قازاقستاندا «سيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە قوسىلعالى قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنىڭ سيفرلى ساۋاتتىلىعى ارتتى. وعان قازاقستان وڭىرلەرىندە جۇرگىزىلىپ جاتقان ءتۇرلى ءىس-شارالاردى اتاۋعا بولادى. ونداعى باستى ماقسات – حالىقتىڭ سيفرلى ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ.
ماسەلەن، قازاننىڭ ەكىسى مەن ءۇشى ارالىعىندا پاۆلودار قالاسىنىڭ جاستار باستامالارىن دامىتۋ ورتالىعىندا «QDigitalInform» اتتى سەمينارى ءوتتى.
«QDigitalInform» سەمينارى ەكى ماقساتتى العا قويدى. ءبىرىنشى ماقسات – قازاق ءتىلدى بۇقارالىق اقپارات قۇرالىن ىلگەرىلەتۋ جانە «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ.
«QDigitalInform» سەمينارى اياسىندا «ۇلتتىق اقپارات تەحنولوگيالارى» اكسيونەرلىك قوعامى پاۆلودار وبلىستىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ورتالىعىنىڭ اجس باسقارماسىنىڭ باس مامانى تيمۋر وسپانوۆ پاۆلودار تۇرعىندارىنا، ءبىلىم سالاسىندا تالماي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن وقىتۋشىلار مەن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ باستى كەزەڭدەرى، سونىمەن بىرگە مەملەكەتتىك باسقارۋداعى ساندىق جۇيەسى مەن ەلەكتروندى قۇجات اينالىمى جۇيەسى تۋرالى كوپتەگەن پايدالى اقپاراتپەن ءبولىستى.
مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسى مەن مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى ساندىق جۇيەگە الماستىرۋ بارلىق تاراپتاعى مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن قىزمەتكەرلەردىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتىپ، پارا الۋ، پارا بەرۋ، جالپى جەمقورلىق ماسەلەسىنىڭ ازايۋىنا ىقپال ەتتى، مەملەكەتتى كاسىبي باسقارۋىن قۇرۋ مۇمكىندىگىن قامتاماسىز ەتەدى.
سونىمەن بىرگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بارشا زامان تالابىنا ساي، زاماناۋي ۇيىمدارىندا اقپاراتتى جەتكىزۋ، الماستىرۋ، ساقتاۋ مەن باسقارۋ وتە ماڭىزدى ءارى ەرەكشە ءرولدى ەلەكتروندى، ونلاين قۇجات اينالىمى جۇيەسى ىستەيدى. مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ بارلىق ساتىسىندا جان-جاقتى مالىمەتتى اشىق بەرۋ مەن قاتاڭ باقىلاۋىن قالىپتاستىرۋداعى وتە ماڭىزدى فاكتور بولىپ ەسەپتەلەدى.
«QDigitalInform» سەمينارى «Samruk-Kazyna Trust» قوعامدىق جوبالاردى دامىتۋ، جەتىلدىرۋ قورى سەرىكتەستىگىنىڭ قولداۋىمەن ءارى كومەگىمەن كوممۋنيكاتيۆتىك باستامالار مەن ستراتەگيالار قورى ءساتتى جاسالىپ شىقتى.
«QDigitalInform» سەمينارى ەكىنشى ءۇشىنشى قازاندا، ساعات توعىزدا پاۆلودار قالاسىنداعى لوموۆ كوشەسىندەگى «جاستار باستامالارىن دامىتۋ ورتالىعى» كمۋ-دە ءوتتى.
ەكى جىلدان كەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بارلىق وبلىستارىندا سيفرلىق تەلەارناعا قول جەتكىزە الادى. «تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار» دەمەكشى، ساندىق تەلەارنا قىزمەت اقىسىنا اسەر ەتپەي قويمايدى.
