كەيبىر ادامدار ءبىر نەمەسە ەكى بالانى، ءتىپتى ءۇش بالانى اسىراۋدى قيىنسىنادى. الايدا بۇل ءسوز زارينا مەن ءشيريننىڭ وتباسىنا قاتىستى ايتىلماعان. ولاردىڭ شاڭىراعىندا قازىرگى تاڭدا 19 بالا بار، ءبارى ءبىر انادان تۋماسا دا، بۇگىندە ءبىر-بىرىن تۋعان باۋىرلارداي جاقسى كورەدى. ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا ءومىر سۇرۋدە.
«19 بالانى اسىراپ العان ول قانداي اۋقاتتى وتباسى؟» دەپ ويلاپ وتىرعان بولارسىز. جوق، مۇلدە ولاي ەمەس. اسىپ-تاسىعان دۇنيەسى جوق، باسپاناسى دا ءمىنسىز، كەڭ سارايداي ەمەس. ءبىراق بۇل وتباسىنىڭ شاڭىراعى شاتتىققا، قۋانىشقا، ال مۇنداعى ادامداردىڭ جۇرەگى مەيىرىمگە تولى. «التىن جۇرەكتى» ايەل بۇگىندە ءوزىنىڭ بەس بالاسىمەن قاتار، تاعدىر تالكەگىنە ۇشىراعان 14 بالانى قاناتىنىڭ استىنا الىپ، انالىق مەيىرىم مەن جىلۋ سىيلاپ وتىر. ون ءتورت تاعدىرعا جارقىن ءومىردىڭ ەسىگىن ايقارا اشىپ، بولاشاققا ۇلكەن ۇمىتپەن قاراپ، ارمانداۋعا مۇمكىندىك بەرگەن زارينا ەسىمدى ايەلمەن Qamshy.kz ءتىلشىسى اڭگىمەلەسىپ قايتتى.
بۇل الماتى وبلىسى، اباي اۋىلى، شاياحمەتوۆ كوشەسى 36 ۇيدەگى وتباسى تۋرالى ءبىز بىلگەن جالعىز دەرەك. اپتانىڭ جۇمىس كۇندەرى بارار بولساق، بالالارمەن كەزدەسە المايمىز، كوپشىلىگى مەكتەپتە. سوندىقتان اپتانىڭ اياعىن كۇتىپ، دەمالىس كۇنى زارينا مەن ءشيريننىڭ شاڭىراعىنا قاراي جول تارتتىق.
ۇلكەن وتباسىنىڭ تابالدىرىعىنان اتتاعان ساتتەن جان-جاقتان «سالەمەتسىز بە؟» دەگەن داۋىستار كەزەك-كەزەك ەستىلىپ جاتتى. كوپتەن بەرى ساعىنىسىپ كورىسكەن تۋىستارى كەلگەندەي ءبىر توپ بالا الدىمىزدان جۇگىرىپ شىعىپ، ءارقايسىسى مەنى قاپسىرا قۇشاقتاي الدى. ايتىپ جەتكىزە المايتىن ءبىر ەرەكشە سەزىم بويىمدى بيلەپ كەتتى... ۇيگە كىرەر-كىرمەستەن بالالاردىڭ ءارقايسىسى «مەنىڭ ەسىمىم – ميلادا، مىناۋ – ماريام، ال مىنا قىز –داميرا»، «ال مەنىڭ ەسىمىم – رينات...»، – دەپ وزدەرىن جارىسا تانىستىردى. قابىرعادا ءىلىنىپ تۇرعان ءتۇرلى بۇيىمدار مەن سالعان سۋرەتتەرىن كورسەتىپ، «مىنانى ءوزىمىز جاسادىق...» دەپ قولدان ىستەگەن زاتتارىن تالاسا كورسەتتى. ولاردىڭ بويىندا ومىرگە قۇشتارلىق، كوزدەرىندە جالىن تۇنىپ تۇرعانىن بايقادىم. ولار اينالاسىنداعى ادامدارعا ۇلكەن ماحابباتپەن قارايدى. ءومىر بۇل بالالاردى تۋعانىنان ەركەلەتپەسە دە، ولار ەركەلەي الادى، ماحاببات پەن سۇيىسپەنشىلىككە بولەنىپ وسپەسە دە، وزگەلەردى جەك كورمەيدى، ادامداردى جاتىرقامايدى. ال بۇل تاربيەنىڭ ءبارىن "اناسى" زارينا ۇيرەتكەن.
