Odaqtyń ydyraýy Qazaqstan Respýblıkasynyń ónerkásiptik óndirisine qatty áser etti. Patshalyq kezeńnen beri bizdiń el metropolıanyń shıkizat berýshisi retinde damydy, — dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. Keńestik kezeńdegi ındýstrıalandyrý shıkizat baǵytyn odan ári tereńdete tústi. Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Óskemen Qorǵasyn-myrysh zaýyty, jibek matalar kombınaty, Úlbi metalýrgıalyq zaýyty sıaqty ónerkásip alyptary óz ónimderimen búkil Keńes Odaǵyn qamtamasyz etip turdy. Ekonomıkalyq baılanystar úzilgen soń oryn alǵan aýyr daǵdarys jańa qurylǵan respýblıkanyń ekonomıkasyna aýyr nuqsan keltirdi. Ónerkásiptiń jańa baǵyttaryn tańdap, jańa naryqtar izdeý qajet boldy. SHQO ónerkásibi daǵdarystan jyljyp shyǵa bastady.
Semeı oblysyndaǵy jaǵdaı múldem tómen edi. KSRO kezinde Odaq ortalyǵy ony Semeı ıadrolyq polıgonyna qyzmet kórsetetin óńir retinde sanap, qarjylandyryp otyrdy. Oblys ózin-ózi tek 50 paıyz ǵana qamtamasyz etip, qalǵan qarjy búdjetten bólinetin. Polıgon jabylǵan soń bólinetin qarjy toqtady.
Osyndaı kezeńde QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Semeı jáne Shyǵys Qazaqstan oblystaryn biriktirýdi uıǵardy. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy ákimshilik-aýmaqtyq bólinisti ońtaılandyrý týraly» Qaýlysy 1997 jyldyń 28 sáýirinde shyqty.
Bul sheshim Semeı oblysynyń turǵyndaryna birshama aýyr tıdi. Óıtkeni Semeı qalasy 1868 jylǵy Aleksandr İİ kezindegi ákimshilik reformadan beri oblys ortalyǵy bolyp kelgen edi. Onyń tarıhı róli bastapqyda Qytaı eki aradaǵy saýda-sattyqqqa, keıin ıadrolyq polıgonǵa baılanysty boldy. Bul sheshimniń ekonomıkalyq qajettilikten týyndaǵanyn kópshilik túsinbedi. Qazaq SSR-i kezinde Semeı oblysynyń damýyna qarjy Shyǵys Qazaqstannyń ónerkásibi esebinen respýblıkalyq búdjet arqyly kelip otyrdy. Oblystar birikken kezde qarjy bólinisi eshqandaı satylarǵa baılanysty bolmady.
Taǵy bir sebep eki oblystyń resýrstaryn biriktirý qajettigi edi. Qaýlyda «Altyn jáne t.b. óndirý boıynsha mysaly, «Jezkent TBK» AQ (Semeı oblysy) mys konsentratyn tollıngtik negizde Ertis mys qorytý zaýytynda, al qorǵasyn konsentratyn – Óskemen qorǵasyn-myrysh jáne Lenınogor polımetal kombınattarynda qaıta óńdeýge múmkindik alady. Shıkizat bazasynyń birigýi búgingi kúni tústi metalýrgıanyń tez damýyna negiz bolýda. Sonymen qatar eki oblystaǵy GES-iń birigýi de úlken jetistik: birikken energetıka búginde jalpy respýblıkalyq óndiristiń 25-26 paıyzyn quraıdy. Mundaı jaǵdaıda oblys elektroenergıamen ózin-ózi ǵana qamtamasyz etip qoımaı eldiń basqa óńirlerine de elektr energıasyn shyǵaratyn bolady» delingen.
Sol tarıhı kezeńde birikken Shyǵys Qazaqstan oblysyn qurý ekonomıkalyq jaǵynan ózin-ózi aqtap, óńirdiń damýdyń jańa serpin berdi.
1997 jyl daǵdarystyń eń tómengi shegi boldy. Sol ýaqyttan keıin ekonomıkada ósim baıqalyp, qazaqstandyqtardyń ál-aýqatynyń artýy bastaldy.
Irına Plotnıkova
