اقپاننىڭ باسىندا استانادا بەس قىز بالانىڭ ءومىرىن العان ورتتەن كەيىن اقپاننىڭ 6-سى كۇنى "استانا" كونسەرت زالىنا كوپ بالالى ايەلدەر جينالىپ، بيلىككە الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلاردىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋدى تالاپ ەتكەن ەدى. ولار بيلىككە تالاپتارىن ورىنداۋعا ءبىر اپتا ۋاقىت بەرگەن، ال قالا اكىمدىگى ايەلدەردى اقپاننىڭ 15ء-ى كۇنى كەزدەسۋگە شاقىرعان. كەيىن استاناداعى جيىندا بەلسەندىلىك تانىتقان شولپان قالەنگەرەيەۆا مەن كۇنسۇلۋ ىسقاقوۆانىڭ ۇيىنە پوليسيا بارعانى جايلى Facebook جەلىسىندە ۆيدەو تاراعان ەدى.
بۇل اقپاراتقا الاڭداعان ايەلدەر مەن قالا تۇرعىندارى اقپاننىڭ 9-ى كۇنى "استانا" كونسەرت زالى عيماراتىنىڭ ماڭىنا تاعى دا جينالىپ، الەۋمەتتىك جاعدايدى جاقسارتۋدى سۇراعان بەلسەندى انالاردى قۋدالاماۋدى تالاپ ەتكەن.
ال استانا اكىمدىگى "پوليسيا الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىنىڭ سانىن ناقتىلاۋ ماقساتىندا تەكسەرىس جۇرگىزدى" دەپ ءتۇسىندىردى.
الايدا ازاتىققا حابارلاسقان ايەلدەر وزدەرىنە قاتىستى قىسىمنىڭ توقتاماي تۇرعانىن، باسپانا سۇراعان تالاپتارىنان سوڭ پانالاپ وتىرعان شاعىن جەر ۇيلەرىنەن دە قۋا باستاعانىن ايتادى.
"ۆرەميانكا" مەن باراكتاعى ءومءىر
33 جاستاعى ءسابيرا ەسىمحانوۆانىڭ بەس بالاسى بار. ول – جالعىز باستى انا. بالالارىنىڭ ۇلكەنى – 11 جاستا، كەنجەسى ءبىر جاسار.
ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، ءۇي كەزەگىنە 2012 جىلى تۇرعانىمەن، ازىرگە قوزعالىس جوق. ءۇي جالداۋعا قاراجاتى جەتپەي، "تەنتىرەپ دالادا قالعان سوڭ" تۋىسى اۋەجاي ماڭىنداعى "پريگورودنىي" تۇرعىن ءۇي ماسسيۆىندەگى "ۆرەميانكاسىن" (ۋاقىتشا باسپانالاردى حالىق وسىلاي اتايدى – رەد.) پانالاۋعا بەرگەن.
ءسابيرا ەسىمحانوۆانىڭ سوزىنشە، ءوزى انالار جيىنىنا بارعان سوڭ ۇيىنە پوليسيا مەن سارىارقا اۋدانى اكىمدىگىنەن ادامدار كەلىپ، "ۆرەمەنياكانى" بوساتۋى ءتيىس ەكەنىن ايتىپ كەتكەن.
- مەن بۇل ءۇيدى جالداپ تۇرىپ جاتقان جوقپىن. بۇل جەردە مەنەن باسقا ءتىرى جان تۇرمايدى. مەن ولاردان (اكىمدىكتەن – رەد.) كومەك سۇراپ جۇرسەم، تۇرعىن ءۇي قورىنان تۋىسىما بەس ەسەپتىك ايلىق كورسەتكىش (15 مىڭ جارىم تەڭگە) كولەمىندە ايىپپۇل سالىپ، مەنى شىعارۋدى تاپسىرىپ كەتىپتى. ۋچاسكەلىك پوليسيا كەلىپ "ءسىزدى قاداعالاپ وتىرامىن، اقپاننىڭ 15ء-ى كۇنى ەشقايدا بارماۋىڭىز كەرەك" دەپ ەسكەرتىپ كەتتى،- دەيدى ول.