بالالارمەن ازداپ سويلەسكەننەن كەيىن ىشكى بولمەدەن ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىز زارينا شىقتى. جىلى امانداسىپ، حال سۇراسىپ بولعاننان كەيىن ءۇيدىڭ جاعدايىمەن تانىستىرىپ، بالالاردىڭ جاتىن بولمەسىن كورسەتتى. ءبىر بولمەدە كەمىندە 5-6 ادامنان جاتادى ەكەن. قابىرعالاردىڭ كۇن تۇسپەيتىن جەرى كوگەرىپ، ىلعال تارتىپ تۇر. ۇيدەگى ىلعال اۋانىڭ كۇلىمسى يسىنەن ءتىپتى، گۇلدەر دە سولىپ قالعان...
ءيا، ءۇيدىڭ جاعدايى ءماز ەمەس. كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى كەرەك ەكەنى قاقپادان كىرگەن ساتتەن-اق بايقالدى. اقيقاتى، بۇل وتباسىعا كەڭ ءارى ىڭعايلى جاڭا باسپانا قاجەت!
ءبىر ارنادا توعىسقان قيلى تاعدىر...
ءۇيدىڭ جاعدايىن كورىپ بولعاننان كەيىن ۇستەل باسىنا جايعاسىپ، زارينامەن اڭگىمەمىزدى وربىتتىك. ەر مىنەزدى، ءوزى قاتالداۋ كەلگەن 37 جاستاعى «باتىر انا» اڭگىمەنى ارىدەن باستادى. مەن العاشقى ساۋالىمدى قويدىم.
– بۇل بالالارمەن قاشان تانىستىڭىز؟ ۇلكەن وتباسىنىڭ مۇشەسىنە ولار قالاي اينالدى؟ بالا اسىراپ الۋدى الدىن الا جوسپارلادىڭىز با؟ جانە ءسىزدىڭ مۇنداي شەشىمىڭىزگە جاقىندارىڭىزدىڭ، جۇبايىڭىزدىڭ كوزقاراسى قالاي بولدى؟
– «بالا اسىراپ الامىن» دەپ ەشقاشان دا جوسپارلاعان ەمەسپىن. وسىدان بەس جىل بۇرىن، ول كەزدە ءتورت بالانىڭ اناسى ەدىم، ءبىر دوسىمىز الماتى وبلىسىنداعى بايسەركە اۋىلىنان ءۇي الىپ، قونىس تويىنا شاقىردى. ول جاققا بارىپ، ءبىر كۇن قوندىق. تۇندە بالالار مەن كۇيەۋلەرىمىز ەرتە جاتىپ قالدى. ءبىز قۇربىم ەكەۋىمىز ءبىراز ۋاقىتقا دەيىن اڭگىمە ايتتىق. ءبىر كەزدە كورشى ۇيدەن جىلاعان بالانىڭ داۋىسى ەستىلدى، ۇزاق جىلادى. قۇربىمنان سۇراعاندا، ول: «كورشى ۇيدەگى وتباسىنىڭ ۇلكەندەرى ءبارى ىشىمدىككە سالىنىپ كەتكەن ماسكۇمەنمدەر، وزدەرىنىڭ كىشكەنتاي بالالارى دا بار، اياداي عانا ۇيدە جەتى ادام تۇرادى، ال بالالارعا باس-كوز بولاتىن ەشكىم جوق»، - دەپ جاۋاپ بەردى. تاڭ اتا دۇكەننەن ازعانتاي ازىق-تۇلىك پەن تاتتىلەر الىپ كورشى ۇيگە باردىم. تابالدىرىعىنان اتتاعانىم سول تۇرعان ورنىمدا قاتىپ قالدىم، وتە ايانىشتى ەكەن... ءۇيدىڭ ۇلكەندەرىنىڭ ءبارى ماس. بالالاردىڭ ءۇستى كىر-قوجالاق. وزدەرى اش، ابدەن قورقىپ قالعان. 11 جاس شاماسىنداعى كريستينا دەگەن قىزدان: «مۇندا قالاي تۇرىپ جاتىرسىڭدار؟» دەپ سۇرادىم. «وتە جامان»، - دەپ مۇڭدى داۋىسپەن جاۋاپ بەردى. بۇل ۇيدە ءۇش ءاپالى-سىڭلى تۇرادى ەكەن، ۇشەۋى دە ىشىمدىككە سالىنىپ كەتكەن. ال بالالاردىڭ اناسى ولاردى اپاسى مەن اعاسىنا تاستاپ سۇيىكتىسىمەن كەتىپ قالعان.
كريستينانىڭ ايتۋىنشا، اعالارى ولاردى دۇيسەنبى، سارسەنبى جانە جۇما كۇندەرى عانا تاماقتاندىرادى ەكەن. ال قالعان كۇندەرى بالالار اش وتىرۋعا ءماجبۇر. كريستينادان "مەنىمەن بىرگە كەتەسىڭ بە؟" دەپ سۇراعانىمد ول ويلانباستان: «ءيا، مەنى مىنا جەردەن الىپ كەتىڭىزشى، وتىنەمىن سىزدەن» دەپ قولىمنان ۇستاپ الدى. مەنىڭ سوفيا ەسىمدى قىزىم بار، ول ءدال وسى كريستينامەن قۇرداس، "ەكەۋى دوستاسىپ كەتەدى" دەپ ويلاپ، ونى وزىممەن بىرگە الىپ كەتتىم.
