Búgin Qamshy.kz aqparat agenttigi redaksıasyna Óskemen qalasynda ornalasqan «Vostochnık-3» seriktestiginiń múshesi, saıajaı kooperatıviniń turǵyny Aısulý Qasenova esimdi áıel jalǵyz basynyń emes, taǵy 40 adamnyń máselesin arqalap habarlasqan bolatyn.
Aısulý Qasenovanyń aıtýy boıynsha, Óskemende orys ulty qazaq ultyna qaraǵanda kóp turady. Sondyqtan munda qazaqtardyń dıskrımınasıaǵa ushyraýy sıaqty jaǵdaılar beleń alǵan. Sonyń ishinde, Aısulýdyń aıtýyna qaraǵanda, «Vostochnık-3» seriktestiginiń tóraǵasy Shoshanıkov Grıgorıı Petrovıch pen basqarma músheleri saıajaı kooperatıvi turǵyndaryna kún kórsetpeıdi.
«Saıajaı kooperatıviniń tóraǵasy qazaqtardy, ásirese jańadan kóship kelgen qazaqtardy mensinbeı, Qazaqstan zańyna da moıynusynǵysy kelmeıdi. Jınalystar orys tilinde júrgizilip, aqparattyń barlyǵy tek orys tilinde aıtylady. Osyǵan baılanysty qazaqtardyń kópshiligi jınalysta ne aıtylǵanyn túsinbeı, bir-birinen surap jatady. Osyndaı jaǵdaılar oryn alǵan soń, biz QR zańyna sáıkes jınalystar nege qazaq tilinde júrgizilmeıdi dep suraımyz. Jınalystardyń eki tilde de júrgizilýi mindetti dep talap etsek, olar ózderiniń zańdy mekeme emes ekenderin alǵa tartady. "Eger senderge kerek bolsa, qajetti qujattardy ózderiń aýdaryp alyńdar deıdi". Kooperatıv tóraǵasy komýnaldy qyzmetter aqysyn jyl saıyn qymbattatyp, jyl saıyn jańa erejeler engizedi»-deıdi Aısulý Qasenova.
Aısulýdyń aıtýynsha, barlyǵy 192 kooperatıvtiń ishinde 50 shaqty úı qysy-jazy saıajaıda turǵylyqty turatyn adamdar. 50 úıdiń shamamen 40-ynda qazaqtar turady. Biz kooperatıvtiń oıdan shyǵarylǵan zańy men erejelerimen ómir súremiz jáne solarǵa moıynusynýymyz kerek. Kópshiligi jazda ǵana keledi, ózderiniń egisterin jınap, kúzde ketip qalady. Al biz bolsaq, qysy-jazy osynda turamyz. Bizge qysta elektr energıasy úshin 40,000 teńge tóleńder deıdi. Nege biz alty aıǵa 40,000 teńge tóleýimiz kerek dep qarsy shyqsaq, "tólemeseńder, jaryqsyz, toqsyz otyryńdar" dep jaýap beredi.
Jyl saıyn múshelik jarna tóleýimiz kerek. Ár jyl saıyn ony kooperatıv tóraǵasy ózgertip, kóterip otyrady. Bizdiń kooperatıvtiń tóraǵasy bizdi múldem tyńdamaıdy, pikirlerimizben sanaspaıdy. Jınalystarǵa qatysatyn qazaqtardyń kópshiligi oryssha túsinbeıdi, alaıda ony túsinip jatqan ol joq»- deıdi Aısulý.
Aısulý Qasenova jáne t.b osy saıajaı kooperatıviniń turǵylyqty turǵyndary osy másele tóńireginde Óskemen ákimdigine de, okrýg ýchaskelik bólimshesine de, prokýratýraǵa da, saıajaı koopertıvi qaraıtyn «Baǵbandar odaǵy» qoǵamdyq birlestigine de aryzdanǵan. Alaıda, odan eshteńe shyqpaǵan.
Osy oraıda, biz joǵaryda atalǵan saıajaı kooperatıvi qaraıtyn Óskemen qalasy jáne oblysynyń «Baǵbandar odaǵy» qoǵamdyq birlestigine habarlastyq.
«Baǵbandar odaǵy» qoǵamdyq birlestigi tóraǵasynyń orynbasary Tatána Iýrevna Mýrodák joǵaryda atalǵan kooperatıv turǵyndarynyń osy odaqqa aryzdanyp kelgenin rastady. Alaıda, onyń aıtýynsha bul jerde tildiń máselesin kóterý múldem qısynsyz.
Tatána Iýrevna: "«Baǵbandar odaǵy» qoǵamdyq birlestigi memlekettik organ, memlekettik uıym bolmaǵandyqtan, qazaq tilinde is júrgizýge mindetti emes." Jınalystar ne sebepti qazaqsha júrgizilmeıdi degen saýalǵa, bizdiń orys tilden qazaq tiline aýdaratyn aýdarmashymyz joq jáne ony jaldaýǵa shashylmaımyz dep jaýap berdi.
Atalǵan qoǵamdyq birlestiktiń quziretine qazaqtarǵa aýdarmashy jaldap, jınalystardy qazaq tilinde júrgizý kirmeıdi-mys.
Onyń aıtýynsha, bul qoǵamdyq birlestiktiń memlekettik tilge, memlekettik múddege eshqandaı qatysy joq, baılanysy joq. Jınalystardyń tek orys tilinde ótý sebebi-jınalysqa qatysýshy orys ulty sanynyń qazaqtarǵa qaraǵanda kóp bolýynda.
Tipti, Tatána Iýrevnamen sóılesý barysynda "Qazaqtarǵa janyńyz ashyp, kómekteskińiz kelip tursa, aqshaǵa aýdarmashy jaldańyz" dep miz baqpaýy tańqaldyrdy.
Qoǵamdyq birlestikterdiń shyn máninde memlekettik tildi attap ótýge, elemeı ótýge qanshalyqty quzireti bar degen suraqtarǵa jaýap alý maqsatynda zańger Kámshat Esmuhambetqyzyna habarlastyq.
Zańgerdiń aıtýynsha, qoǵamdyq birlestikter QR zańy boıynsha memlekettik uıymǵa jatpaıdy. Alaıda, memlekettik til zańyn saqtaý máselesine keletin bolsaq, eger QR azamaty aqparatty qazaq tilinde jetkizýin surasa, onda kez-kelgen mekeme, sol tilde onyń suranymyn qanaǵattandyrýy kerek.
"Qazaqtar az, orystar kóp keledi degen sıaqty bólip-jarýshylyq bolmaýy tıis. Eger jınalysqa qazaqtar keletin bolsa, olardyń quqyqtary barlyǵymen teń dárejede saqtalýy tıis. Bulaı bólip jarý naǵyz dıskrımınasıaǵa alyp keletin másele. Mundaı nárseler ultarazdyq máseleler tóńiregindegi daý-damaıdyń týyndaýyna ákelip soǵady",-deıdi maman.
QR zańy men memlekettik til týraly zańdy elep-eskermeı, aınalyp ótip ketip jatqan taǵy qansha mekeme men birlestikter bar eken degen oı keledi. Bul uıymnyń ózin qoǵamdyq birlestik dep bekitip, memlekettik til zańnamasyn buzyp, azamattardyń bostandyǵy men quqyqtaryna nuqsan keltirýi, osy ýaqytqa deıin bul máseleniń sheshilmeýi qala ákimdigi men osy uıym tıesili mekemelerdiń jumysy men qyzmetine syn.
Nazerke MUSA
