Mal sharýashylyǵyn damytý, otbasylyq fermalardy qurý – aýyldyq jerlerdegi jumyssyzdyqty joıýdyń birden-bir tıimdi joly. Osyǵan baılanysty Maqtaaral aýdanynda birshama sharýalar júzege asyrylýda. Dostyq aýyl okrýgine qarasty Gúlistan eldi mekenindegi «Sýbhan ata» mal fermasy osy sózimizge naqty dálel. Mahmýd Sýbhanovtyń mal bordaqylaý isin qolǵa alǵanyna onsha kóp ýaqyt bola qoımapty. Áıtse de, óz isine myǵym sharýanyń bul isti dóńgeletip otyrǵanyn kórip, rıza boldyq.
— Ózimizdiń sýarmaly jerimiz bolǵandyqtan, jylda qaýyn, maqta egýmen aınalysyp júrdik. Qansha degenmen, ónimniń barlyǵyn túgel satyp jibere almaısyń. Egistikte qalyp qoıǵan qaýyn, qarbyz, maqta qaldyqtaryn ysyrap etpeı, bir kádege jaratýdyń joldaryn izdestire bastadym. Oılana kele, munyń eń utymdy tásili mal bordaqylaý dep oıladym. Mal basyn kóbeıtý úshin «Yrys» mıkroqarjy uıymynan byltyr 6 mıllıon teńge nesıe aldym. 7 paıyzdyq mólsherlememen 3 jylǵa bólip tóleıtindeı etip, kelisimshart jasadyq. Alǵan qarajatymyzǵa on ógiz, on buzaý, bes sıyr alyp, kásibimizdi bastadyq. Kúzde biraz ógizderdi semirtip, baby keliskenderin bazarǵa shyǵaryp sattyq. Nátıjesi jaqsy, bir ógizdiń baǵasy 300 myń teńgege deıin bardy. Sonyń arqasynda nesıemizdiń biraz bóliginen qutylyp úlgerdik.
— Mal azyǵyn qalaı daıyndaısyzdar? — degen saýalymyzǵa M.Sýbhanov:
— Ieligimizde 45 gektar jerimiz bar. Sondyqtan mal jem-shóbiniń 50 paıyzy ózimizden shyǵady deýge bolady. Dál qazirgi ýaqytta fermamyzda 20 bas iri qara mal bar, onyń 10-y saýyndy sıyr. Kúnine shamamen 30-40 lıtrdeı sút alamyz. Sebebi, barlyq sıyrdy saýa bermeımiz, keıbirin buzaýlary aıaqtanǵansha tóline beremiz. Bazarǵa sút, aıran, súzbe aparyp satamyz. Munda eki adam jumyspen qamtylǵan. Olardyń jalaqylaryn ýaqtyly tólep otyramyz. Keleshekte qora-jaıymyzdy keńeıtip, jem-shóp jınaıtyn bólek keń oryn salsaq dep josparlap otyrmyz, —dep jaýap berdi.
Sondaı-aq, mal sharýashylyǵyn qolǵa alyp, odan táp-táýir paıda taýyp jatqan otbasylyq fermalardyń biri —Yntymaq aýyl okrýgine qarasty Áden ata aýylyndaǵy «Begimbet ata» sharýa qojalyǵy. Basshysy Erkinbek Erimbetovtiń aıtýynsha, ol bul salaǵa jaıdan-jaı kelmegen kórinedi.
— 2006 jyly qatty naýqastanyp qaldym da, basyma qıyndyq tústi. Qarjydan taryqtym. Sol kezden bastap «eshbir qor jınamappyn, osy kúnge deıin beker júrgen ekenmin ǵoı» degen oılar sanamdy jaýlap aldy. Bala kezimnen malǵa úıirsek boldym, sondyqtan osy sala meniń tabıǵatyma jaqyn ekenin anyq túsindim de, aýrýymnan aıyǵyp, óz-ózime kelgennen soń, oıymdy júzege asyrýǵa bel býdym. Alǵashynda bul isti 5 iri qaradan bastaǵanmyn. Erinbeı-jalyqpaı eńbektenseń táp-táýir paıda tabýǵa bolatynyna kózim jetkennen soń, ákimshilikten qora-jaı salý úshin 12 sotyq jer alyp, mal basyn kóbeıtýge kiristim. Ógizshelerdi bordaqylap, semirgen kezde etke ótkizemin, keıbirin bazarǵa shyǵaryp satamyn. Satylǵan aqshaǵa maıda mal alyp, qaıtadan solardy semirtýge kirisemiz. «Mal — baqqanǵa bitedi» demekshi, mal degenińiz «tiri bank» qoı. Osylaısha qyzyǵýshylyǵym artyp, bıyl naýryz aıynda «Yrys» mıkroqarjy uıymynan 3 mıllıon 300 myń teńge nesıe aldym. Ol qarjyǵa ógizshe, sıyrlary bar, barlyǵy 22 bas mal satyp aldyq. Qudaıǵa shúkir, sonyń arqasynda usaq maldardy qospaǵannyń ózinde, mal basy qyryq basqa deıin jetti. Odan bólek, úıdiń janynan jer ýchaskesin alyp, jańa tıpti mal qora salyp jatyrmyz. Nesıege alǵan qarajatymyzdyń biraz bóligin osy qurylysqa jumsadyq. 10 gektar jerimizge jońyshqa, júgeri ekkenbiz. Mal azyǵyn ózimiz daıarlaǵan soń, baǵasy arzanǵa túsedi. Qurt, maıymyzdy bazarǵa aparmaı-aq, el-jurttyń ózi úıge kelip, «Almaty, Astanadaǵy týystarymyzǵa jiberemiz» dep alyp ketip jatady.
Taǵy bir aıta keterligi, Erkinbek óz kúshterimen «Dinıslam» atty 75 oryndy balabaqsha ashypty. «Et, sút, aıran, qurt, maıdy bóbekjaıǵa ózimiz jetkizip beremiz. Osylaısha balalardy ekologıalyq taza tabıǵı ónimdermen qamtamasyz etýdemiz. Jaqynda qaımaq shyǵaratyn seperator satyp aldyq. Endi búldirshinderge qaımaq ta beriletin bolady», — deıdi Erkinbek aǵa.
Shirkin, el ıgiligi úshin qyzmet etetin osyndaı jandar kóp bolsa ǵoı. Qarapaıym sharýa Erkinbektiń bul bıznesi kópke úlgi ekeni aıdan anyq.
Sábıt Qaldybaev. Maqtaaral aýdany.
«Ońtústik Qazaqstan».