ءتۇرلى تەحنيكالىق سەبەپ، سالدارعا بايلانىستى وتاندىق تەلەارنالاردىڭ تاريف باعاسىن رەتتەۋگە اسەر ەتۋى ابدەن مۇمكىن ەكەنىن دە ەسكەرۋىمىز قاجەت ەكەنىن ەستەن شىعارماعان ءجون. سەبەبى، پاۆلودار وبلىسى ورتالىعىنان ءۇش ءجۇز، ءتورت ءجۇز شاقىرىم الىستا، شالعايدا ورىن تەپكەن اۋداندار بارشىلىق.
سوندىقتان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بارلىق ايماعىنا بىردەي سيفرلىق سيگنالدى كەيدە جەتپەي قالۋى مۇمكىن ەكەنىن ەستە شىعارماعانىمىز ابزال. دەسەك تە، قازىرگى تاڭدا كەرەكتى تەحنيكالاردى ورناتۋ جۇمىستارى وتە جاقسى جۇرگىزىلىپ جاتىر.
جاسالعان جوسپارعا سايكەس، ەكى جىلدان كەيىن، ياعني ەكى مىڭ جيىرماسىنشى جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى وبلىستارىندا سيفرلىق تەلەديدارعا قول جەتكىزە الادى. سيفرلىق حابار تاراتۋ، ساقتاۋ، جاريالاۋدى ەنگىزۋ جانە ونى دامىتۋ جوباسى «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا ىسكە اساتىن ءىس-شارالار جوسپارىنا مىقتاپ ورنىققان. «سيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ نەگىزىندە سەگىز ءجۇز جيىرما جەتى راديو جانە تەلەديدار ستانساسىن سالۋ جانە جاڭعىرتۋ جۇمىستارى كۇن تارتىبىندە تۇرعان باستى ماسەلە. قازىرگى دەيىن ءۇش ءجۇز ەلۋ التى ستانسا بوي كوتەردى. ەكى مىڭ ون سەگىزىنشى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي تاعى ەكى ءجۇز توقسان ەكى كەشەننىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋى كەرەك. ول قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنىڭ توقسان ءتورت پايىزىن سيفرلىق حابار تارالىمىمەن قامتۋعا مۇمكىندىك اشادى. ال قولدا بار ءجۇز جەتپىس توعىس ستانسانى ەكى جىلدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارى مەن قوناقتارىنا، تۋريستەرگە پايدالانۋعا مۇمكىندىك اشادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى سيفرلىق حابار تاراتۋ سەكتورى قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بارلىق وڭىرلەرىنىڭ ورتالىقتارى مەن ەلىمىزدىڭ ەلورداسى استانا مەن وڭتۇستىك استانا - الماتى اتتى رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردا وتىز وتاندىق تەلەارنانى، سونىمەن بىرگە اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردە ون بەس تەلەارنانى ابونەنتتىك تولەمسىز-اق وتە جوعارى ساپادا كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى ەكەن.
قازىرگى سيفرلاندىرۋ داۋىرىندە تەلەكوممۋنيكاسيا مەن IT-تەحنولوگيالار سالاسى كوش باستاپ تۇر. بۇل ۇردىسكە قاتتى تاڭعالۋدىڭ قاجەتى شامالى. ويتكەنى بۇل – بۇكىل دۇنيەجۇزىنە ءتان ترەند دەسەك ارتىق ايتقانىمىز ەمەس. سول سەبەپتى، قازىرگى كەزدە الەمدەگى قاي ەلدى الىپ قاراساڭ دا، اتالعان سالا ماماندارىنا سۇرانىس وتە جوعارى ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. مىسال كەلتىرىپ وتەيىك. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا IT-يندۋستريا جيىرما پايىزعا وسكەن ەكەن. ونىمەن قوسا، مەملەكەتتىك قولداۋ جوعارى ەكەنى تاعى بار. رەسمي دەرەكتەرگە سايكەس، ەكى مىڭ ون جەتىنشى جىلى اتالعان سالاداعى قىزمەت كورسەتۋ كورسەتكىشى ءجۇز الپىس ميلليارد تەڭگەگە جۋىقتاعانىن ايتا كەتۋ كەرەك.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ بيىل، ياعني ەكى مىڭ ون سەگىزىنشى جىلى، بەسىنشى قازاندا جاريالاعان ءوزىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنا ارنالعان جىل سايىنعى كەزەكتى جولداۋىندا قولما قول قارجىسىز ەكونوميكاعا كوشۋ قاجەتتىلىگىن باسا ايتىپ وتكەن بولاتىن.
