Gúlmanat Áýelhan 1980 jyly QHR-dyń Tarbaǵataı aımaǵy Toly aýdanynda dúnıege kelgen. 2004 jyly ata jurtqa oralǵan, «Jas tolqyn», «Qoshtasqym kelmeıdi», «Alataý jyrlaıdy» jyr jınaqtaryna jáne «Qazaq poezıasynyń antologıasyna» óleńderi engizilgen. Respýblkalyq birneshe márte jyr múshaıralarynyń júldegeri, 2006 jy Qaınar ýnıversıtetinde ótkizilgen respýblıkalyq jas aqyndar jyr múshaırasynyń bas júldegeri, 2007 jyly «Ún» jýrnaly uıymdastyrǵan «Aqyt Úlimji jáne ulttyq rýh» atty halyqaralyq jyr múshaırasynyń bas júldegeri, halyqaralyq «Shabyt» festıvaliniń dıplomanty. 2007, 2008, 2009 jyldary «Qazaq ádebıeti», «Jas qazaq», «Ádebıet aıdyny» gazetteri men «Jalyn», «Juldyz», «Jambyl», «Aqjelken», «Ún» jýrnaldaryna toptama óleńderi jarıalanyp, oqyrman qaýymnyń jaqsy baǵasyn alǵan. Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń túlegi. Qazaq memlekettik qyzar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń gazetinde, respýblıkalyq «Syn» jýrnalynda qyzmet atqarǵan. Qazir erkin shyǵarmashylyqpen aınalysady.
Shyn aqyndar
Qudaıdyń da sezimniń de quldary,
Munaraǵa aınalatyn muńdary.
Jalǵandaǵy janashyry olardyń,
Jalǵyz ǵana jyrlary.
Basyna emes júregine júgingen,
Qala aspany tútinderdi simirgen.
Turpaıylyq jaılaǵanda álemdi ,
Eń aldymen aqyn ǵana túńilgen.
Toıyp iship máıhanada siradan,
Ómiraı dep óksip ishten jylaǵan.
Aqyndardyń bári bir uly álem,
Túpsiz oıdyń túnegine qulaǵan.
Qulasa da tek bıikten qulaǵan,
Jylasa da shyndyq úshin jylaǵan.
Ózinde joq dúnıede aqyndar,
Esh qysylmaı táńirinen suraǵan.
Sum tirliktiń tartystary túgemes,
Jaýynada esh jamandyq tilemes.
Shyn aqyndar pánıdiń máz qonaǵy,
Dirildegen nur eles…
Altaı qyzyna
Tal boıyńda bir min joq ,
Taza móldir bulaqtaı,
Seniń sulý ajaryń,
Kúnnen tamǵan shýaqtaı.
Ar uıattan jaralǵan,
Qaısar qyzy qazaqtyń.
Qos burymyń arqańda,
Taýdan aqqan bulaqtaı.
Tabıǵatyń tym bólek,
Uqsamaıtyn basqaǵa.
Seniń kerbez mineziń,
Asqar taýdaı asqaq Á.
Qyzjibektiń jalǵasy,
Arý qyzy altaıdyń.
Seniń ásem kelbetiń,
Til bitirer tasqada.
Seni solaı tabıǵat,
Ǵajap etip jasady.
Alla saǵan baq berip,
Jolyńdy áli ashady.
Seniń janyń tym názik,
İzgiliktiń uıasy.
Armandaryń aıaly,
Alataýdan asady…
Altaıdyń altyn qanaty
(Qanat Islamǵa)
Keýdesin erlik kernegen,
Namysyn jatqa bermegen.
Kók túrikterdiń urpaǵy,
Egesken saıyn erlegen.
Eljirep kúnde.. kúledi,
Shoıyndaı onyń bilegi.
Altaıdyń altyn qanaty,
Elim dep soqqan júregi.
Jasyn ǵyp otty janaryn,
Daraboz uly dalanyń.
Urpaǵy edi ol batyr,
Qabanbaı syndy babanyń.
Kók bóri jortqan dalasyn,
Maqtandy qaısar qara shyń.
Kár qurlyq kókke kóterdi,
Kókjaldyń naǵyz balasyn.
***
Meniń sulý sezimim seter edi,
Kóńilimdi aspanǵa kóteredi.
Aıdaı ásem armanǵa asyqtyryp,
Juldyzdardyń ishine jeteledi.
Muńǵa toly júrekti kóktem etti,
Taýdaı bıik, ózendeı óktem etti.
