وعان 2021 جىلى 19-26 قىركۇيەك ارالىعىندا 14 وبلىس پەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردا (نۇر-سۇلتان، الماتى، شىمكەنت) تۇراتىن 18 جاستان اسقان 1100 ادام قاتىسقان. قاتىسۋشىلاردىڭ 53%-ى ەر ازامات، 47%-ى ايەل. زەرتتەۋدە قازاقستان بويىنشا ستاسيونارلىق تەلەفون نومەرلەرىنىڭ ابونەنتتىك قورى پايدالانىلعان. بيۋرو ىرىكتەۋ ىقتيمالدىعى 95%، ستاتيستيكالىق كورسەتكىش قاتەلىگىنىڭ شەكتى مولشەرى 3%-دان اسپايتىنىن ءمالىم ەتتى.
بۇعان دەيىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ بيىلعى جولداۋىندا 2030 جىلدارعا قاراي قازاقستاندا ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاپشىلىعى بولاتىنىن ايتقان.
ساۋالناما ناتيجەسى سۇرالعانداردىڭ 55%-ى اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ سالىنۋىنا قارسى ەكەنىن كورسەتكەن. ولاردىڭ 36%-ى ۇزىلدى-كەسىلدى قارسى. سەبەبى ولار قازاقستان اەس سەكىلدى وبەكتىلەردى سالۋعا دايىن ەمەس دەيدى. اەس قورشاعان ورتا مەن ادامعا ءقاۋىپتى ەكەندىگىن ەسكەرگەن 19% رەسپوندەنت تە مۇنداي شەشىمدى قۇپ كورمەيتىنىن ايتتى.
سۇرالعانداردىڭ 40%-ى پرەزيدەنت باستاماسىن قولدايدى. ولاردىڭ 30%-ى قانداي قاۋىپ-قاتەر بار ەكەنىن جاقسىلاپ زەرتتەۋ كەرەك جانە وزگە ەلدەردىڭ تاجىربيەسىنە تالداۋ جاساۋ كەرەك، سودان كەيىن عانا باستاۋعا بولادى دەيدى. اەس قۇرىلىسى مەن ءقاۋىپسىز اتوم ەنەرگەتيكاسىن پايدالانۋ تۋرالى باستامانى تولىقتاي قولدايتىندار – 10%.
DEMOSCOPE زەرتتەۋى بارىسىندا رەسپوندەنتەرگە «قازاقستاندا اتوم ەلەكتروستانسياسى سالىناتىن بولسا، قانداي نەگىزگى قاۋىپ-قاتەرلەر بولۋى مۇمكىن؟» دەگەن سۇراق قويىلعان. بۇل سۇراقتا بىرنەشە جاۋاپ نۇسقاسىن تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرىلگەن.
"رەسپوندەنتەردىڭ كوبى (39%) راديواكتيۆتى قالدىقتاردى ساقتاۋ مەن جويۋدان تۋىندايتىن ەكولوگيالىق قاتەرلەردەن قاۋىپتەنەتىنىن ايتتى. 37% قاتىسۋشى سىبايلاس جەمقورلىق پەن ادامي فاكتورلارمەن بايلانىستى اپاتتار بولۋى مۇمكىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى. 15% قاتىسۋشى اۋعانستانعا جاقىن ورنالاسقانىمىزدى ەسكەرسەك، ەكسترەميستەر ءۇشىن تاپتىرماس مۇمكىندىك بولۋى مۇمكىن دەپ قورقادى. 12% رەسپوندەنت ايماقتاعى سەيسميكالىق ءقاۋىپتىڭ جوعارى ەكەنىن نەگىزگى قاۋىپ-قاتەرگە جاتقىزسا، 8% اەس قۇرىلىسى ەكونوميكالىق تۇرعىدا بەكەر ەكەنىن ايتتى. ال 6% ودان كەلىپ-كەتەر ەشقانداي دا قاۋىپ-قاتەر جوق دەپ جاۋاپ بەردى" دەلىنگەن اقپاراتتىق حابارلامادا.