ءسابيرا ەسىمحانوۆا پانالاپ وتىرعان قۋىقتاي ءبىر بولمەنىڭ ءىشىنىڭ سالقىندىعى بىردەن سەزىلەدى. كوكتىڭ ءيىسى شىعىپ تۇر. تەك تەرەزەدەن مولىنان توگىلگەن كۇن ساۋلەسى عانا ۇيگە ءسال رەڭ بەرگەندەي بولادى. بالالارىنا وتباسى جىلۋى مەن جايىن سەزدىرگىسى كەلگەنى بولار، تەرەزەگە توگىلدىرە كاپرون پەردە ءىلىپ قويىپتى. باسپاناسى جوقتىعىنان حابارسىز كىشكەنتاي ەكى قىز بالا داۋىسى ارەڭ شىعاتىن ەسكىلەۋ تەلەفوننان اعىلشىنشا مۋلتفيلم كورىپ وتىر. ۇيدە تەلەديدار دا جوق.
- وسى 12 شارشىمەتردە بالالار ساباعىن وقيدى، جۋىنادى، تاماعىن ىشەدى. قاتتى قينالىپ كەتتىك. ەش جەرگە تىركەلە دە المايمىز. بەس بالامەن ەشكىم تىركەمەيدى. ءوزىم ريەلتور بولىپ تابىس تابۋعا تىرىسقاندىقتان جاقسى بىلەمىن: ءۇيىن جالعا بەرەتىندەردىڭ ءبىرىنشى تالابى – "بالاسى بولماسىن" نەمەسە "ەكەۋدەن اسپاسىن". 4 جاستاعى سابيىمە دەيىن قوجايىننىڭ دۇنيەسىنە تيىسپەۋ كەرەكتىگىن ءبىلىپ ءوسىپ كەلەدى، - دەپ كوزىنە جاس الدى كوپ بالالى انا.
انالاردىڭ تالابىنان سوڭ اكىمدىك ءسابيرا ەسماحانوۆانىڭ ۇيىنە ءبىر قاپ كارتوپ، بەس ليتر ماي، كۇرىش جانە ازداعان كوكونىس اكەلىپ بەرگەن. ول اكىمدىك وكىلىنە ۇيدە اۋىزسۋدىڭ دا جوقتىعىن، سۋدى بالالارى 3-4 شاقىرىم جەردەن تاسيتىنىن ايتىپ، جاعدايمەن تانىسۋدى وتىنگەن.
- ول (اكىمدىك وكىلى – رەد.) ماعان "ونى كورىپ جۇرەتىن ۋاقىتىم جوق" دەدى. مەملەكەت باسىندا وتىرعاندار مەن حالىقتىڭ اراسى جەر مەن كوكتەي. ولار حالىقتىڭ جاعدايىن ويلامايدى، تۇسىنبەيدى. "16 مىڭ تەڭگە جاردەماقى جەتەدى" دەيدى. "مەن ءار ايدىڭ بەسىندە تاماق الامىن" دەپ، 10 مىڭ تەڭگە جاردەماقىمدى كۇتىپ جۇرەمىن. كيىم تۋرالى ويلامايمىن. بالالارىم ەلدىڭ اكەپ بەرەتىن كيىمدەرىن كيىپ، ءوسىپ كەلەدى. بالالارىمنىڭ اركىمنىڭ بەتىنە ءبىر قاراپ، جاۋتاڭداپ ءوسىپ كەلە جاتقانى جانىما باتادى. جاستار جىلى دەيدى. جاستارعا ەشقانداي دا جاعداي جوق،- دەيدى ول.
ءسابيرا ەسىمحانوۆا بيلىك باسىنداعىلاردىڭ نە لوگيكاسى جوق، نە ماتەماتيكانى بىلمەيدى دەپ سوكتى. ول پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ اكىمدەرمەن، مينيسترلەرمەن وتكىزگەن جيىنىن دا ەسكە الدى.
