بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى كەدەرگىلەر مەن ماسەلەلەردى جويۋ ماقساتىندا قۇجات اينالىمدارىن ەلەكتروندى فورماتقا كوشىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ويتكەنى، قاعازباستىلىقتان ارىلۋ – دارىگەرلەر مەن پاسيەنتتەردىڭ ۋاقىتىن ۇنەمدەپ، ءبىرقاتار ەكونوميكالىق تيىمدىلىكتەر بەرەدى. وسىعان وراي، 2019 جىلدىڭ 1ء-شى قاڭتارىنان باستاپ بۇكىل قازاقستاننىڭ مەديسيناسى ەلەكتروندى فورماتقا كوشىرىلەدى.
قازىرگى كورسەتكىشتەرگە سۇيەنسەك، ەلىمىزدىڭ 8 ايماعىنداعى ەمحانالاردا قاعازسىزداندىرۋ جۇمىستارى اتقارىلۋدا. وسى جونىندە ارنايى پيلوتتىق جوبا دا بار. ەلىمىزدە ەلەكتروندى دەنساۋلىق ساقتاۋ پاسپورتىنا كوشىرۋ شارالارى قارقىندى جۇرگىزىلۋدە.
بەلگىلى ءبىر ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن مەديسينالىق ورتالىقتاردىڭ ماماندارى تەر توگۋگە ءماجبۇر بولدى. بۇل جۇيەنىڭ ەرەكشەلىگى سول دارىگەرلەر بۇرىڭعىداي ءار ەمدەلۋشىدەن سىرقاتناماسىن سۇراپ اۋرە بولمايدى. نەگە دەسەڭىز، پاسيەنت تۋرالى بارلىق مالىمەت بازادا ساقتاۋلى تۇرادى. ول ءۇشىن اق حالاتتىلار ناۋقاستىڭ جەكە كۋالىگىندەگى شتريح-كودىن سكانەر ارقىلى نەمەسە كارتريدەر ارقىلى كومپيۋتەرگە وقىتۋ قاجەت. وسىلايشا، ەمدەلۋشىنىڭ دەنساۋلىعى بويىنشا اقپاراتىنا قول جەتكىزەدى.
ەلەكتروندى دەنساۋلىق پاسپورتىنىڭ باستى پايداسى – بۇل دارىگەرلەردىڭ ناۋقاستىڭ سىرقاتناماسىمەن جىلدام تانىسۋى جانە ونىڭ ارقاسىندا كەنەتتەن كەلگەن ناۋقاسقا دۇرىس ەم جۇرگىزە الۋىندا. بۇل مەديسينالىق قاتەلىكتەرگە جول بەرمەيدى. سونداي-اق، اۋرۋىن جاسىراتىن ادامدار دا ەندى ونداي قادامعا بارا المايدى. سەبەبى، بارلىق دۇرىس دەرەك قوردا تۇرادى. ايتا كەتەتىنى، بۇرىڭعى ءتاسىل ەكى تاراپتىڭ دا كوپ ۋاقىتىن الاتىن (دەرتىن سۇراۋ، ونى قاعازعا ءتۇسىرۋ). ال قازىرگى ءتاسىل بىردەن ەم جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.
ەل حالقىنىڭ ءومىر دەڭگەيىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان شارالار كەشەنىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى ماڭىزدى كومپونەنتتەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
مەديسينالىق قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ەلەكتروندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن باسىمدى دامىتۋدى جانە قاعازسىز قۇجات اينالىمىنا ءوتۋدى تالاپ ەتەدى.
وسىلايشا، مەديسينالىق قۇجاتتامانى قاعازسىز جۇرگىزۋدى ەنگىزۋ اياسىندا قازىرگى ۋاقىتتا 121 فورمانىڭ 64ء-ى ەلەكتروندىق فورماتقا كوشىرىلدى. 727 ءوز بەتىمەن جۇمىس جۇرگىزەتىن مەديسينالىق ۇيىمنىڭ 674-ىندە مەديسينالىق قۇجات ەلەكتروندىق فورماتتا جۇرگىزىلەدى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا 2019 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ بارلىق ەمحانالار مەن اۋرۋحانالار مەديسينالىق قۇجاتتامانى قاعازسىز جۇرگىزۋگە تولىقتاي وتەدى.
بۇگىنگى كۇنى دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارىنىڭ 99%-ى مەديسينالىق اقپاراتتىق جۇيەلەرمەن جابدىقتالعان، مەديسينالىق جۇمىسشىلاردىڭ جۇمىس ورىندارىنىڭ 90،8%-ى كومپيۋتەرلەرمەن جابدىقتالعان.