ءبىراز كۇن تۇرعاننان كەيىن كريستينا سالماق قوسىپ، جاقسارا باستادى. «ءبىزدىڭ ۇيدە تۇرعان ۇناي ما؟» دەپ سۇراعانىمدا، «ءيا، قاتتى ۇنايدى، تەك باۋىرلارىمدى ساعىنىپ كەتتىم» دەدى. ونىڭ سەرگەي جانە ديما اتتى ەكى ءىنىسى بار. ەرتەسىنە ەكەۋىمىز تاتتىلەر الىپ، كريستينانىڭ باۋىرلارىنىڭ جاعدايىن بىلۋگە باردىق. ۇيىنە كەلگەندە ۇستىندە توزىپ كەتكەن كوفتا مەن بۇتىندا ۇلكەن تريكوسى بار سەرگەي شىعىپ: «سەن كىمسىڭ؟ كىم كەرەك ساعان؟» دەپ سۇرادى، ال ديما بىردەن جۇگىرىپ كەلدى دە مەنى قۇشاقتاپ الدى. جۇرەگىم اۋىرىپ كەتتى. بىردەن كۇيەۋىمە قوڭىراۋ شالىپ: «نە ايتساڭ دا ءبارىبىر، مىنا بالالاردى بۇل جەردە قالدىرمايمىن»، - دەپ كەسىپ ايتتىم. ولاردىڭ تۇرمىسى وتە ناشار ەدى جانە اعالارى بۇل بالالاردى اياماي، ۇرىپ-سوعاتىن. ال ديما تۋعاننان مۇگەدەك، اقساڭداپ جۇرەدى. كۇيەۋىم مەنىڭ بۇل شەشىمىمدى العاشىندا قۇپ كورمەدى. «ءوزىمىزدىڭ ءتورت بالا بار، تاعى ۇشەۋ – ەندى جەتى بالانى قالاي اسىرايمىز؟» دەپ رەنجىدى. الايدا، ايتقانىمنان قايتپادىم: «قالاي بولسا دا، ءبىر امالىن تابامىز، ءبىراق بالالاردى تاستاپ كەتۋگە بولمايدى» دەدىم. اقىرىندا كۇيەۋىم كەلىسىپ، ءبىزدى ءوزى كەلىپ الىپ كەتتى.
– جەتى بالانى اسىراپ-باعۋ قيىن بولدى ما؟ جالپى، ءوزىڭىز قانداي جۇمىس ىستەيسىز؟ كۇيەۋىڭىز شە؟
– ارينە، العاشىندا قيىن بولدى. ولمەستىڭ دە كۇنىن كەشتىك. كۇيەۋىم سول ۋاقىتتا جۇمىسسىز بولاتىن، ال مەن «سايرانداعى» جانۋارلار بازارىندا يت ساتامىن. كەيدە اقشا بولادى، كەيدە بولماي قالادى. كۇيەۋىم، نەگىزىنەن، قۇرىلىسشى. اعاسىمەن بىرگە تاپسىرىس الىپ، جوندەۋ جۇمىستارىن جاسايتىن. الايدا، ول قيىن كۇندەردەن وتتىك قوي.
– كريستينا، سەرگەي جانە ديمانىڭ اتا-اناسى بالالارىن وڭاي بەرە سالدى ما سىزگە؟
–ءيا، بالالاردىڭ جاعدايى ولاردى ءتىپتى الاڭداتپادى دا، وپ-وڭاي باس تارتتى. دەگەنمەن، قامقورلىعىما الۋ تۋرالى قۇجاتتاردى راسىمدەۋدە ءبىراز قيىندىق تۋدى. قۇزىرلى ورگانداعى قىزمەتكەرلەرگە بىرنەشە رەت بارسام دا، بەتىمدى قايتارۋمەن بولدى. كەيىننەن ماعان اسيا ەسىمدى ايەل كومەكتەسىپ، قۇجاتتاردى راسىمدەپ بەردى. وعان العىسىم شەكسىز.
