Shetelde turatyn qazaq qyzy jýrnalıserge: Ózderińizdi ánshilerden tómen sanamańyzdar. Olar elıta bolǵan emes...

/uploads/thumbnail/20170709103129553_small.jpg

Áleýmettik jelige Tolqyn Toty aty-jónimen tirkelgen shetele turatyn jas saıasattanýshy elimizdegi jýrnalıserdiń ánshilerdiń kóleńkesinde qalyp jatqandyǵyna narazylyq tanytyp, qazaq jýrnalıserine  Feısbýktaǵy paraqshasynda  hat jazǵan.  Hat mátini tómendegideı: 

Memlekettik arnany kóretin, memlekettik arnalarǵa salyq tólep, olardy qarjylandyryp otyrǵan halyq. Efırden kásibı jýrnalıserdi kórgilerińiz keletinin talap etý sizderdiń de mindetterińiz. Túsinem, kóptegen jýrnalıser sol men aıtqan tıptik ataýdaǵy botoktsardyń kóleńkesi bop erip júrip, solarǵa sháı quıyp júrgenge máz bop júr. Qaıteıin endi, beriniń ılegeni bir teri. Jýrnalıser ánshilerge tótep berý úshin ne isteý kerek.
1. Jýrnalıs bolyńyz kásibı
2. Óz salańyzdyń bar qyryn bilińiz
3. Onlaında belsendi bolyńyz
4. Basqa da kásibı jýrnalısermen birge jumys jasańyzdar
5. Birlikshil bolyńyzdar, kóldeneń kók atttyǵa jem bolmaı
6. Ámbebap bolyńyzdar, montaj, podkast, zkt, tıtýl t.b dúnıeni jaza alyp, sújet jasaı alyńyz, vıdeońyzdy montajdaı alyńyz, kóringenge jáýteńdep turmaı.
7. Mynaý ne dep tur dep, aǵylshynsha tekstini kóterip,bir Bolashaqtyqtyń artynan ermeı, ózińiz aǵylshynsha úırenińiz, tym bolmasa kerekti aqparatty ózińiz túsinip alatyndaı
8. Ne polnosennostı degendi esten shyǵaryp, mıdan tazalańyzdar. Ánshilerden kem emessizder
8. Ár kezde ánshiniń aldynda mystaryńyz basylyp, olardyń aldynda búgejektep júgirmeı, olarmen tepe-teń, ózderińizdi tipti joǵary ustańyzdar
9. Kvartıram joq, aqsham joq dep bar dúnıeni materıaldyq jaǵdaıǵa súıemeı bir birińizge kómektesińizder
10. Qymbat emes kıimdermen taza kórkem kórinýge, meık app jasaýdy úırenip alyńyzdar.
11. Taǵy da ózińizige senimdi bolyńyz. Kitap oqyńyz. Ánshiler kóbisi kitap oqymaıdy, myń jerden syrty jyltyrasa da mıy qaltyrap turady ol kisilerdiń.
12. Dıplom alǵan, bitirgen ýnıversıtetterińizdegi ustazdaryńyzben keri baılanys jasap otyryńyzdar. Sizderdiń kryshalaryńyz rýhanı qoldaýshylaryńyz kafedrada jumys jasaıtyn jany taza ǵalymdar.
13. Reıtıńi úshin ánshilerdi jaǵalap solarmen suhbat alýǵa júgirmeı, tekti, aqsúıek, oqymysty ǵalymdar men ustazdarmen, dárigerlermen suhbattasýǵa júgirińiz
14. Ánshiler eshqashan elıta bolǵan emes. Aqsúıektik te olarda joq. Esesine sizder ıntellektýal adamsyzdar.
15. Qazaq jýrnalıseri ózderińizdi eshkimnen kem sanamańyzdarshy.
16. Nanyńyzdan aırylǵyńyz kelmeı kóringenniń qolbalasy bolyp, qorqyp ómir súrmeńizder.
17. Halyqaralyq sóz bostandyǵy, jýrnalıser uıymdaryna múshe bolyp alyńyzdar onlaın ankettterin toltyryp. 
18. Eńbek kodeksi men óz salańyzdyń zańdaryn jatqa bilip alyńyz
19. Jýrnalıs tórtinshi bılik ekenderińizdi umytpańyzdar. Ornyna qoıyńyzdar
20. Birigip, páter jaldańyzdar kvartırada turatyndar.
21. Óz quqyǵyńyz taptalǵan kezde change.org jáne Freedom House sekildi halyqaralyq sóz bostandyǵyn, shyǵarmashylyq erkindikti qoldaıtyn uıymdarǵa aǵylshynsha hat jazyńyz.
22. Yqpaldy jandardyń naqsúıerin jaǵalaǵannyń ornyna óz jolyńyzdy qalyptastyryńyzdar
23. Analıtıkanyń,saraptamanyń, harızmanyń, taza sóıleýdiń qassheberi bolǵan kúni sizdiń aldyńyzdan eshkim kese kóldeneń óte almaıdy. 
24. Armandańyzdar, maqsat qoıyńyzdar.

...... taǵy basqa aıta bersem kóp endi. Professıonal kásibı jýrnalıser taǵysy-taǵy ne kerek ekenin qosa jatar. Qazaq jýrnalıseri mamandyǵym jýrnalıs bolmasa da búgingi sizderdiń aýyr jaǵdaılaryńyzdy túsindim. Úndmeı laık basyp otyrǵan. Aınalaıyn, ápkelerim, apaılarym, aǵalarym qaı qazaqtan kem edińder?! Rýhty bolyńyzdarshy. Kóringenge keýdeńizdi bastyryp, eńselerińizdi túsirmeńizder. Jýrnalıser, kórinbeı júrgen, eńbegi baǵalanbaı júrgen jýrnalıser men sizderdi qurmetteımin. Glamýrlarǵa jaǵatsymaı, jańadan bitirip kep jatqan jas jýrnalıserdi ózekke teppeı, óz baýyrlaryńyzǵa tartyp, ózderińizdiń qýatty derjavalaryńyzdy jasaýǵa tyrysyńyzdar. 

Sizderge aqyl aıtyp, jol kórsetetein kósem emespin. Janashyrlaryńyzbyn dep túsinińizder. Jýrnalıser sizder bilesizder me? Shetelde júrgen qazaqtar rýhanı shóldep júrgen adamdar. Sol shólin basatyn dúnıeni sizderdiń qunarly dúnıelerińizden tatqysy keledi. Men de qazaq rýhanıatyna shóldep júrgen jandardyń birimin, qarapaıym qazaq efıriniń kórermenimin. Al iske sát. Barlyǵyńyzdy saırap, jaınap turǵan túrlerińizben efırde kórýge jazsyn!

Qatysty Maqalalar