Ғаламдық желінің қазіргі кішкентай қолданушыларының белсенділігі ата-ананы алаңдатып отыр: «Касперский зертханасы» жүргізген сауалнамаға қарағанда, Қазақстанда ата-аналардың 57%-і балаларының интернетке тәуелді болуынан қауіптенеді. Ересектердің тағы осыншасы балалары Желіден олардың жасына сай келмейтін ақпаратты көреді деп қорқады. Солай бола тұра, зерттеуге қарағанда, көпшілігі балалардың интернет-қауіпсіздігі мәселесіне жеткілікті көңіл бөлмейді, ал Қазақстандағы ата-аналардың 18%-і өз балаларының Желідегі іс-әрекеті жайлы ештеңе білмейді.
Интернетте кішкентай қолданушыларды көптеген қауіп-қатер торуылдап жүреді: балалар +18 контентпен кездейсоқ немесе әдейі жолығысуы мүмкін, бұл жерде әңгіме порнографиялық парақшалар туралы ғана емес, наркотиктер мен суицид, зорлық-зомбылық көріністері мен қауіпті хобби туралы да болып отыр. Әлеуметтік желілерде жасөспірімдер бейтаныс адамдармен жиі сөйлеседі: мұның өзі оларға қауіп төндіреді: монитордың ар жағында отырып алып, баламен оның құрдасы ретінде танысатын адамның кім екені беймәлім. Ойынқұмарлық, фишинг, зиянды бағдарламалар сияқты ересектерге тән, дегенмен балалар үшін де өзекті кең тараған қауіп-қатерлерді де ұмытпаған абзал.
«Касперский зертханасы» сарапшылары Қазақстандағы жас интернет-қолданушылар қызығатын жайттарды зерттей отырып, олардың интернет-белсенділігінің 77%-і қарым-қатынас құралдарына, яғни көп жағдайда әлеуметтік желілерге қатысты екенін анықтады**. Қазақстандағы нөмірі бірінші әлеуметтік желі – «ВКонтакте» (оған барлық осындай сайтқа кіру көлемінің 65%-і тиесілі). Салыстырар болсақ, «Одноклассникиге» әлеуметтік желілерге қосылудың жалпы көлемінің 25%-і, Facebook-ке тек 6%-і тиесілі. Әралуан қауіп-қатердің көп бөлігі осы әлеуметтік желілерде шоғырланған. Балалар үшін ең кең тараған әрі жылдам күшейіп келе жатқан қауіптің бірі – «ВКонтакте» желісіндегі наркотиктер, алкоголь, қатігездік, анорексия, порно, суицид, қару-жарақ және «впискалар» - кей жағдайларда кез келген адам қатысуы мүмкін үй кештері жайлы ақпараттары бар топтар.
«Әлеуметтік желілердің балалар үшін барып тұрған жамандық емес екені сөзсіз.
Керісінше,бұл – олардың өз құрдастарымен қарым-қатынасы мен өзара әрекеттесуінің табиғи жалғасы және әлемді тануының ерекше әдісі. Бірақ өмірлік тәжірибесінің жоқтығынан балалар әлеуметтік желілердегі әрекетінің келеңсіз салдары болуы мүмкін екенін ұғына бермейді. Бұл жайт баланың психологиялық жайлылығына және тән қауіпсіздігіне нұқсан келтіруі мүмкін, - дейді «Касперский зертханасының» балалардың интернет-қауіпсіздігі жөніндегі сарапшысы Дарья Лосева. – Ата-аналардың негізгі міндеті
– балаға әлеуметтік желілер арқылы кіммен сөйлесуге болатынын, кіммен сөйлесу өте қауіпті екенін үйрету. Бұл орайда Kaspersky Safe Kids сияқты арнайы бағдарламалар цифрлық әлемдегі балалар үшін сақтандырудың өзіндік бір түрі болып қана қоймай, ересектерге нағыз қауіп-қатерді дер кезінде байқауға да көмектеседі».
«Мен «Синий кит» және басқа да топтар пайда болғанда интернет-қауіпсіздік туралы ойлана бастадым. Ең алдымен үлкен ұлыммен сөйлестім. Бұл жайында балалар 9-10 жасқа келгенде әңгімелесуге болады деп ойлаймын. Баланың әлеуметтік желіде отыру уақытын шектеуге болады деп есептеймін, топтардың қандай болатынын, нені қарауға болмайтынын, қандай сілтемелерді мүлдем ашпаған дұрыс екенін түсіндіру қажет. Желіде баланың әрекетін бақылаған дұрыс, бірақ байыппен. Сондықтан баланың қандай сайттарға қашан кіргенін білуге мүмкіндік беретін бағдарламаны қолданған өте тиімді, оны талдап, қандай да бір әрекеттерді қолға алуға болады», - дейді «Касперский зертханасының» жас интернет-қолданушыларды қорғау талпынысын қолдайтын белгілі журналист, қоғам қайраткері Жанна Ахметова.