سونىمەن قاتار، ساۋالناما قاتىسۋشىلارىنان قازاقستاندا اتوم ەلەكتروستانسياسى قۇرىلىسىنىڭ نەگىزگى ارتىقشىلىقتارىن اتاپ ءوتۋ سۇرالىپ، بىرنەشە نۇسقانى تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرىلگەن.
"رەسپوندەنتەردىڭ ۇشتەن ءبىرى ەشقانداي ارتىقشىلىعى جوق دەگەن ويدا. 17% اەس كومىر تۇتىنۋدى جانە ونىڭ قورشاعان ورتاعا زيانىن ازايتادى دەپ سەنەدى. 14% اەس بولاشاقتا بولۋى مۇمكىن ەنەرگيا تاپشىلىعىنىڭ ورنىن تولتىرادى جانە ەلدى اتوم ەنەرگياسىمەن قامتاماسىز ەتەتىنىنە سەنەدى. 12% اەس قۇرىلىسى قازاقستاننىڭ اتوم پوتەنسيالىن، سونىڭ ىشىندە ۋراننىڭ قورىن پايدالانۋعا كومەكتەسەدى دەيدى. 10% اتوم ەنەرگياسىن ەكسپورتتاۋدىڭ ارقاسىندا ەكونوميكا گۇلدەنەدى دەسە، 8% يننوۆاسيالىق جوبالار كوبەيەدى ءارى داميدى جانە قازاقستاننىڭ حالىقارالىق ارەناداعى پوزيسياسى نىعايادى دەگەن جاۋاپتى تاڭدادى. 24% رەسپوندەنت اتالعانداردىڭ بارلىعىن قازاقستاندا اتوم ەلەكتروستانسياسى قۇرىلىسىنىڭ پايدالى تۇسىنا جاتقىزدى" دەلىنگەن ساۋالناما ناتيجەسىندە.
39% رەسپوندەنت اەس-تەن كەلەر تەحنوگەندى قاتەرلەردىڭ جوعارى ەكەنىن ايتقان. ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ 30% قازاقستاندا اسكەري قويمالاردا بولعان جارىلىستاردى ەسكەرىپ، چەرنوبىل اەس-ى مەن فۋكۋسيما-1 اپاتى قايتالانا ما دەپ قورقادى.
"19% رەسپوندەنت كەشەگى كۇنى بولعان قاسىرەت پەن اپاتتان ساباق الىپ، الداعى ۋاقىتتا مۇنداي قاتەلىكتەرگە جول بەرمەيتىن بولامىز دەگەن ۇمىتتە. 12% قاتىسۋشى قازاقستان اقش، جۇڭگو، فرانسيا جانە باسقا دا دامىعان ەلدەردىڭ يادرولىق ەنەرگەتيكانى پايدالانۋدىڭ وزىق تاجىربيەسىن قايتالاپ، جەتىستىككە جەتەدى دەگەن سەنىمدە.
DEMOSCOPE ساۋالناماسىندا قاتىسۋشىلاردان اەس قۇرىلىسى ماسەلەسى بويىنشا ەڭ دۇرىس شەشىم قانداي ەكەنى سۇرالدى. 41% بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋدى ۇسىندى. حالىق قالاي شەشسە، سولاي جاساۋ كەرەك دەگەن وي ايتىلدى. 22% قاتىسۋشى دۇرىس شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن ەڭ ۇزدىك حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋگە كەڭەس بەردى.
16% اشىق قوعامدىق تالقىعا سالعاننان سوڭ عانا شەشىم شىعارۋ كەرەك دەسە، 12% بۇل ماسەلەنىڭ شەشىمى – ۇكىمەتتىڭ قۇزىرىندا قالعانى دۇرىس دەپ قىسقا قايىردى. ساۋالناماعا قاتىسقان قازاقستاندىقتاردىڭ 9%-ى قازاقستاندا اەس قۇرىلىسىنا بىردەن موراتوريي جاريالاۋ كەرەك دەپ سانايدى" دەيدى ساۋالناما ۇيىمداستىرۋشىلارى.
پىكىر قالدىرۋ