پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، "اق جول" دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ليدەرى ازات پەرۋاشيەۆ Orda.kz پورتالىنا كولەمدى سۇحبات بەردى. ول جەردە كارەراسىنىڭ باستالۋى، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندەگى قىزمەتى، 90 جىلدارى ەكس-پرەزيدەنت ن.نازاربايەۆ قالاي جۇمىس ىستەگەنى، نازاربايەۆ وكىلەتىن توقتاتقاندا نەگە كوزىنە جاس العانى، نەلىكتەن نازاربايەۆ قاڭتار وقيعاسىنا جاۋاپتى ادامداردىڭ ءبىرى دەپ سانايتىنى، پارلامەنتتەگى جۇمىس بارىسى، دەپۋتاتتاردىڭ وكىلەتى شەكتەۋلى ەكەنى تۋرالى ايتادى. تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ تۋعان كۇنىنە بايلانىستى الەۋمەتتىك جەلىدە ن.نازاربايەۆ حاقىندا ءجيى جازىلىپ جاتقانىنا وراي، وقىرمانعا دەپۋتاتتىڭ ەكس-پرەزيدەنت جايلى پىكىرلەرى قىزىق بولار دەگەن ويمەن پەرۋاشيەۆتىڭ نازاربايەۆتى تىلگە تيەك ەتكەن تۇستارىن ۇسىنىپ وتىرمىز.

دەپۋتات نازاربايەۆ اكىمشىلىگىندە ىستەگەن ەكى-ۇش جىلدا تۇڭعىش پرەزيدەنتتى وتە اشىق، ەستيار، ەنەرگيا مەن كۇشى تاسىپ تۇرعان، ەركىن فورماتتاعى كەزدەسۋلەرگە ەمىن-ەركىن كەلەتىن ادام بولدى دەپ ەسكە الادى.

– تالدىقورعان اكىمشىلىگىندە ىستەپ جۇرگەنىمدە نازاربايەۆ وبلىستىق اكتيۆپەن كەڭەس وتكىزدى. جيىندا كاسىپكەرلەر سالىق ورگاندارى قىسىم كورسەتىپ، بوپسالايتىنىنا شاعىمداندى. سول كەزدە پرەزيدەنت وبلىستىق سالىق كوميتەتىنىڭ بە، قارجى كوميتەتىنىڭ بە ءتوراعاسىن تۇرعىزىپ، ءقازىر ەگجەي-تەگجەيى ەسىمدە جوق شامامەن "سەندە وبلىستا قانشا سالىق تولەۋشى بار؟ جەكە كاسىپكەرلەردەن قانشا سالىق جينايسىڭ؟" دەپ سۇرادى. اناۋ سوستيىپ تۇر. ەسىمدە 1992 جىلعى 4 شىلدەدە قازاقستان پوستكەڭەستىك ەلدەر اۋماعىندا ءبىرىنشى بولىپ جەكە كاسىپكەرلىكتى قورعاۋ تۋرالى زاڭ قابىلداعان. پرەزيدەنتتىڭ رەاكسياسى كوپ كۇتتىرگەن جوق. "جالقاۋ! سەن ءتىپتى نەمەن اينالىساتىنىڭدى بىلمەيسىڭ" دەپ اكىمگە قىزمەتكەردى جۇمىستان شۇعىل شىعارىپ، ءوز ءىسىن بىلەتىن ادامدى تاعايىنداۋدى تاپسىردى.

سول جيىندا كەز كەلگەن ادام شىعىپ سويلەي الاتىن. ءبىر كەزدە جاس وقىتۋشى قازاقستان يادرولىق قارۋدان باس تارتقانى ءۇشىن پرەزيدەنتتى سىناي باستادى. نازاربايەۆ ول ادام نەمەن شۇعىلداناتىنىن سۇرادى. "مەن مۋزىكادان ساباق بەرەمىن" دەدى ول. سوندا نازاربايەۆ "وندا سول مۋزىكاڭمەن اينالىسا بەرسەشى، ول جەردە سەن ماعان قاراعاندا كوپ نارسەنى بىلەسىڭ" دەدى سوزىنە ەش ءزىل قوسپاستان، سابىرلى، سالقىنقاندى كۇيدە. ياعني، ول جاڭا عانا ءوز قىزمەتىن بىلمەيتىن شەنەۋنىكتى سىلكىپ الدى دا، قاتارداعى ادامعا وتە سىپايى جاۋاپ بەردى.

نازاربايەۆ ول كەزدە ىزدەنىستە جۇرەتىن. وتىرىس باستالاردا بىزگە انكەتا تاراتىلدى. ول جەردە "ءسىز دامۋدىڭ قانداي مودەلىن تاڭداعان دۇرىس دەپ سانايسىز؟" دەگەن سۇراق بولىپ، بىرنەشە نۇسقالار كەلتىرىلگەن: جۇڭگو مودەلى (نارىقتىق ەكونوميكاسى بار سوسياليزم)، وزبەك (جوسپارلى ەكونوميكاسى بار كۇشتى الەۋمەتتىك ساياسات)، ەۋروپالىق مودەل جانە ت.ب. ەلەستەتىپ كورىڭىز، سول كەزدە وسىلاي جۇمىس ىستەدىك.