– جەتى بالانى اسىراپ-باعۋ وڭايعا سوققان جوق دەدىڭىز. كەيىن بەسىنشى بالاڭىزعا اياعىڭىز اۋىر ەكەنىن بىلگەندە قانداي سەزىمدە بولدىڭىز؟
–كريستينانى باۋىرلارىمەن الىپ كەتكەنىمدە قاڭتار ايى بولاتىن. كەيىن ناۋرىز ايىندا اياعىمنىڭ اۋىر ەكەنىن ءبىلدىم. ۇيدە جەتى بالانى باعىپ وتىرمىز، تاعى سەگىزىنشىسىن دۇنيەگە اكەلەر بولسام، مۇلدە قينالىپ قالامىز عوي دەپ باستاپقىدا الدىرتىپ تاستاۋعا شەشىم قابىلدادىم. ۇيدە قانداي جاعداي بولماسىن مەن بالالارمەن اقىلداسىپ ۇيرەنگەنمىن. بۇل شەشىمىمدى ايتقانىمدا، كريستينا بىردەن: «بۇلاي بولمايدى، زارينا اپكە. بۇل شەشىمىڭىزدەن باس تارتىڭىز، دۇنيەگە اكەلىڭىز بالاڭىزدى. ءبىر امالىن تابامىز، قارايمىز عوي»، - دەدى. انام بولسا رەنجىپ: «وزگەنىڭ بالالارىن باعىپ-قاعاسىڭدار دا، ءوز ءسابيىڭدى ولتىرمەكسىڭ بە؟» - دەدى. جاقىندارىمنىڭ قولداۋىمەن اقىرى بەسىنشى بالامدى بوساندىم. وسىلاي ميلادا ەسىمدى قىزىم دۇنيەگە كەلدى.
– سەگىز بالانىڭ قامىن ويلاپ جۇرگەندە وتباسىڭىز ودان سايىن كەڭەيە تۇسكەن ەكەن. قالعان بالالاردىڭ جاعدايى قالاي بولدى؟ ولارمەن قايدا، قاشان تانىستىڭىز؟
– ميلادا التى ايعا تولعاندا «كريستينانىڭ اپاسى كوز جۇمىپتى» دەگەن حابار كەلدى. ءبىزدى جەرلەۋ راسىمىنە شاقىردى. قانشالىقتى قيىن كۇندەردى باستان وتكەرسە دە، «بۇل– ولاردىڭ اپاسى، ونىڭ جەرلەۋىنە بارۋ كەرەك» دەپ ويلادىم دا، ولاردى ەرتىپ بۇرىن تۇرعان ۇيلەرىنە باردىم. ول جاقتا بىرنەشە كىشكەنتاي بالا ارباعا ءبىر قۋىرشاقتى سالىپ الىپ ارى-بەرى ايداپ ءجۇر ەكەن. ءبىر كەزدە ءبۇلدىرشىننىڭ اقىرىن جىلاعان داۋىسى ەستىلدى. ارباعا قاراسام، وندا جاتقان قۋىرشاق ەمەس، ءتىرى بالا جاتىر. شوك بولدىم! ءوزى وتە كىشكەنتاي، ءالسىز، ءۇستى-باسى كىردەن كورىنبەيدى. ونىڭ، جىلاۋعا دا شاماسى كەلمەي، ءالسىن-السىن داۋىسىن شىعارىپ قويادى. ەسىمى ماريام ەكەن. ونىڭ اناسى كريستينانىڭ ناعاشى اپكەسى بولىپ كەلەدى. التى ايلىق ماريامدى قولىما العانىمدا، بايعۇس قىز باسىن دا ۇستاي المايدى، سالماعى نەبارى 6 كەلى عانا، ءوزى اش. اناسىنا قاراپ: «بالانى تاماقتاندىرمايسىز با؟» دەپ سۇرادىم. سويتسەم، ول بىرنەشە كۇن تۇرىپ قالعان بوتقا مەن بوتەلكەدەگى اشىپ كەتكەن ءسۇتتى اكەلدى. «مۇنى بالاعا بەرۋگە بولمايدى» دەسەم، اناسى «ەشتەڭە دە ەتپەيدى، ول مۇنداي تاماقتاردى جەپ ۇيرەنگەن» دەپ جاۋاپ بەردى. بوتقا مەن ءسۇتتى مىسىقتىڭ ىدىسىنا توگىپ تاستادىم دا، بالالارىما اقشا بەرىپ، دۇكەنگە بانان اكەلۋگە جىبەردىم. باناندى اناسىنىڭ قولىنا ۇستاتتىم دا «تىم قۇرىعاندا بالاعا بانان بەرىڭىز» - دەدىم. ءوزىم سىرتقا داستارحان جايۋعا شىعىپ كەتكەم، ءبىر كەزدە تاعى دا ماريامنىڭ جىلاعان داۋىسى ەستىلدى. ۇيگە كەلسەم، قاسىندا اناسى جوق، بولمەنىڭ ءبىر شەتىندە باناندى ءوزى جەپ وتىر. قاتتى اشۋلاندىم، ءتىپتى، قىلقىندىرىپ تاستاعىم كەلدى.
