە ءبىراز اقشادان قاعىلاتىنى بەلگىلى. شەندىلەردىڭ مۇنداي ۋاجىنە پروديۋسەر، ءانشى ءقىدىرالى بولمانوۆ ءبۇي دەيدى:

«ەلىمىزدە زاڭ شىعاراتىن ماسەلەلەر تاۋسىلىپ، توي عانا قالعان با؟ وندا ءسىز باقىتتى ادامسىز. بۇكىل پروبلەمامىز شەشىلەدى مە ودان؟ بىزگە ءتۇيىندى ماسەلەلەردى شەشۋ كەرەك. توي - ول بۇرىننان كەلە جاتقان نارسە»، - دەيدى پروديۋسەر ءقىدىرالى بولمانوۆ.

ەكونوميستەر دە استا-توك تويعا تىيىم سالۋ كەرەك دەگەن پىكىردى قولدايدى. الايدا تويداعى ىسىراپشىلدىقتى ديەۆاليۆاسيا دا، داعدارىس تا توقتاتقان جوق. سوندىقتان دا ول ۋاقىت ەنشىسىندە. 

«شاريعات بويىنشا اۋەلى ءوزىڭدى جارىلقا دەيدى. ءوزىڭدى جارىلقاساڭ، وتباسىڭدى جارىلقا. ونى جارىلقادىڭ با، كومەكتەستىڭ بە، ەندى اۋىلداستارىڭدى جارىلقا. ونىڭ بارلىعىن جارىلقادىڭ با، قاۋىمدى جارىلقا. ەندى سول قارجى بولاتىن بولسا، نەگە سول قاۋىمدى جارىلقامايدى؟» - دەيدى ەكونوميست وراق الييەۆ. 

سونىمەن، قاراپايىم حالىق توي جاساۋ ءۇشىن كەمىندە 15-20 مىڭ  دوللار جۇمسايدى. ونىڭ ىشىنە - كيت، مەيرامحانا، قىز جاساۋى، وزگە دە قىمبات سىيلىقتار كىرەدى. شامامەن تاعى 5 مىڭ دوللار قوسىلار. ال وسى باعاعا، ياعني شامامەن 7 500 000 ميللونعا استانا مەن الماتىنىڭ شەتكى اۋدانىنان 1 بولمەلى پاتەر، شىمكەنتتەن 3 بولمەلى ءۇي الۋعا بولادى دەيدى ەكونوميستەر.

قاتىستى ماقالالار