ونىڭ قاتىسۋىمەن وتەتىن ءىس-شارالارعا الدىن-الا دايىندالۋ، كىمگە نە ايتۋ كەرەك، نە ايتپاۋ كەرەك، كىمگە جانە قانداي ينتوناسيامەن سويلەسۋگە دەيىن كەيىنىرەك شىقتى عوي. "نۇروتان" سەزدەرىنىڭ الدىندا سوزدەرىن جاتتاپ، رەپەتيسيا جاسايتىن. نە كۇلەرىڭدى، نە جىلارىڭدى بىلمەيسىڭ، – دەيدى دەپۋتات.

ازات پەرۋاشيەۆ سۇحبات بارىسىندا نازاربايەۆ وتساۆكاسىنان كەيىن نەلىكتەن كوزىنە جاس العانىن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى.

–  سول كەزدە بۇكىل زال، قازىرگى پرەزيدەنتكە دەيىن تولقىپ تۇردى. ال مەنەن نازاربايەۆ تۋرالى سۇرامادى. ماعان "ءبارى قالاي باستالعانى ەسىڭىزدە مە؟" دەگەن سۇراق قويىلعان ەدى. نەگىزىندە باستالعاندا بارلىعى قيىن بولىپ ەدى. 1991 جىلى، جەتى جىلدان كەيىن رەسەيدەن قازاقستانعا كەلگەن كەزىم وتە جاقسى ەسىمدە، مۇنداعى جاعداي وتە قيىن بولدى. قالالاردى قارا تۇنەك باسىپ،  ادامدار تاماقتى اۋلادا قازاندا دايىندايتىن. زەينەتكەرلەر 6-7 ايلاپ زەينەتاقى الا المادى. ستۋدەنتتەر، جاستار جانباعۋ قامىمەن ءبىرى ساۋداگەر، ەندى ءبىرى قاراقشى بولىپ كەتتى. 30 جىل بۇرىن 24 جاستا ەدىڭ، كوزدى اشىپ-جۇمعانشا 50-گە كەلىپ وتىرسىڭ. وسى ۋاقىت ىشىندە، ءتىپتى ءقازىر دە، مەن كۇن-تۇن دەمەي جۇمىس ىستەدىم. ءبىر بەلەستى باعىندىرعاندا سەن جۇمىس جاسايسىڭ، ال ءومىر ءوتىپ جاتقانىن تۇسىنەسىڭ. شيرەك عاسىر ءوتتى، وسى ۋاقىت ىشىندە ءوز بالالارىن تاربيەلەپ وتىرعان تۇتاس ۇرپاق دۇنيەگە كەلدى. سول كۇنى ءبارىمىز ءۇشىن ەموسياعا تولى كۇن بولدى. كوپشىلىگىمىزدىڭ جانارىمىزعا جاس ىركىلدى، –  دەيدى ول.

دەپۋتات سونداي-اق ءنۇرسۇلتان نازاربايەۆ جىل باسىندا كۇللى ەلدى دۇرلىكتىرىپ، الەم نازارىن اۋدارتقان قاڭتار وقيعاسى ءۇشىن تىكەلەي جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىنىن دا ايتتى. 

– ءيا، ونىڭ دا تىكەلەي جاۋاپكەرشىلىگى بار دەپ ويلايمىن. ول وسى نارسەمەن شۇعىلدانعان ۇكىمەتتى تاعايىندادى. قازىرگى پرەزيدەنت تە ۇكىمەتتى ءوزى جاساقتايدى. 2007 جىلعا دەيىن ۇكىمەت تۋرالى زاڭعا سايكەس، قايتا تاعايىندالعان مينيسترلەر كابينەتى ءبىر اي ىشىندە پارلامەنتكە ءوزىنىڭ ارەكەتتەرىنىڭ باعدارلاماسىن ۇسىناتىن. پارلامەنت باعدارلامانى ماقۇلداماسا، وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلاردى ەسكەرىپ ۇكىمەت باعدارلامانى جەتىلدىرىپ، قايتا ۇسىناتىن. ەگەر پارلامەنت ەكىنشى رەت بەكىتپەسە، ۇكىمەت اۋىساتىن. ءبىز پارلامەنتتىك رەسپۋبليكانىڭ جاقتاسىمىز. سايلاۋدا جەڭگەن پارتيا ۇكىمەتتى جاساقتاپ، پرەزيدەنتكە ۇسىنعاندا عانا پارتيالار ناتيجە ءۇشىن، ۇكىمەتتىڭ ساتسىزدىگى ءۇشىن جاۋاپ بەرەر ەدى. ال قازىرگىدەي ۇكىمەتتى پرەزيدەنت جاساقتايدى ەكەن، وندا ونىڭ جۇمىسىنا دا ءوزى جاۋاپتى بولۋعا ءتيىس، – دەيدى ول.

دەپۋتاتتىڭ سوزىنشە، قازاقستانداعى جۇيە اتقارۋشى بيلىككە ىڭعايلانعان. وكىلەتتىڭ بارلىعى ۇكىمەت پەن اكىمدەردە. ال دەپۋتاتتاردىڭ ۇسىنىسى ۇكىمەت سەنزۋراسىنا ۇشىرايدى.

ازات پەرۋاشيەۆ دەپۋتاتتاردىڭ باستاماسى بيۋدجەتكە كەلىپ تىرەلەتىنىن، بيۋدجەت ۇكىمەت قولىندا بولعاندىقتان، ونىڭ جۇزەگە اسۋى تىكەلەي ۇكىمەتكە بايلانىستى ەكەنىن ايتادى.