- پرەزيدەنت اكىمدەر مەن مينيسترلەردەن "ءبىر بولمەلى پاتەر قانشا تۇرادى؟" دەپ سۇرادى. بىرەۋى "ءۇش ميلليون تەڭگە" دەدى، ەندى بىرەۋى "جەتى ميلليون تەڭگە" دەدى. بۇل اقشاعا 20 شارشىمەتر دە تيمەيدى. ولار ءبىر بولمەگە مۇقتاج ەمەس، سوندىقتان بىلمەيدى، - دەيدى ءسابيرا ەسىمحانوۆا.
تاعى ءبىر كوپ بالالى وتباسى باسپانا ماسەلەسىن وزدەرىنشە شەشكەن. ءتورت بالانىڭ اناسى اينۇر دۇيسەمبييەۆا "باسپاناسىز قاڭعىرىپ قالعاندىقتان" استاناداعى اباي مەن جۇبانوۆ كوشەلەرىنىڭ قيلىسىنداعى سۇرىلۋگە بەرىلگەن ەسكى باراكتى پانالاپ جۇرگەندەرىن ايتادى.
- ماعان پوليسيا وكىلدەرى كەلىپ، اقپاننىڭ 15ء-ى كۇنى ەشقايدا بارماۋ تۋرالى الدەبىر قاعازعا قول قويدىرىپ الدى. ەگەر بارسام، جازالاناتىنىمدى ايتتى. مەنىڭ ەسكى باراگىمدا توق ەسەپتەگىش جوق. سونى ورناتۋدى ءارى قاراۋسىز بولسا دا تۇرىپ جاتقان مىنا جەردى زاڭداستىرىپ بەرۋدى سۇراپ، بايقوڭىر اۋداندىق اكىمدىگىنە بارعان ەدىم. مەنى تىڭداۋدىڭ ورنىنا قورقىتىپ، دورەكىلىك كورسەتتى، - دەيدى ول.
"القانى لومبارد المايدى"
ەرلى-زايىپتى اماندىق جانە سەرىكگۇل حامزا قوياندىداعى ەكى بولمەلى "ۆرەميانكانى" جەتى بالاسىمەن ون جىلدان بەرى پانالاپ كەلەدى. بيلىك 31 جاستاعى سەرىكگۇل حامزاعا كۇمىس القانى دا، التىن القانى دا بەرگەن. كوپ بالالى جانۇيا وتاعاسى 33 جاستاعى اماندىق حامزانىڭ رەتى كەلگەندە جالدانىپ تاباتىن 90 مىڭ تەڭگە تابىسىنا قاراپ وتىر. بۇل تابىس باسپانانى جالداۋ ءۇشىن جانە كومىر مەن وتىننىڭ شىعىنىنا كەتەتىنىن ايتادى.
- ماعان بەرىلگەن 16 مىڭ تەڭگەمەن كۇن كورىپ وتىرمىز. مىنا كۇمىس القانى التى بالالى بولعاندا بەرگەن، ال مىنا التىن القانى جەتىنشى بالا تۋعاندا بەردى. ءبىراق ودان پايدا جوق. وتكەندە اقشا بولماعاندا [القانى] وتكىزەيىك دەگەنبىز، لومبارد تا المادى، - دەيدى 31 جاستاعى سەرىكگۇل حامزا.
موڭعوليادان اتا-انالارىمەن جيىرما جىل بۇرىن قونىس اۋدارعان وتباسى مەكتەپتەگى بالالارىنا بەرىلۋى ءتيىس تەگىن تاماققا دا ارەڭ قول جەتكىزگەن. ونىڭ سەبەبىن وزدەرى تىركەۋدە قالادا بولعاندىقتان قيىندىق تۋىندادى دەپ تۇسىندىرەدى.
- اكىم كومىرمەن، ازىق -تۇلىكپەن كومەكتەسەمىز دەپ ۋادە بەرگەن، - دەيدى كوپ بالالى اتا-انا.