بۇل ماسەلەنىڭ قانشالىقتى وزەكتى ەكەنىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى قورى جانىنداعى الەمدىك ساياسات جانە ەكونوميكا ينستيتۋتىنىڭ ساراپشىسى ءامينا جارىلعاپوۆا ءتۇسىندىرىپ بەردى.
قازىرگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە اسىپ جاتىر. «سيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى سيفرلىق تەحنولوگيالاردى ورنىقتىرۋ ارقىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكونوميكاسىنىڭ نەعۇرلىم ناتيجەلى دامۋىنا، وركەندەۋىنە جاعداي جاسايدى، ىقپال ەتەدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارجى تەحنولوگياسىن جانە قولما قول اقشاسىز تولەمدەردى دامىتۋ – “سيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋداعى ەڭ باستى ماقساتتاردىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى قولما قول اقشاسىز ەكونوميكانى قارىشتى قاداممەن دامىتۋعا «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى دا ءوز ۇلەسىن قوسۋدى جوسپارلاپ وتىر.
قولما قول اقشاسىز ەكونوميكادا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ باسا ايتىپ وتكەندەي، تەك قانا جازالاۋ قۇرالدارىنا سۇيەنىپ قانا قويماي، سونىمەن بىرگە، ىنتالاندىرۋ تەتىكتەرىنە دە قولدانعان ابزال. ماسەلەن، بيزنەستى، كاسىپتى ياعني ءوز ءىسىن اشىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالقىنا جاڭا جۇمىس ورنىن ۇسىنىپ وتىرعان كاسىپكەرلەردى قولما قول اقشاسىز ەسەپتەسۋدى قولدانعانى ءۇشىن ماراپاتتاۋدى تاجىريبەگە ەنگىزۋ قاجەت.
وسى تۇرعىدا، اقشاسىز تولەمدەر جاساۋعا جەدەل تۇردە كوشۋدىڭ پارمەندى تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى – وپەراسياعا تولەم جاساۋدى قولدانۋ مەن قاجەتتى ەلەكتروندىق قوسىمشالاردى دايىنداپ، جاساپ، ورناتۋ.
بۇكىل الەم پايدالانىپ جۇرگەن حالىقارالىق تاجىريبەگە جۇگىنسەك، مۇنداي ءتاسىل كوپتەگەن دامىعان، وركەنيەتتى، قانداي سالا بولماسىن وق بويى وزىق تۇرعان، الدا كەلە جاتقان ەلدەردە، سونىمەن قاتار دامۋشى مەملەكەتتەردە پايدالانىلۋدا. وسىنداي قوسىمشالاردىڭ قاتارىندا اتى بۇكىل دۇنيەجۇزىنە تانىمال PayPal، Alipay، Apple Pay Cash بار ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون.
ال كورشى قىتايداعى WeChat ءوز الدىنا ءبىر اڭگىمە. ول الەۋمەتتىك جەلى جانە قارجى اۋدارۋ فۋنكسيالارىمەن بىرگە، كەڭ اۋقىمدى الەۋمەتتىك قىزمەتتەردى دە جاسايدى.
قاۋىپسىزدىك جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەستە دە «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قولما قول اقشاسىز تولەمدەر جاساۋعا بىردەن ويىسۋ — بىرتىندەپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ بەلگىلەگەن وزگە دە ماقساتتى ىسكە اسىرۋعا، ياعني، الدىمىزداعى ءۇش جىلدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكونوميكاسىنىڭ كولەڭكەلى جاعىنداعى قارجى اينالىمىن قىرىق پايىزعا تومەندەتۋگەجول اشادى.