ماريامدى ول ۇيگە تاستاپ كەتۋگە بولمايتىنىن ءتۇسىندىم. «بالانى ەكى-ۇش اپتاعا الىپ كەتەمىن. دارىگەرگە اپارىپ كورسەتۋ كەرەك»، - دەدىم. اناسىنا ءبارىبىر، ەش قارسىلىق بىلدىرمەدى، كەيىننەن قىزىن ىزدەگەن دە جوق. ەڭ سوراقىسى، ماريامدى اناسى تۇندە جىلاپ مازانى الماسىن دەپ تۋعانىنان باستاپ اۋىزىنا اراق قۇيىپ ۇيىقتاتقان ەكەن. سونىڭ سالدارىنان ماريامدا ىشىمدىككە تاۋەلدىلىك پايدا بولعان. بايعۇس قىز ابدەن قينالدى، تۇندە ۇيىقتاماي جىلاي بەرەتىن، ايران، ءسۇت بەرىپ، ارەڭ دەگەندە قويدىراتىن بولدىق. ءوزىمنىڭ التى ايلىق قىزىما مۇلدە كوڭىل بولە الماي، ءبىر اي بويى ماريامعا قاراپ، بەتىن بەرى قاراتتىق. «ءولىپ كەتە مە» دەپ قاتتى قورىقتىم. سەبەبى تىم ءالسىز ەدى، يممۋنيتەتى مۇلدە قاتايماعان، اۋرۋ-سىرقاۋعا قارسى تۇرا المايتىن. ءقازىر ءوزى سۇپ-سۇلۋ قىز بولىپ ءوسىپ كەلەدى، ءوزى مەنىڭ ميلاداممەن قۇرداس. وسىلاي ءبىزدىڭ قاتارىمىزعا ماريام دا كەلىپ قوسىلدى.
– قانداي قيىن تاعدىر... ال ەندى باسقا بالالار جونىندە ايتىپ بەرسەڭىز؟
– قاڭتار ايى ءبىزدىڭ وتباسى ءۇشىن شىتىرمان وقيعاعا تولى، ءارى «جەمىستى» اي (كۇلىپ ەسكە الادى – رەد.). كەلەسى جىلى ءدال وسى ايدا ءبىر تانىسىم حابارلاسىپ: «مۇندا ءبىر ايەل ءۇش بالاسىمەن كوشەدە قالدى، جالدامالى پاتەرىنەن قۋىپ جىبەرىپتى. ولاردى دا قاسىڭا الشى»، - دەدى. «سەندەردىڭ ەستەرىڭ دۇرىس پا؟ ءۇي بولسا تار. ولاردى قايدا سىيعىزامىن؟» - دەپ ايتتىم. دەگەنمەن، ەشقاشان قايدا ۇيىقتايمىن دەپ ۋايىمداعان ەمەسپىن، ءقازىر دە ونداي ۋايىم جوق، ءبىراق ۇيدەگى ادامداردىڭ بارلىعىن تاماقتاندىرۋ كەرەك. ۇزاق ويلانباستان: «مەيلى كەلسىن، ۇيدە بالالارعا قاراپ وتىرادى، ال مەن جۇمىسقا شىعامىن»، - دەدىم. سول كۇنى تۇندە ءۇش بالاسىمەن ءبىر ايەل كەلدى. بالالارى كىشكەنتاي: داميرا اتتى قىزى ەكى جاستا، ديانا ودان كىشكەنە ۇلكەندەۋ جانە ەڭ ۇلكەنى رۋسلان شامامەن 10 جاستا ەدى. اكەلەرى قايتىس بولعان ەكەن، ال اناسى ۇيدە وتىرعان ايەل جانە تۇرمىسى تىم ناشار بولعان. الايدا، ءوزى جاقسى، مەيىرىمدى بولاتىن. بالالارعا ءتۇرلى تاعامدار ءپىسىرىپ، ۇيگە جوندەۋ جۇمىستارىن جاساۋعا كومەكتەسەتىن.