بيلىك نە دەيدى؟
ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى الماس سادۋبايەۆ پوليسيا ورگاندارىنا ۇيلەردى ارالاپ، تۇرعىنداردىڭ ەشقايدا شىقپاۋىن باقىلاۋ تۋرالى تاپسىرما بەرىلمەگەنىن، بۇل جاعداي تۋرالى ەستىمەگەنىن ايتتى. ول تولىق جاۋاپتى استانا قالاسى اكىمدىگىنەن الۋعا كەڭەس بەردى.
ال تىلشىلەر 6 جانە 9 اقپانداعى كوپ بالالى ايەلدەر جيىنىندا ءسوز سويلەگەن كۇنسۇلۋ ىسقاقوۆامەن اڭگىمەلەسۋگە بارعان. سول كەزدە ونىڭ ءۇيىنىڭ ماڭىن پوليسيا كۇزەتىپ تۇردى. ىسقاقوۆانىڭ كۇيەۋى ازاتتىق تىلشىسىنە ايەلىنىڭ ۇيدە جوق ەكەنىن ايتتى.
پوليسيا تىلشىلەردى سارىارقا اۋداندىق پوليسيا باسقاراماسىنا اپارعاندا قىلمىستىق ىزدەۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى دانيار ءادىلوۆ "ىسقاقوۆانىڭ ۇيىنە ۇرى ءتۇسۋى مۇمكىن، سوندىقتان پوليسيا كۇزەتىپ تۇر" دەگەن.
استانا قالاسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى ەلۆيرا جۇرگەنبايەۆانىڭ سوزىنشە، اكىمدىككە كەلگەن انالاردىڭ كەيبىرى قالادان تىس جەرلەردە تىركەۋدە تۇرعاندىقتان ولاردىڭ مەكەنجايىن انىقتاۋ ءۇشىن پوليسيا ۇيلەردى ارالاعان.
- ءبىز 6-22 اقپان ارالىعىندا اشىق ەسىك اپتالىعىن وتكىزىپ جاتىرمىز. كوپ بالالى انالار كەز كەلگەن ۋاقىتتا كەلە الادى. ولاردى اۋدان اكىمدەرى قابىلداپ جاتىر. 6 اقپاننان بەرى 500 شاقتى تۇرمىسى تومەن وتباسىمەن كەزدەسىپ، كومەك بەرىلدى. ەشقانداي قىسىم جوق، ەگەر بىرەۋگە قىسىم جاسالسا، بىردەن حابارلاسۋىنا بولادى. بالالارىنان شىعا المايتىندار ءۇشىن Telegram جەلىسىندە چات تا اشىپ جاتىرمىز،- دەپ مالىمدەدى ول.
اقپاننىڭ 12ء-سى كۇنى باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى يۋريي يلين حالىققا ۋاقىتشا تۇرۋعا بەرىلەتىن ۇيلەرگە تىيىم سالۋ تۋرالى ماسەلەنى ۇكىمەتتىڭ الدىنا قوياتىندارىن ايتقان ەدى. ونىڭ سوزىنشە، ۋاقىتشا باسپانالاردى قاۋىپسىزدىكتى ساقتالماعان جانە ونى سالعاندار دا، جالعا بەرگەندە دە، وندا تۇراتىندار دا بىردەي جاۋاپتى بولۋى ءتيىس. ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى ازاتتىققا بۇل ۇسىنىس ەكەنىن، ونىڭ ءالى جۇزەگە اسىرىلماعانىن ايتتى.
- الدىمەن زاڭ جوباسى جاسالادى، ونى دەپۋتاتتار قاراستىرادى. ءبىراق مەن "ۆرەميانكادا" تۇرعاندارعا ايىپپۇل سالعاندارىن ەستىمەدىم، - دەدى كوميتەت وكىلى.
قازاقستان حالىقارالىق پاكتى ورىنداپ وتىر ما؟
"حالىقارالىق قۇقىقتىق باستاما" قورىنىڭ پرەزيدەنتى اينا شورمانبايەۆانىڭ ايتۋىنشا، پوليسيانىڭ تالاپ ايتقان انالاردى تەكسەرۋى – زاڭسىز جانە بيلىك ءوز ازاماتتارىن باسپانامەن قاماتامسىز ەتۋ جونىندەگى حالىقارالىق قۇجاتتاعى مىندەتىن ورىنداماي وتىر.