وسى كەزدە، قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن دە ەسكەرگەن ابزال. كوپشىلىكتىڭ ينتەرنەت-ترانزاكسيالارىن قولدانۋىن ىنتالاندىرۋمەن بىرگە، وسى پايدالانۋشىلاردىڭ جەكە مۇددەلەرى مەن جەكە ءوزى تۋرالى اقپاراتتاردى قورعاۋعا باعىتتالعان كيبەرقاۋىپسىزدىك سالاسىن جان-جاقتى دامىتىپ، جەتىلدىرىپ، وركەندەتۋ كەرەك ەكەنى بەسەنەدەن بەلگىلى.
وسى ماقساتقا جەتۋ جولىندا، ونى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بىلىكتى، ءوز ءىسىن وتە جاقسى بىلەتىن مامانداردى تارتقان ابزال.
سونىمەن قاتار، “سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىنداعى سيفرلاندىرۋ جەمقورلىققا، پاراقورلىققا قارسى كۇرەستە دە قولدانىلاتىن بولادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ ناقتى تاپسىرماسى اياسىندا، جەر قاتىناستارى مەن قۇرىلىس سالاسىندا اقپاراتتىڭ، مالىمەتتەردىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جەر قورى جانە جىلجىمايتىن مۇلىك نىساندارى تۋرالى ءبىرىڭعاي، كوپتەگەن اقپاراتتىق بازا قۇرىلاتىن بولاتىن ايتىپ وتكەن ءجون.
«سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك جوباسى «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال اۋقات قورى اكسيونەرلىك قوعامى مەن «Samruk-Kazyna Trust» الەۋمەتتىك جوبالاردى دامىتۋ، جەتىلدىرۋ قورىنىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن «كوممۋنيكاتيۆتىك باستامالار جانە ستراتەگيالار» جەكە قورىمەن جۇزەگە اسىرىلادى.
امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى نيۋ-يوركتىڭ ينۆەستيسيالىق كونفەرەنسيا اياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى اسقار جۇماعالييەۆ پەن بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇراقتى وكىلى قايرات وماروۆ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى انتونيو گۋتەرريشپەن جانە ونىڭ ورىنباسارى ليۋ چجەنمينمەن كەزدەستى.
كەزدەسۋلەردە تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ رەزيدەنت-ۇيلەستىرۋشى جۇيەسىن رەفورمالاۋ جانە ەلەكتروندىق ۇكىمەتتى دامىتۋ جولدارى جان-جاقتى تالقىلاندى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باسشىلىعىمەن سۇحباتتاسۋ كەزىندە اسقار جۇماعالييەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن قابىلدانعان «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى تۋرالى دا كوپ مالىمەت ايتىلدى. «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ينفراقۇرىلىمدى، ادام كاپيتالىن، ەلەكتروندى ۇكىمەتتى، سيفرلىق ەكونوميكانى جانە يننوۆاسيالىق ەكوجۇيەنى قۇرۋدى دامىتۋدى ماقسات تۇتادى. سول ماقساتقا جەتۋ جولىنا باعىتتالعان.
ءوز كەزەگىندە، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا ساندىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ سالاسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ماڭىزدى جەتىستىكتەرى باسا ايتىلىپ ءوتتى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى انتونيو گۋتەرريش قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى اراسىنداعى ەلەكتروندىق ۇكىمەتتى دامىتۋ، جەتىلدىرۋ، وركەندەتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم جاساسۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋعا نيەت ءبىلدىردى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى ورىنباسارى ليۋ چجەنمين بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر دەپارتامەنتى (ەامد) قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىنتىماقتاستىقتا جاڭا جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا مۇددەلى ەكەنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى. كەزدەسۋ قورىتىندىسىندا تاراپتار بارلىق ماسەلەلەر بويىنشا جەمىستى، ناتيجەلى ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋعا نيەتتى ەكەنىن دە ايتىپ ءوتتى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ رەيتينگىسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلەكتروندىق ۇكىمەتتى جەتىلدىرۋ تۇرعىسىنان الەمنىڭ ءجۇز توقسان ءۇش مەملەكەتى اراسىندا وتىز توعىزىنشى ورىندى الادى.
پىكىر قالدىرۋ