Bul shaqtary jymıa qarasada,
Bir kezderi bul ómir ókpeletti.
***
Qara túndi qaq jaryp alasurdym,
Arǵymaǵyn kóńildiń tań asyrdym.
Altyn nuryn tóbemnen sebeletip,
Qushaǵyn ashty taǵy janashyr kún.
Mańdaıymdy úmitke óptiremin,
Órekpigen keýdemmen kók tiredim.
Jaılaýyna janymnyń gúl ósirip,
Kóńilimniń japyryp kók kilemin.
Saǵym arman artynan qýaladym,
Muńaıamyn birese qýanamyn.
Shólirkegen júrektiń gúlzar baǵyn,
Óleń degen zamzammen sýaramyn.
***
Kóktemniń appaq jańbyry,
Quıyp turdy sirkirep.
Tańdardyń ǵajap taǵdyry,
Kózime jasym irkilet.
Ne sılar eken alda kún,
Tek táńir ǵana biledi.
Adasqan izder armanyn,
Aqynnyń aspan júregi.
Saǵynysh muńyn arqalap,
Ótermiz bálkim bárimiz.
Aı týsa birde shalqalap,
Sarǵaıtar jandy áli kúz…
***
Tirliktiń tiler túnegin,
Qaıraty qaıda júrektiń.
Dalamnyń ásem gúli edim,
Janymdy nege muń óptiń.
Qyzaryp batqan kún syndy,
Janymnyń solǵyn jalyny.
Juldyzsyz soqyr tún syndy,
Keýdemde qobyz saryny.
Kimderden medet kútemin,
Meńdetti nala taǵyda.
Belgisiz kimdi kútemin,
Arqamdy tosyp jaýynǵa.
Baqytqa qushtar júrekpen,
Balaýsa muńdy keshkenmin.
Dalamda kórkem nur ópken,
Aqsha bult bolyp kóshkenmin.
Aspannan izdep baǵymdy,
Aspaqqa baryp asylǵam.
Taǵdyrǵa telip tańymdy,
Shýaq bop kókten shashylǵam…
Ómirim meniń
Jarqyrap turǵan jaqutym ba ediń,
Basyma qonǵan baqytym ba ediń.
Sandalyp beker saǵymdy kýyp,
Ótipti talaı ýaqytym meniń.
Adasyp qalǵan armanym ba ediń,
Araılap atar tańdarym ba ediń.
Bulbul bir ǵumyr baǵynda salǵan,
Qumarta shyrqar tańǵy ánim ba ediń.
Kóktemniń nurly shýaǵy ma ediń,
Sezimniń káýsar bulaǵy ma ediń.
Jaýabyn tappaı ómirdiń tylsym,
Sheshilmeı kelgen suraǵy ma ediń.
Úlbirep turǵan úmitim be ediń,
Baqytqa qushtar kóńilim be ediń.
Ataqtarǵa arzan boı urmaıtuǵyn,
Eleýsiz meniń ómirim be ediń.
Ómirim meniń…
***
Ómirimniń nury syndy gúl óleń,
Men ózińsiz qalaı ómir súrer em.
Sen keýdemnen tógilgende marjan bop,
Kúı keshemin bir eren.
Meni senen bóle almaıdy eshkimde,
Janarymnyń oty meıli óshkinde.
Talqan etem kederginiń barlyǵyn,
Aınalyp bir kóshkinge.
Kóktemeniń gúli syndy qulpyrǵan,
Júregimdi qaıda qoıam jyr tunǵan.
Aıly túnde kóp qaraımyn aspanǵa,
Júregimmen muń tunǵan.
Tańymda atar sholpan týyp syzylyp,
Saǵynyshtyń áýenindeı úzilip.
Meni eshqashan adastyrmas armanym,
Aldamaıdy quz úmit.
***
Qaıran kún qaltarysta kúledi me,
Tún tirlik tunshyqtyrma túnegine.
Jem tappaı shyryldap júr boztorǵaılar,
Em tappaı men jylaımyn júregime.
Táńirdiń bergen ortaq sıy bizge,
Úıirip tústi nege quıyn izge.
Qara bult qatyp turyp qaq tóbede,
Túnerip tóne berdi aý jıi bizge.
Bolǵanmen bulyńǵyrlaý bolashaǵym,
Ózime ózgeshe bir jol ashamyn.
Qol bulǵap bulańdaıdy maǵan qaraı,
Bir sıqyr kóz ushynda bula saǵym.
