بىرنەشە ينۆەستورلار ەلىمىزدەگى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان، ەكونوميكالىق دامۋ جاعىنان الدا تۇرعان قالاعا قىزىعۋشىلىق تانىتۋدا دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.  ەلباسى ءوز جولداۋىندا، ينۆەستيسيا تارتۋ ءۇشىن بارىنشا قولايلى جاعداي جاساۋ كەرەكتىگىن تىلگە تيەك ەتكەن بولاتىن. سەبەبى وزگە ەلدەردىڭ تابىستى ناتيجەگە جەتىپ، العا شىعۋىنىڭ نەگىزگى ينۆەستيسيامەن بايلانىستى. ال ءبىزدىڭ ەلدىڭ تابىستى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى اگروونەركاسىپتىك كەشەندى ودان ءارى دامىتۋ. ءبىز سولاي عانا تابىستى ناتيجەگە قول جەتكىزە الامىز.

باتىس قازاقستان وبلىسىندا بيىلعى ون ايدا نەگىزگى كاپيتالعا قوسىلعان ينۆەستيسيا كولەمى 127 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى. وبلىستىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنەن تۇسكەن مالىمەتكە قاراعاندا، ينۆەستيسيانىڭ باسىم كوپشىلىگى نەمەسە 69،9 پايىزى ونەركاسىپكە باعىتتالىپ وتىر. سونداي-اق 10،7 پايىزى - جىلجىمايتىن مۇلىكتەرمەن جاسالاتىن وپەراسيالارعا، 5،6 پايىزى - كولىك جانە قويمالاۋعا، 3،9 پايىزى - ءبىلىم بەرۋگە، 2،4 پايىزى كاسىبي، عىلىمي جانە تەحنيكالىق قىزمەتكە جۇمسالدى. ينۆەستيسيانىڭ قوماقتى كولەمى  ءبورلى (49،1 ملرد.تەڭگە)، زەلەنوۆ (32،6 ملرد. تەڭگە) اۋداندارىنا جانە ورال قالاسىنا (28،9 ملرد. تەڭگە) تيەسىلى.

ايتا كەتەتىن ءبىر جايت بار. سوڭعى 3 جىلدا، ياعني 2015-2018 جىلدار ارالىعىندا بقو-دا نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيا كولەمى 47 پايىزعا ارتقان. بۇل كورسەتكىش 1 ترلن 163 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. ال يندۋسترياداعى ينۆەستيسيا كولەمىنە كەلەر بولساق ول 10 پايىزعا ارتىپ، 911 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.

اتالمىش جۇمىستاردىڭ اياسىندا ورال قالاسىندا وڭىرلىك كەڭەستىڭ جيىنى ءوتتى. بۇل جيىننىڭ نەگىزگى ماقساتى باتىس قازاقستان وبلىسىنا تارتىلاتىن ينۆەستيسيانى ۇلعايتۋ بولىپ تابىلادى. جيىندا 32 ملرد تەڭگەدەن استام جوبالار قاراستىرىلىپ، تالداۋ جاسالدى.

وڭىرلىك كەڭەستىڭ جيىنىندا «Kazakh Invest» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ اق باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ءبىرجان كانەشيەۆ تە توبە كورسەتتى. ول ءوز سوزىندە بقو-نىڭ شەتەلدىك ينۆەستسيالاردى تارتۋدا دەڭگەيى مەن بەدەلى، الەۋەت-قارقىنى جوعارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن بىرگە ول بقو-نىڭ ستراتەگيالىق ماقساتتارنا، گەوگرافيالىق تۇرعىسىنان قاراعاندا ىڭعايلىلىعىنا ءارى قولايلىعىنا بايلانىستى، سونىمەن بىرگە تابيعي قورلاردىڭ مول بولۋى دا ەرەكشە نازارعا ىلىگۋىنە سەبەپ بولاتىنىن ايتتى.

- ۇسىنىلعان جوبالار ءبىزدىڭ وبلىسىمىز ءۇشىن ماڭىزدى. پرەزيدەنتتىڭ اگروونەركاسىپتىك كەشەندى، ەلىمىزدىڭ تۋريستىك كلاستەرىن دامىتۋ جونىندەگى تاپسىرماسىن ورىنداۋ ءۇشىن جەردى، ينۆەستيسيالىق سۋبسيديالاردى، كەدەندىك باجداردى، سالىق مىندەتتەمەلەرىن قامتاماسىز ەتۋ تۇرعىسىندا ينۆەستورلارعا كوپجاقتى قولداۋ كورسەتەمىز. ينۆەستورلار جەرگە جانە مۇلىككە سالىناتىن سالىقتان بوساتۋ ءۇشىن ون جىلدىق كەزەڭنىڭ ارتىقشىلىقتارىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى جانە 20% ينۆەستيسيالىق  دەپوزيتتەرى قايتارىلادى. كاسىپكەرلەر ءۇشىن بۇل مەملەكەت تاراپىنان ايتارلىقتاي قولداۋ. جالپى العاندا، شوب- ءتىڭ دامۋى، ايماققا ينۆەستيسيا تارتۋ ماسەلەسى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى، - دەدى  كولگىنوۆ.

جيىندا ايتىلعان بارلىق جوبالاردى «Kazakh Invest» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ ءتوراعاسى، قازاقستاننىڭ پرەمەر-مينيسترى باسقاراتىن ديرەكتورلار كەڭەسى تاراپىنان قولداۋ الدى.