مەديسينالىق اقپاراتتىق جۇيەلەر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارىنىڭ بيزنەس-پروسەستەرىن سيفرلاندىرۋدى جانە ەلەكتروندىق دەنساۋلىق ءتولقۇجاتىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن قاجەتتى اقپاراتتى جيناۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
قازىرگى كەزەڭدە سيفرلىق ساۋاتتىلىقتىڭ 546 بەكەتى قۇرىلدى، وندا حالىقتى سيفرلىق داعدىلارعا وقىتۋ جۇرگىزىلۋدە. بۇگىنگى كۇنى موبيلدىك مەديسينالىق قوسىمشالاردىڭ پايدالانۋشىلار سانى 1 951 338 پايدالانۋشىنى نەمەسە تىركەلگەن حالىق سانىنىڭ 10،8%-ىن قۇرايدى.
وڭىرلىك دەڭگەيدە مەديسينالىق اقپاراتتىق جۇيەلەردە 10،2 ملن ەلەكتروندىق دەنساۋلىق ءتولقۇجات قۇرىلدى جانە تولتىرىلدى.
دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ ىقپالداستىرىلعان پلاتفورماسىن ورىستەتۋ بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا، ونىڭ بازاسىندا ەلەكتروندىق دەنساۋلىق ءتولقۇجاتى قالىپتاستىرىلاتىن بولادى.
جوعارىدا كورسەتىلگەن شارالار مەديسينالىق ۇيىمدارعا مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋگە دايىن بولۋ مۇمكىندىگىن بەرەدى.
سونداي-اق بۇل جەكە باس دەنساۋلىعىن باسقارۋدا حالىق بەلسەندىلىگىن كۇشەيتۋدى، دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتتەرىنە سەنىمدى ارتتىرۋدى، مەديسينالىق كومەك كورسەتۋ بويىنشا مەملەكەتتىك شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇدان باسقا، 2017 جىلعى 14 قىركۇيەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى مەن IBM كومپانياسىنىڭ اراسىندا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى، ونىڭ اياسىندا ق ر دسم «قازاق ونكولوگيا جانە راديولوگيا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى» شجق رمك بازاسىندا Watson for oncology – دەنساۋلىق ساقتاۋدا جاساندى ينتەللەكت جوباسى بويىنشا پيلوتتىق سىناق وتكىزىلدى.
قازىرگى كەزەڭدە پيلوتتىق سىناق اياقتالدى: اعىمداعى جىلدىڭ 8 جانە 16 تامىز ارالىعىندا قازورعزي بازاسىندا IBM كومانداسى توپ قالىپتاستىردى.
كورسەتىلگەن كەزەڭدە قولدانىستاعى بيزنەس-پروسەستەرگە جانە كلينيكالىق پروسەستەرگە تالداۋ، دەرەكتەردى وڭدەۋ، تەحنيكالىق شولۋدى ۇسىنۋ، ەمدەلگەن جاعدايلاردى ىرىكتەۋ جانە سىناق جۇمىستارى ءۇشىن نوزولوگيا جۇرگىزىلدى. كورسەتىلگەن جۇمىستار بارىسىندا ونكولوگيانىڭ 13 ءتۇرى بويىنشا ەمدەلىپ شىققان جاعدايلار كورسەتىلدى (انالىق بەز، اسقازان، وكپە، ءسۇت بەزى، قۋىق، جيەك ىشەك، باۋىر، وڭەش، قۋىقالدى بەز، تىك ىشەك، جاتىر دەنەسى، جاتىر موينى، قالقانشا بەز وبىرى).
دەنساۋلىق ساقتاۋدى سيفرلاندىرۋ جانە قاعازسىز قۇجات اينالىمى تۋرالى ايتقاندا، سونداي-اق وسى پروسەستەگى موبيلدىك قوسىمشالاردىڭ ءرولىن اتاپ وتكەن ءجون.
وسىلايشا، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى موبيلدىك قوسىمشالار نارىعىندا قولدانىلاتىن ءبىرىڭعاي كاتالوگ قالىپتاستىردى جانە ق ر دسم «رەسپۋبليكالىق ەلەكتروندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ورتالىعىنىڭ» سايتىندا ورنالاستىرىلدى:
- DamuMed – دارىگەردىڭ قابىلداۋىنا جازىلۋ؛
- دارىگەر پرو (Dariger Pro)؛
- HealthBook؛
- «103 باقىلاۋ» ديسپەچەرلىك ورتالىعىن اۆتوماتتاندىرۋدىڭ باعدارلامالىق كەشەنى؛
- مقس: حالىقتىق باقىلاۋ؛
- HCity؛
- مەنىڭ جۇكتىلىگىم؛
- Egov موبيلدىك قوسىمشاسى؛
- «ونكوسكرين» قوسىمشاسى؛
- پوسوۆەتۋي ۆراچا.kz By MedElement Co.؛
- اۋرۋلار: By MedElement Co دارىگەر انىقتامالىعى"؛
- العاشقى كومەك كورسەتۋ بويىنشا SOS موبيلدىك قوسىمشاسى؛
- CDL OLYMP Kazakhstan وليمپ كدز؛
- كومەك 103؛
- kz - ينتەرنەت-دارىحانا؛
- kz – دارىلەر ىزدەۋ؛
- دوستارمەد ا.؛
- باقىلاۋشى مەدبيكە؛
- ەرتە جاستاعى بالالار كۇتىمى.