ونىڭ ۇلكەن ۇلى رۋسلان العاشىندا ەشكىممەن سويلەسپەيتىن، وزىمەن-وزى ءبىر بۇرىشتا وتىرىپ تاماق جەپ، قاعازداردى قيدالاپ وتىراتىن. ۇيگە پسيحولوگ شاقىرتىپ، بالانى تەكسەرتتىك. ولارعا سۋرەت سالعىزىپ، مامان پسيحيكاسىن تەكسەردى. «سۋرەتتەرگە قاراسام، جاعدايلارى جاقسى. ال رۋسلاندى دەرەۋ بەيىمدەلۋ ورتالىعىنا وتكىزۋ كەرەك، ول اۋتيزمگە شالدىققان»، - دەدى. "ول جاعىن ويلانىپ كورەمىز"، - دەدىم، رۋسلاندى قيمادىم. ال ءقازىر رۋسلاننىڭ جاعدايى ءبىرشاما جاقسارعان، ءوزى رەپ وقىعاندى قاتتى ۇناتادى. بولاشاقتا ءانشى بولۋدى ارماندايدى. دەگەنمەن، رۋسلان تولىقتاي ايىعىپ كەتكەن جوق، دارىگەرلەر وعان ءالى ناقتى دياگنوز قويا الماي كەلەدى. كوكتەم مەن كۇز ايلارىندا تۇيىقتالىپ قالادى، كەيدە اناسىنىڭ مازارىنا بارا ما دەپ ويلايمىن.
– بۇل بالالاردىڭ اناسى قازا تاپقان با؟ ول قالاي بولدى؟
– ءيا! ول بىزبەن بىرگە مامىر ايىنا دەيىن بىرگە تۇردى. ءوزى مۇسىلمان بولسا دا، شىركەۋگە بارىپ تۇراتىن. ول ايەلگە بارىنشا قولداۋ كورسەتۋگە تىرىستىم. كيىم-كەشەك پەن كەرەكتى زاتتارىن الىپ بەرىپ، شاشتارازعا الىپ اپاردىم. ءبىر كۇنى ەشنارسە ايتپاستان بالالارىن تاستادى دا، ءوزى ۇيدەن قاشىپ كەتتى. ءتىپتى، نە ويلارىمدى دا بىلمەي قالدىم.
كۇيەۋىم ءىسساپارعا كەتكەن، ال مەن ۇيدە 12 بالامەن جالعىز قالدىم. ونىڭ ەكەۋى ءالى ەمشەكتەگى بالا ەدى. «جىندانىپ كەتەم بە؟» دەپ ويلادىم.. وعان قوسا، ەكى جاستاعى داميرا اناسى تاستاپ كەتكەننەن سوڭ قاتتى سترەسسكە شالدىقتى، بۇتىنا جىبەرىپ قويىپ ءجۇردى، ءبىر كەزدەرى، ءتىپتى، شاشى ۋىستاپ تۇسە باستادى.
بالالاردىڭ ءبارىن جينادىم دا: «رەنجىمەڭدەر، سەندەردى بالالار ۇيىنە وتكىزۋگە ءماجبۇرمىن. باسقا امالىم جوق، ويتكەنى اسىراي المايمىن»، - دەپ ايتتىم. ول كەزدە بالالارعا ەشقانداي دا جاردەماقى تولەنبەيتىن ەدى، ال رۋسلان، ديانا جانە داميرانىڭ بىردە-بىر قۇجاتى بولمادى. بالالاردىڭ كوڭىلى بىردەن ءتۇسىپ كەتتى، ال ديانا بولسا، ايقايلاپ جىلاپ جىبەردى دە، كەيىننەن ەسىنەن تانىپ قالدى. سويتسەم، ول ءبىراز ۋاقىت بەيىمدەلۋ ورتالىعىندا تاربيەلەنگەن ەكەن، ول جاقتا بالالاردى ۇرىپ-سوعاتىن كورىنەدى. جۇرەگىم اۋىرىپ كەتتى، ءسويتىپ ەشقايسىن دا قيمادىم.
ءبىراز كۇننەن كەيىن ماعان پوليسيادان حابارلاسىپ، رۋسلان، ديانا جانە داميرانىڭ اناسى قازا تاپقانىن ايتتى، جوعارى جىلدامدىقتا كەلە جاتقان كولىك سوعىپ كەتكەن، وقيعا ورنىندا قازا تاۋىپتى. «ءمايىتحانادا جاتقانىنا 9 كۇن بولدى. مۇردەسىن الىپ كەتىپ جەرلەيسىزدەر مە؟» دەپ سۇرادى. مەن وعان قاتتى اشۋلى ەدىم: «جوق، جەرلەمەيمىز» دەپ تۇتقانى تاستاي سالدىم دا، جىلاپ جىبەردىم. جانىما ديانا كەلىپ: "نە ءۇشىن جىلاپ وترسىز؟" دەپ وتىرسىز، ولارعا شىندىقتى ايتا المادىم. كەيىن بالالارى اناسىنىڭ زيراتىنا بارىپ تۇرۋ كەرەك ەكەندىگىن ويلادىم دا، «جەرلەيمىز» دەپ شەشتىم. بالالارىن تاستاپ كەتسە دە، ولاردى ەشقاشان دا انالارىنا قارسى قويىپ، جامان نارسە ايتقانىم جوق. بالالارىنا «انامىز تاستاپ كەتتى» دەپ ايتپاۋدى ۇيرەتتىم. ونى ىزدەيتىن ۋاقىتىم دا بولمادى، مۇمكىن ءوزى دە قايتا كەلۋگە ۇيالعان بولار...
