جانجال قالاي باستالدى؟

اقپاننىڭ 14ء-ى كاشميردىڭ ءۇندىستانعا تيەسىلى ايماعىنداعى پۋلۆاما قالاسىندا جارىلعىش زات سالىنعان كولىكتەگى جانكەشتى 70-تەن استام ءۇندىستاندىق اسكەر مىنگەن اۆتوبۋسقا بارىپ سوعىلعان. جارىلىستان 45 ءۇندىستاندىق اسكەري قىزمەتكەر مەرت بولدى. شابۋىلدى پاكىستاندا ورنالاسقان "جايش-ە-مۇحاممەد" ("مۇحاممەد پايعامباردىڭ اسكەرى") يسلامشىل توبى موينىنا الدى.

ءۇندىستان تارابى جارىلىستى 20 جاستاعى كاشمير تۇرعىنى جاساعانىن حابارلادى. ال ءوز-وزىن جارعان جىگىتتىڭ اتا-اناسىنىڭ ايتۋىنشا، بالالارى ءۇش جىل بۇرىن ءۇندىستاندىق اسكەريلەردەن تاياق جەپ، كەيىن ءدىني توپتارعا قوسىلعان. ءۇندىستان تارابى جانكەشتىنىڭ اكە-شەشەسىنىڭ ايتقانىنا قاتىستى پىكىر بىلدىرمەدى.

رەسمي دەلي بۇل شابۋىلعا پاكىستان بيلىگىنىڭ قاتىسى بار دەپ ايىپتادى. ءۇندىستان "جارىلىسقا پاكىستان ۇيىمداستىرعانىنا دالەلىمىز بار" دەپ مالىمدەدى.

"جايش-ە-مۇحاممەد" - پاكىستان اسكەرىنىڭ بالاسى. ولاردى پاكىستان اسكەرى باقىلاپ وتىر" دەدى ءۇندىستاننىڭ كاشمير ايماعىنداعى كومانديرى كانۆال دجيت دحيللون.

ءبىراق پاكىستان بۇل ايىپتاۋدى جوققا شىعاردى.

ءۇندىستاننىڭ ارەكەتى

جارىلىستان كەيىن ءۇندىستان قالالارىندا نارازىلىق كۇشەيىپ، كوشەگە شىققاندار پاكىستاننىڭ تۋىن ورتەدى. ءۇندىستان پاكىستاننان كەلەتىن تاۋارلارعا كەدەن سالىعىن 200 پايىزعا ءوسىردى. بۇعان قوسا، پاكىستان ءۇندىستانداعى ەلشىسىن كەڭەسۋ ءۇشىن ەلگە شاقىرىپ العان. ءۇندىستاننىڭ پاكىستانداعى ەلشىسى دە كەرى قايتقان.

ءۇندىستان پرەمەر-مينيسترى نارەندرا مودي پۋلۆاماداعى شابۋىلعا ءتيىستى جاۋاپ بەرىلەتىنىن ايتتى. ول ەل اسكەرىنە پاكىستان مەن ءۇندىستان شەكاراسىندا كەز كەلگەن اسكەري قيمىلعا رۇقسات بەردى.

اقپاننىڭ 17ء-سى كۇنى ءۇندى پوليسياسى ءۇندىستانعا قارايتىن كاشمير مەن دجاممۋ ايماعىندا 20 ادامدى تۇتقىنداعان. ال اقپاننىڭ 18ء-ى كۇنى دجاممۋدا ءۇندىستان پوليسەيلەرى مەن قارۋلى توپتار اراسىندا قاقتىعىس بولىپ، توعىز ادامنىڭ مەرت بولعانى حابارلاندى. قازا تاپقانداردىڭ بەسەۋى – ءۇندىستاندىق اسكەري، بىرەۋى – تۇرعىن، ۇشەۋى – "جايش-ە-مۇحاممەد" توبىنىڭ مۇشەسى. اقپاننىڭ 19-ى كۇنگى اتىس كەزىندە مەرت بولعان جەرگىلىكتى تۇرعىننىڭ جەرلەۋ راسىمىندە كاشمير تۇرعىندارى نارازىلىققا شىقتى.

ءۇندىستاننىڭ كاشمير ايماعىنداعى كومانديرى كانۆال دجيت دحيللون: "كاشميردەگى انالاردان سۇرارىم، تەررورلىق توپتارعا قوسىلعان بالالارىڭىزدى كەرى قايتارىڭىزدار. ولار قارۋلارىن تاستاپ، بەرىلسىن. دۇرىس جولعا ءتۇسسىن. ايتپەسە قارۋ كوتەرگەندەردىڭ بارلىعى اجال قۇشادى" دەدى.

پاكىستان بيلىگى نە دەدى؟

پاكىستان پرەمەر-مينيسترى يمران حان شابۋىلدى ۇيىمداستىرۋشىلار تابىلسا، جازالاۋعا دايىن ەكەنىن مالىمدەدى.

"ەگەر بۇل شابۋىلعا پاكىستاندىق تاراپتىڭ قاتىسى بار ەكەنىنە دالەل بولسا، بىزگە بەرىڭىزدەر. ءبىز شارا قولدانامىز" دەدى حان.

پاكىستان پرەمەر-مينيسترى بۇل ماسەلەنى جانجالسىز شەشۋگە شاقىردى. دەگەنمەن حان "ەگەر ءۇندىستان قانداي دا ءبىر شابۋىل جاساسا، پاكىستان قاراپ وتىرمايتىنىن" مالىمدەدى.

1947 جىلى ءۇندىستان مەن پاكىستان ۇلىبريتانيادان تاۋەلسىزدىك العان. سول ۋاقىتتا حالقىنىڭ 70 پايىزىن مۇسىلماندار قۇرايتىن كاشمير ايماعىنىڭ ماحارادجاسى (جەرگىلىكتى باسقارۋشى) حاري سينگح ءۇندىستانعا قوسىلۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان. وسى شەشىمنەن كەيىن 1947 جىلى كاشميردە پاكىستان مەن ءۇندىستان اراسىندا سوعىس باستالىپ، ەكى جىلدان كەيىن - 1949 جىلى بۇۇ بۇل ايماقتى ءۇندىستان مەن پاكىستانعا ءبولىپ بەرگەن.

1965 جىلى تامىز-قىركۇيەكتە كاشمير شەكاراسىندا ەكى ەل اراسىندا ەكىنشى رەت سوعىس باستالدى. بۇل سوعىسقا دا بۇۇ ارالاسىپ، قاقتىعىس توقتاعان.

دجاممۋ مەن كاشمير شتاتىندا ءۇندىستاننان تاۋەلسىزدىك الۋدى نە پاكىستانعا قوسىلۋدى قالايتىن سەپارتيستىك توپتار بار.

ۇسىنعان: نازەركە لابيحان