بۇگىن زاماناۋي تەحنولوگيالاردىڭ كومەگىمەن املك كورسەتەتىن مەديسينالىق ۇيىمدارعا تىركەلۋ، سونداي-اق دارىگەردىڭ قابىلداۋىنا جازىلۋ، دارىگەردى ۇيگە شاقىرۋ جانە ت.س.س. ەلەكتروندىق قىزمەتتەر كورسەتىلەدى.
سونداي-اق 2018 جىلعى 25-26 قازان كەزەڭىندە استانا قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى يۋنيسەف-پەن بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان Digital Health Astana دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى حالىقارالىق IT-شەشىمدەر كورمەسى وتكەنىن اتاپ وتكەن ءجون.
وتكەن ءىس-شارانىڭ نەگىزگى وقيعالارىنىڭ ءبىرى – ەلەكتروندىق دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ جاڭاشىل ارحيتەكتۋراسىنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلاتىن، ناۋقاستاردىڭ كلينيكالىق دەرەكتەرىن جيناۋدى سالتاناتتى تۇردە ىسكە قوسۋ. قازاقستاننىڭ سيفرلىق دەنساۋلىق ساقتاۋدا وسىنداي يننوۆاسيالىق قادام جاساۋى دۇنيەجۇزىلىك بانك جوباسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى. ناۋقاستار تۋرالى مەديسينالىق دەرەكتەردى جيناۋدىڭ باستالۋىن رەسمي ىسكە قوسۋدى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ە. بيرتانوۆ جانە ەريكسون كومپانياسىنىڭ پرەزيدەنتى نيكولا تەسلا گ. كوۆاچيەۆيچ جۇزەگە اسىردى.
بۇگىنگى تاڭدا مەديسينالىق قىزمەتتى ەلەكتروندى نۇسقادا الۋعا بايلانىستى ءموبيلدى قوسىمشا جۇمىس ىستەۋدە. بۇل باعدارلاما مىناداي قىزمەتتەردى ۇسىنادى: قابىلداۋعا جازىلۋ، دارىگەردى ۇيگە شاقىرۋ، ەڭبەككە جارامسىزدىق پاراعىن تولتىرۋ، جازىلعان دارى-دارمەكتەردىڭ رەسەپتەرىن كورۋ، زەرتحانالىق ناتەجيلەرىن كورۋگە جانە قيىڭ جاعدايدا قاۋىپ-قاتەر باتىرماسىن باسا الادى.
ابزال جانداردىڭ ايتۋىنشا، ءموبيلدى قوسىمشا ارقىلى ناۋقاستىڭ مەكەنجايىن بىلۋگە بولادى. بۇل اسىرەسە ءحال ۇستىندە جاتقان ادامعا جەدەل جاردەم كولىگىنىڭ تەزىرەك بارۋىنا ىقپال ەتەدى. ناتيجەسىندە ناۋقاس ۋاقتىلى مەديسينالىق كومەك الا الادى. بۇعان قوسا، كەز كەلگەن ناۋقاستىڭ قاي ەمحانادا ەمدەلىپ جاتقاندىعى انىق جازىلىپ تۇرادى.
مۇنداي يگىلىكتى ىستەردىڭ بارلىعى «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا ورىندالىپ وتىر. باعدارلاما 2017 جىلدىڭ 12ء-شى جەلتوقسانىندا قابىلدانعان بولاتىن. جالپى ايتقاندا، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ساياساتىنداعى باستى باعىتتاردىڭ ءبىرى – ۇلت ساۋلىعىن جاقسارتۋ، ءولىم-جىتىم كورسەتكىشتەرىن تومەندەتۋ. ءارى حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەت ساپاسىن كۇن وتكەن سايىن جاقسارتۋ. وسى تۇرعىدان ەلەۋلى وزگەرىستەر جاسالىپ، زاماناۋي تەحنولوگيالار جوعارى دەڭگەيدە ەنگىزىلىپ جاتىر.
پىكىر قالدىرۋ