- قازاقستان ءوزى قول قويعان "ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، مادەني قۇقىقتارى جونىندەگى حالىقارالىق پاكتىگە" ساي ءوز تەرريتورياسىندا تۇراتىن ءار ازاماتىن جەتكىلىكتى باسپاناعا قول جەتكىزۋ قۇقىعىمەن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك. قازاقستان اقپاننىڭ سوڭىندا جەنيەۆادا ناقتى وسى قۇجاتتىڭ ورىندالۋى تۋرالى بايانداما جاسايدى. سوندا نە ايتپاق؟ -دەيدى اينا شورمانبايەۆا.
قۇقىق قورعاۋشى قازاقستاندا تابىسى ناشار وتباسىلاردىڭ دەنى ۋاقىتشا باسپانادا تۇراتىنىن، ال ول جەرگە ەشكىمدى تىركەمەيتىنىن ايتادى.
- سوعان بولا تىركەۋسىز الەۋمەتتىك كومەك الا الماي قينالادى. بۇل رەتتە، ەڭ الدىمەن، بالالار زارداپ شەگەدى. بۇل – زاڭسىز. جەتكىلىكتى باسپانا دەگەن جاي كۇركە ەمەس. وندا بارلىق جاعداي جاسالۋى ءتيىس. ال وعان قولى جەتپەي ۋاقىتشا باسپانالاردا تۇراتىنداردى الەۋمەتتىك كومەكتەن شەكتەۋ دە – زاڭسىز. الەۋمەتتىك كومەك تىركەۋگە بايلانباۋى كەرەك. قازاقستان ازاماتى قاي جەردە تىركەۋدە تۇرسا دا، الەۋمەتتىك كومەكتى الۋعا قۇقىعى بار، - دەيدى ول.
اينا شورمانبايەۆا استاناداعى بەس بالانىڭ ولىمىنە اكەلگەن قايعىلى وقيعانى دا مەملەكەتتىڭ ءوز ازاماتتارىن الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق قۇقىقتارىن شەكتەۋىنەن تۋىندادى دەپ سانايدى.
4 اقپانعا قاراعان ءتۇنى استانانىڭ كوكتال-1 شاعىن اۋدانىندا جەكە ءۇيدىڭ اۋلاسىنداعى ۋاقىتشا باسپانا ورتەنىپ، ءبىر وتباسىنداعى 2006، 2008، 2013، 2015 جانە 2018 جىلى تۋعان بەس قىز بالا وپات بولعان ەدى. وسى وقيعادان كەيىن كوپ بالالى انالار نارازىلىعى كۇشەيگەن.
اقپاننىڭ 6-سى كۇنى استانادا جۇزدەگەن انا استانادا جينالىپ، بيلىكتەن جاردەماقى مەن جورگەكپۇلدى ءوسىرۋدى، كوپ بالالى وتباسىلاردىڭ بالالارىنا تەگىن ءبىلىم بەرۋدى، انا مەن بالانى تەگىن ەمدەۋدى، باسپانا الۋدى جەڭىلدەتۋدى تالاپ ەتكەن. كەيىن استانالىق انالاردىڭ تالابىن باسقا ايماقتاعى ايەلدەر دە قولداعان.
اقپاننىڭ 6-سى كۇنى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ ءۇشىن ۇكىمەتتە جۇمىس توبى قۇرىلعان. اقپاننىڭ 12ء-سى كۇنى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى ءمادينا ءابىلقاسىموۆا جۇمىس توبى اياسىندا كوپ بالالى انالاردى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى قارالاتىنىن ايتتى. وسى كۇنى استانا اكىمى باقىت سۇلتانوۆ "انالاردىڭ ءار ارىزى نازاردان تىس قالمايدى" دەگەن.
ۇسىنعان: نازەركە لابيحان
پىكىر قالدىرۋ