قانداي جوبالار ۇسىنىلدى؟

وڭىرلىك كەڭەستىڭ جيىنى بارىسىندا اۋىل شارۋاشىلىق سالاسىنا قاتىستى 4 جوبا، ۇسىنىلعان. ولاردىڭ قاتارىنداعى 3 جوبا وڭىردەگى مال شارۋاشىلىعىنا قاتىستى بولاتىن. ال قالعان بىرەۋى جىلىجاي كەشەنىنىڭ جوباسى بولاپ تابىلادى.

«Central Feedlot» كومپانياسى زەلەنوۆ اۋدانىنداعى يانايكينو اۋىلىنداعى بورداقىلاۋ كەشەنى ءۇشىن 5 مىڭ گا جەم-شوپ بازاسىن قۇرۋدى جوسپارلاپ وتىر. ءوندىرىس كولەمىن جوبا اياسىندا 1 جىل ىشىندە 4 مىڭ باستان 10 مىڭ مال باسىنا دەيىن كوبەيتۋ جوسپارلانىپ وتىر.

«WorldGreenCompany» ج ش س جىلىجاي كەشەنىن سالۋ جوباسىن ۇسىندى. گوللانديالىق كومپانيانىڭ ينۆەستيسيا كولەمى 13 ملرد.تگ قۇرايدى. جوبا كولەمى – 4،400 ت قيار جانە 3،450 ت قىزاناقتى قۇرايدى. جىلىجاي كەشەنىنىڭ نەگىزگى جەتكىزۋشى كومپانياسى – اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن ءوندىرۋ سالاسىنىڭ جەتەكشى گوللانديالىق كومپانيا بولىپ تابىلادى.

ايماقتاعى تۋريستىك كلاستەردى دامىتۋداعى ەكى ينۆەستيسيالىق جوبا ۇسىنىلدى. بۇل ءبورلى اۋدانى اقساي قالاسىنداعى 108 نومىرگە ارنالعان 4 جۇلدىزدى «Holiday Inn» قوناق ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى، جوبا قۇنى 3،6 ملرد. تەڭگەدەن استام قۇرايدى، ونىڭ 85%-ى «پسپ «سەرىك» ج ش س كومپانياسى ەسەبىنەن سالىناتىن بولادى.

سونىمەن بىرگە ورال قالاسىندا مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىن جاڭعىرتۋعا 570 ملن تەعگە قاجەت. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى كورنەكىلىك ماقساتىندا ساياباقتا بيىكتىگى 45 مەتر بولاتىن كورۋ دوڭگەلەگى سالىناتىن بولادى.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى كەزدەسۋ كەزىندە وتاندىق جانە شەتەلدىك ينۆەستورلارعا ارنالعان وڭىرلىك ينۆەستيسيالىق پورتالى ىسكە قوسىلدى. بۇل پورتالدى ىسكە قوسۋداعى نەگىزگى ماقسات ينۆەستيسيالاردى تارتۋ ارقىلى وبلىستىڭ الەۋەتىن اشىپ، كوركەيىپ، گۇلدەنۋىنە ۇلەس قوسۋ.

ايتا كەتسەك، 2018 جىلى تىكەلەي كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيا كولەمى 21،6% ارتقان.

ق ر ينۆەستيسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى جەڭىس قاسىمبەكتىڭ مالىمدەۋىنشە 2018 جىلدىڭ 9 ايىندا تارتىلعان ينۆەستيسيا كولەمى 7،5 ترلن تەڭگەنى قۇراعان، ال 2017 جىلى بۇل كورسەتكىش 5،7 ترلن تەڭگە كولەمىندە بولدى. ونىڭ ايتۋىنشا نەگىزگى ءوسىم تاۋ- كەن ونەركاسىبىندە (41،4%-عا)، قۇرىلىستا(37،1%-عا) جانە وڭدەۋ ونەركاسىبىندە (26،4%) بايقالىپ وتىر.

- رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە ينۆەستيسيالاردىڭ باسىم بولىگى اتىراۋ (35،8%)، استانا (9،2%)، الماتى (6،5%) سياقتى وڭىرلەرگە تيەسىلى. ينۆەستيسيالاردىڭ ءوسىمى كوپتەگەن وڭىرلەردە بايقالادى. سولاردىڭ ىشىندەگى ءۇش كوشباسشى وڭىرگە شىمكەنت قالاسى– 2،8 ەسە، اتىراۋ - 35،6% جانە قاراعاندى وبلىسى - 28،5% جاتادى. الماتى مەن جامبىل وبلىستارىندا ينۆەستيسيا ءوسىمى ازايعان، ال، تۇركىستان وبلىسىندا تومەندەۋ بايقالدى. الايدا، بۇگىنگى كۇنى تۇركىستان ايماعىنا وبەكتيۆتى باعا بەرۋ قيىن. ويتكەنى، وتكەن جىلى بازادا شىمكەنت قالاسى قامتىلعان بولاتىن. نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيالار كولەمىندەگى جەكە قورلاردىڭ ۇلەسى 2018 جىلدىڭ 9 ايىندا 73،1%-دى (5،5 ترلن. تەڭگە) قۇرادى. بيىلعى جەكە مەنشىك قاراجاتتى 2017 جىلدىڭ 9 ايىمەن سالىستىرعاندا ايماقتاردا ايتارلىقتاي ءوسىم بايقالدى. ولاردىڭ باسىندا جامبىل، ماڭعىستاۋ، اقمولا وبلىستارى تۇرسا، كەيىنگى ءتىزىمدى الماتى، شىعىس قازاقستان، قاراعاندى، تۇركىستان، پاۆلودار، باتىس قازاقستان، قوستاناي وبلىستارى جالعاستىرادى-دەيدى مينيستر.