Baýyrjan Omarov: «óleń oqymaımyn, túsinbeımin»

 Fılfaktaǵy «týǵan» aǵalarymnyń biri Fazyl Bısenbaev edi. KazGÝ-den qyp-qyzyl dıplom alyp, jan-jaǵyma qarap júrgende, Fazaǵamnyń bastaýymen «Alma arasanǵa» bardyq. Dastarhan basynda «Jeti kúnniń» júrgizýshisi de otyrdy. Men ǵana emes, aýyldaǵy biraz qazaq Baýyrjan Omarovty osylaı tanıtyn. Óleń oqytty.

 Yjdaǵatpen tyńdaǵandaryna ájeptáýir arqalanyp qalsam kerek, bir ońasha qalǵan sátte Baýyrjan aǵadan: «Siz óleń oqısyz ba?» dep suradym. «Joq, óleń oqymaımyn, tipti túsinbeımin óleńdi» dedi. «E, óleńdi túsinbeı de myqty jýrnalıs bolýǵa bolady eken ǵoı» dep túıdim.

 Keıin bildik, Baýkeńniń poezıany qalaı «oqıtynyn»?!

 Suraǵymnyń keremettigin aıtsańyzshy!

Alǵashqy ustazym – Ádilbek

 Ádilbek Japaq menen eki jas kishi. Biraq meniń jýrnalısıkadaǵy ustazym. Maqsat Táj-Muratovtyń «qyryna» ilikpeý úshin Ádilbektiń mazasyn alamyn. «Anany qaıtem? Mynany qaıtem? Qalaı baram? Qalaı jazam?» Qyl aıaǵy qansha bet jazýym kerek dep te suraımyn. Ol da jalyqpaıdy. Unatpasa da amal joq.

 Men jumysqa jańa qabyldanyp, aılyǵy shaılyǵyna jetpeı júrgen jupyny jýrnalıspin. Ol «Ana tiliniń» aq myltyǵy. Áredikte shashlyqqa aparady… Sol kezde ǵana «jýrnalısıkadan» basqa áńgimelerdi aıtyp jyrǵap qalamyz.

 Ustaz Astanaǵa ketti Almatyny tastap…

Bir túnde bir kitap

 Birinshi tapsyrma – «Salt atty jolaýshy» shyǵarmasynyń avtory Qurǵamanǵazy Qaramanulymen suhbat edi. Bul Keńes odaǵynyń ózinde Alash orda týraly aqıqattyń shetin shyǵarǵan tuńǵysh týyndylardyń biri bolatyn. Jan sala kiristim. Kitapty áreń qolǵa tıgizdim. Suhbat sol kúnniń ertesinde daıyn bolý kerek. Túnimen shyǵarmany oqyp, táńerteńinde avtorymen jolyǵyp, áńgimeniń tıegin aǵyttyq. Sodan jazǵan 7 bet suhbatym, Anar Dúısenbaıdyń qolyna túskende 3 bet bolyp qalmasy bar ma?! Sóıtsem, árbir joldyń ortasynan ógiz ótetindeı alshaq jazyppyn. Áıtip-búıtip tolyqtaǵan boldym. Jaman shyqpady.

 «Adastyratyn aıaldamalar»

 Ózim bilip bir nárse jazatyn boldym. Aıaldamalardyń qazaqsha ataýy janyma aıazdaı batyp júretin. «Aıaldamalardyń atyna abaı bolaıyq» dedim be, áıteýir kóz sharshaıtyn taqyryp qoıdym. Bul maqala gazettiń orynbasary Qýanyshbek Qarıdyń qolynan «Adastyratyn aıaldamalar» bolyp shyqty.

 Maqalaǵa qajetti sýretti túsirý úshin aıaldamada fotoaparatymdy qushaqtap otyrǵam. Kondýktorlardyń kózine túsip qalýdan qorǵandym. Bir kezde «Abaıa-Matazalke» dep tamaǵy úzilip keterdeı aıǵaılap turǵan azamat: «basyp jer baýyrym» demesi bar ma?! «Áp, bálem! Qolyma tústiń»dedim de, apparatymdy «jarq» etkize qaldym. Sátti shyqty.

 «Bas redaktordy» synadym

 Maqala jaryq kórgen soń terime syımaı ishteı maqtanyp júrgem. Bul qýanysh uzaqqa sozylmady. Aptalyq basqosýda burynǵy «Mysty óńir» gazetiniń bas redaktory, sol kezde «Ana tiliniń» til bólimin ustap turǵan Nurperzent Dombaı aǵamyz meniń maqalamdy byt-shyt qylyp synady. Ózim sátti qoldandym degen teńeýlerim men tiken sózderime tıiskende, shydaı almaı otyrdym.

 Dástúr boıynsha kelesi aptadaǵy gazetke sholý maǵan júkteldi. Qýana kelistim. Birinshi nysanam, árıne, Nurperzent aǵam. Mende synaǵan boldym…

 «Balapannyń kek alýy ǵoı»… Nuraǵam renjigen joq.

Táj-Muratovtyń tájirıbesi

 Maqsat Táj-Muratov meniń jýrnalısıkadaǵy tuńǵysh tizginshim boldy. Shyndyǵyn aıtý kerek, eger alǵashqy qadamym Táj-Muratovqa shákirt bolýdan bastalmaǵanda meniń jýrnalıs bolyp qalýym ekitalaı edi…

 «Sen túk jaza almaısyń!»

 «Neni jazý kerek ekenin bilmeısiń!»

 «Qaıtip jýrnalıst bolǵaly júrsiń?»

 «Maqala myna jerden bastalady!»

 Estýge tıisti, tıisti emes sózderdiń birazyn estısiń. Túńilesiń, jek kóresiń, aınalyp kep ózińdi dáleldegiń keledi. Birazdan soń qaıta shaqyrady. Barsań janynda oqyrmandar men avtorlar otyrady.

 «Mynaý «Ana tiliniń» aq myltyq jýrnalısi»

 «Ádebıet pen etnografıa bólimin alǵa súırep júr».

 «Maqalasyn «Kazahstanskaıa pravda» aýdaryp basqan».

 Qýanasyń, maqtanasyń, budan artyq «maqtaý» estigiń keledi. Tyrysasyń…

 Ekinshi orynbasardyń birinshi orynbasary

 Basqalardyń túsinigin qaıdam?