Qazaqstanda qazirgi kezde dinı máselelerdiń kóbeıip ketkendigi belgili. Onyń birneshe sebepteri de bar. Aıta ketetin bolsaq, din týraly dástúr men sharıǵatqa saı materıaldardyń azdyǵy men bastapqy kezden-aq durys túsindirilmeýi edi. Biraq bul olqylyqtarǵa kesh te bolsa túzetý engizildi dep oılaımyn. Sebebi qazir QMDB-nyń bastamasy boıynsha birneshe ustazdar úgit-nasıhat júrgizip jatyr. Osyǵan deıin Qazaqstanda ýahabısttik, sallafıttik aǵymdardyń áserinen túrli qaqtyǵystar men jantúrshigerlik oqıǵalardyń bolǵany áli de esten kete qoıǵan joq. Sol oqıǵalardyń kesirinen halyq óz ata-babamyz yqylym zamannan ustanyp júrgen asyl dinimizden bezinip, qorqaqtaıtyn boldy. Qazir ýahabıtter men sallafıtter basyp janshyldy, olarǵa tolyq toqtaý qoıyldy dep senimdi aıtpasaq ta burynǵyǵa qaraǵanda báseńdegen sekildi.
Biraq qazaq bir aınaldyrǵandy shyr aınaldyrady demekshi taǵy da jat aǵymnyń aýyly alys emes ekendigi 2016 jyly qarasha aıynda habarlanǵan bolatyn. Bul týraly QMDB pátýa bóliminiń meńgerýshisi, ustaz Sansyzbaı Qurbanuly eskertken edi. Qazaq jerine kele jatyrǵan bul aǵymdaǵylardy shııtter dep ataıdy. Olardyń ózge dinı aǵymdardan ereksheligi paıǵambarlardy,hadıster men sahabalardy moıyndamaıdy jáne de eń erekshe belgileri 3 ýaqyt namaz oqıdy. Bul aǵym aldyńǵy biz biletin aǵymdardan da qaýipti jáne azǵyrýy óte kúshti dep eskertedi Sansyzbaı Qurbanuly. Shııttik baǵyt ókilderi 29 áıel alýǵa jáne ýaqytsha nekege turýǵa ruqsat beredi. Sonymen birge Sansyzbaı Qurbanulynyń aıtýy boıynsha musylmandardyń qosymsha oraza ustaıtyn «Ashýra» atty meıramynda shııtter óz-ózderin qamshymen sabap, qan shyǵarýdy ádetke aınaldyrǵan. Shııttik baǵyttyń ókilderi álemde bolyp jatqan qaqtyǵystar men terrorlyq oqıǵalarǵa qatysy bar ekendigi de dáleldenip jatyr. Iaǵnı bul baǵyttyń ókilderi Qazaqstandy da aınalyp ótpesi anyq. Islam dininiń qazir álemde 70-ten asa aǵymy bar ekendigin de eske sala keteıik
Osyǵan baılanysty QMDB-nyń Tilekqabyl Amangeldi esimdi ókilimen suhbattasqan edik. Onyń aıtýynsha, dinı basqarma aı saıyn belgili bir ortalyqtarǵa, abaqtylarǵa, meshitterge osy taqyrypqa qatysty 1 saǵattyq nemese odanda kóp ýaqyttyq ýaǵyz-nasıhat jumystary júrgiziledi. Shııtterdiń basqa aǵymdardan ózgesheligin baıqaý úshin dinı saýattylyq qajet ekenin aıtady. Shııtterdiń namazdar men senimderi tipti bólek, ózgeshe bolǵandyqtan da ajyratý qıynǵa túsip otyr.
Sáláfıttik aǵymnyń artynan ergender ashýshań, eshkimge qulaq aspaıtyndyǵyn eskerte kele shııttik aǵymdaǵylardyń ádebıetpen baılanysy bar ekendigin de maquldady. Ásirese Álı sahabaǵa qatysty shyǵarmalardy kóp qoldanady degen de málimet bar. Aıtýynsha shııttik baǵyttyń sońynan ergender Qazaq jerinen de tabylypty. Onyń ishinde týra joldy tapqandary da, sol adasqan kúıinde júrgenderi de bar. Sózdiń sońynda Tilekqabyl Amangeldi bul aǵymnan saqtanatyn joldyń tek bireý ekendigin aıtty. Ol - dinı bilim men dinı saýattylyqtyń joǵary bolýy. Al jastarymyz dinı saýatty bolýy úshin meshit-medreseler kóptep ashylyp, meshitterde dinı saýat ashý oryndary kóp bolýy qajet ekenin alǵa tartady.
Sonymen birge keıbir dintanýshylar mynandaı pikir de bildiredi: «Adamnyń mıy, sanasy ózge aǵymmen ýlanyp ketkennen keıin ony tazalap qalypqa keltiremin deý qaýipti isik aýrýyn eń sońǵy asqynyp ketken kezeńde emdep jazamyn deýmen teń. Sanasy ýlanǵandardy túzeýmen aınalysý kerek, biraq odan da mańyzdysy onyń aldyn alý. Ustazdardyń túrli ýaǵyzdaryn telearnalardyń da belgili bir ýaqyt arnap kórsetkeni jón.Sonda ǵana halyqtyń dinge degen kózqarasy ózgerer edi, jat aǵymdardyń da aldyn alar edik».
Eskeretin bir jaıt, kez-kelgen dinı materıaldardy qaraǵan kezde onyń QMDB-nyń ruqsaty bar ekenin mindetti túrde teksergenińiz jón.
Suhbattasqan: Ásel Óteshova