سول جىلى ءبىزدىڭ وتباسىمىزعا تاعى دا جەنيا ەسىمدى بالاپان قوسىلدى. ول كريستينانىڭ تۋعان ءىنىسى، جالپى ولار وتباسىندا 4 بالا بولعان، انالارى باسقا ەركەككە تۇرمىسقا شىققاننان سوڭ جەنيانى وزىمەن بىرگە الا كەتكەن. ول اندا-ساندا ءبىزدىڭ ۇيگە كەلىپ تۇراتىن، بالالارىمەن كەزدەسىپ، سويلەسىپ، كەيدە قونىپ تا كەتەتىن. سودان، ءبىر كۇنى ول بىزگە جەنيانى اكەپ تاستادى. كۇيەۋىمەن اجىراسىپ، ءوزى باسپاناسىز قالىپتى. سونىمەن قاتار، ءدال سول جىلى ماعان قۇزىرلى ورگاننان حابارلاسىپ «ريناتتى دا الىپ كەتىڭىز» دەدى. ءوزىمنىڭ بەس بالام جانە تاعى 14 بالا... وسىلاي ءبىزدىڭ شاڭىراعىمىز ۇلكەن وتباسىعا اينالدى.
ءبىز قانشاما ۋاقىت بويى جاردەماقىسىز كۇن كورىپ كەلدىك. قۇزىرلى ورگاندارعا بارعان سايىن: «ءسىزدىڭ ماسەلەڭىز ءالى قارالۋدا»، - دەپ جاۋاپ بەرەتىن.. وسىلاي بەس جىل بويى ءبىزدىڭ ماسەلەمىزدى قاراپ، سوزباقتاپ جىبەردى. ءبىر كۇنى قاتتى تيتىقتاپ بىتكەن كەزىمدە، جۇرتتان كومەك سۇراي باستادىم. سودان مەنى «ۇلاعاتتى جانۇيا» قورىنىڭ پرەزيدەنتى مارياننا يۋريەۆنا دەگەن كىسىمەن تانىستىردى. ءبىر عانا قوڭىراۋمەن مەنىڭ باستى ماسەلەمدى شەشىپ بەرگەن سول كىسى. العىسىم شەكسىز! سودان كەيىن، اعىمداعى جىلدىڭ مامىر ايىنان باستاپ ءار بالاعا 10 اەك-تەن جاردەماقى الا باستادىم. ەندىگى ۇلكەن ارمانىمىز – كەڭ ءارى ىڭعايلى ءۇي بولسا ەكەن دەيمىز.
– ەگەر بالالاردىڭ اتا-اناسى ىزدەپ كەلىپ، الىپ كەتەمىز دەسە، قانداي شەشىم قابىلدايسىزدار؟
–جوق، بۇلار مەنىڭ بالالارىم جانە مەن ولاردى ەشكىمگە دە بەرمەيمىن.
بالالاردىڭ ءبارى مەنى «ماما» دەپ اتايدى، ال ءشيريندى «پاپا» دەيدى. ولاردىڭ اتا-اناسى – ءبىز. كەيبىر ادامدار مەنى مەملەكەتتەن جاردەماقى الۋ ءۇشىن بالالاردى ادەيى اسىراپ الدى دەپ ويلايدى ەكەن. الايدا، ءبىز بەس جىل بويى وكىمەتتەن ءبىر تيىن دا الماي ءوز كۇنىمىزدى ءوزىمىز كورىپ كەلدىك. شامامەن، جارتى جىلداي بولدى، جاردەماقى الىپ جۇرگەنىمىزگە.
–قانشاما جىلدان بەرى مۇنداي ۇلكەن وتباسىنى قالاي اسىراپ-باقتىڭىزدار؟
–كۇيەۋىم ەكەۋىمىز جانە گەنا ەسىمدى اعامىز ءبارىمىز جۇمىس ىستەدىك. گەنا ءوزى 1979 جىلى، ءالى ۇيلەنبەگەن. وسى ۋاقىتقا دەيىن ءبىزدىڭ قامىمىزدى ويلاپ، تىنباي جۇمىس ىستەپ كەلەدى. سونىڭ ارقاسىندا ءۇيىمىز قيراپ قالماي، امان تۇر.
قايىرىمدى ادامدار دا كوپ، بىزگە ءبارى كومەكتەسەدى. بيىل كومەك قولىن بەرگەن جانداردىڭ ارقاسىندا مەكتەپكە قاجەتتى كەرەك-جاراقتارىن جانە كيىمدەرىن تولىق الدىم. قولداۋ كورسەتكەن بارلىق ادامدارعا باسىمدى ءيىپ، العىس ايتامىن!
– ال ۇيدەگى شارۋالاردى بالالار وزدەرى ءبولىپ ىستەي مە؟
–ءيا! جالپى، ۇيدە ادام كوپ بولسا دا، ءتارتىپ ساقتالادى. ءار بالانىڭ ءوزىنىڭ مىندەتتەرى بار. سەرەجا يتتەردىڭ تاماعىن دايىنداپ بەرەدى، ال مەن ولاردى ەمدەيمىن. ۇل بالالار تولىقتاي شارۋاشىلىققا جاۋاپتى، ال قىزدار ءۇيدىڭ جۇمىسىن اتقارادى. كريستينا بالالارعا قارايدى، ءبىراق تاڭەرتەڭ ساباققا كەتىپ قالعان كەزىندە، ءبارى ماعان قالادى، كەيدە ۇلگەرە الماي قالامىن. اۋلادا قويان، قاز، تاۋىق جانە ءۇش ەشكى بار. ولاردىڭ بارىنە جىگىتتەر جاعى جاۋاپتى، اكەلەرىنە كومەكتەسىپ، وزدەرى قارايدى.
– كەيبىر ادامدار وزدەرىنىڭ تۋىستارىنىڭ دا بالالارىنا قاراي المايدى. ال سىزدەر ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا 19 بالانى تاربيەلەپ جاتسىزدار. قيىن ەمەس پە؟
– بالالاردى ەشقاشان دا ءبولىپ-جارعان ەمەسپىز. ءبارىن جاقسى كورەمىز. ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ ءوز ارمانى بار. مىسالى، ديانا سۋرەتتى كەرەمەت سالادى جانە قاعازدان ءتۇرلى ويۋ-ورنەكتەر جاسايدى.
رۋسلان رەپ ايتقاندى جاقسى كورەدى، ءوزى رەپ جازىپ، بىزگە وقىپ بەرەدى، ال رينات ءورت ءسوندىرۋشى بولعىسى كەلەدى.
سەرەجا بولسا، كونكيدى كەرەمەت تەبەدى، ونى بۇل ۋاقىتقا دەيىن بىلمەگەن دە ەكەنبىز. جۋىردا «ىقىلاس» قورىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مۇز ايدىنىنا بارىپ، بالالارعا كونكي تەپكىزدى.، سەرەجانىڭ كونكيدى جاقسى تەبەتىنىن سول كەزدە ءبىلدىم. ال، كريستينا شاش ۇلگىسىنىڭ شەبەرى، كەرەمەت جاسايدى، بيىل 9-سىنىپتى ءبىتىرىپ، كوللەدجگە تۇسكەن، ءقازىر شاش ۇلگىسىن جاساۋدىڭ ناعىز شەبەرى اتاندى. ءارقايسىسىنىڭ ءوز تالابى بار، بەلگىلى ءبىر ۇيىرمەگە قاتىسىپ، شەبەرلىكتەرىن شىڭداعانىن قالايمىن. الايدا، ول نارسەنى ءبىزدىڭ وتباسىنىڭ بيۋدجەتى كوتەرە المايدى.
– سوندا دا بولسا، وتباسىڭىزدى ودان ءارى كەڭەيتۋ جوسپاردا بار ما؟
–مەن ەشنارسەنى جوسپارلامايمىن. ءبىر تۇسىنگەنىم، كومەككە مۇقتاج بالالاردىڭ جانىنان جايباراقات ءوتىپ كەتە المايمىن.
سۇحباتىڭىزعا كوپ راحمەت!
الەمدە ءالى دە ادامداردىڭ تاعدىرىنا، بالالاردىڭ بولاشاعىنا بەي-جاي قارامايتىن مەيىرىمدى ادامدار بار. تەك قوعام ولاردى تاني بەرمەيدى. ءبىراق ولارعا كومەك كەرەك. ايتا كەتپەسكە بولماس، زارينانىڭ وتباسىنا ءقازىر كىر جۋاتىن ماشينا اۋاداي قاجەت.
قانداي دا ءبىر كومەك كورسەتەم دەۋشىلەر بولسا، تومەندە ولاردىڭ رەكۆيزيتتەرى جازىلعان. بالاعا مەيىرىم، ال ولارعا مەيىرىمىن توگىپ جۇرگەن اناعا قوعامنىڭ قولداۋى كەرەك.
Kaspi gold كارتاسى: 5169 4931 8990 6673 - زارينا شاميليەۆنا
يين: 80 10 14 40 16 45
Centrcredit بانك كارتاسى - 5104 4550 3026 9658
اڭگىمەلەسكەن: نازەركە لابيحان
سۋرەتتەر: اسەل بولات قىزى