Janardan tússedaǵy jaqut qulap,
Qatigez aınalmaıdy aý ýaqyt biraq.
Ushýǵa táńir ıem baqyt bergen,
Qustardyń bári bizden baqyttyraq.
Sabyltqan saǵym arman sıaqtatat,
Jan syryn jadaý kóńil jıi aqtarat.
Ańsaryn alys jaqqa alyp ushty,
Kóńildiń kógershini qıaq qanat.
Surqıa sum tirliktiń syry ashylyp,
Ólgeli kókjıekke tur asylyp.
Boztorǵaı ,bozarǵan qyz, bozań úmit,
Qýana qol soǵady qulash uryp.
Qataıyn ǵalamyma bulaǵaı ún,
Táńirden joqty ber dep suramaıyn.
Adam bop ómir súrý olda qyzyq,
Jalǵannan jalqy baqyt suramaımyn.
Kóńilim kók aspanǵa kóterildi,
Jer ana qalaı berem óteýińdi.
Bermepti táńir qanat,eger berse,
Bilmeımin qaı jaqqa ushyp keterimdi.
Boztorǵaı, bozarǵan qyz, bozań úmit…
***
Júregińe senbegende,
Óz ózińe kelmegende,
Pák sezimge shóldegende,
Meni izde…
Táńirińe jalynǵanda,
Tańdaryńa tabynǵanda,
Alyp ushyp saǵynǵanda
Meni ańsa…
Tún betinen súıdirgende,
Tas emshegin ıdirgende,
Aı tutylyp kún kúlgende,
Aı tutylyp kún kúlgende,
Meni oıla…
Jan shyraǵyń sóngen kúni,
Kóńil gúliń sóngen kúni,
Mahabbatyń ólgen kúni,
Meni umyt…
***
Laqtyryp qamytyn azap kúnniń,
Keri qarap artyma mazaq qyldym.
Shaı qaınatym ómir ǵoı synaǵy mol,
Bileıin dep qadirin azap kúnniń.
Álde kimmen qaıtemin yrldasyp,
Pendelikten qalmasyn jyrym jasyp.
Ańǵal basym tastarǵa soǵyldy kóp,
Óleńimmen ózgege syrymdy ashyp.
Alda meni
Alda meni,aldaǵanyń unaıdy,
Qolyńa alyp ustatam dep kún aıdy.
Seniń tátti sózderińe elitem,
Tirligimdi josparlamaı bylaıǵy.
Ótiriktiń bilsemde órge baspasyn,
Bas aýyrtyp oılap qaıtem basqasyn.
Emirene ómir súre beremde,
En kóńildiń kiltin óziń ashqasyn.
Qandyrasyń qulaǵymnyń quryshyn,
Kúıki kúnniń bári táıir qurysyn.
Aldanýdyń táttiligin sezinip,
Keńip sonda sala berer tynysym.
Álde nege tańyrqaımyz tań qalyp,
Armanymyz juldyzdarǵa jalǵanyp.
Qur elesti ótermiz aý maldanyp,
Qý túlkideı dúnıege aldanyp.
Áıelmiz ǵoı aldanamyz jıi biz,
Erkeleýge kelmesede kúıimiz.
Mynaý kúıki tirshiliáktiń qamy men,
Ashyp júr ǵoı onsyzdaǵy mıymyz.
***
Jan júregim jetim qalǵan qozydaı,
Sút sáýlesin túnge tókti qozyp aı.
Tul ǵalamnyń túrtindirgen baýyryn,
Myna ómirdiń shynymenen tozyǵy aı.
Terezeme shaǵylysty nursynyq,
Móldir shyqtan alqa taǵyp tur shybyq.
Alasuryp álde kimdi izdeımin,
Kisendeýli kóńilimmen kúrsinip.
Kórkine shyn kúlki sılar kóktemniń,
Órtke oranǵan ór kúnimdi ótkerdim.
Keshki shapaq qulazytyp janymdy,
Kúnde batqan shuǵylasyn tókken myń.
Janarymnan shashyrady bir ushqyn,
Erkin ósken mende ózimshe qyryspyn.
Ózegimdi teýip meni bátshaǵar,
Jylatpaqshy ol
Jylamaýǵa tyrystym.
***
Ne sılar dep atar tańdar kelesi,
Eserliktiń erbeńdedi elesi.
Ysqyryp kep kókiregime qadaldy,
Ýǵa malǵan qara tildiń jebesi.
Kóńilimdi basa almastan tasynǵan,
Rıasyz men bárine bas urǵam.
Kúlip turyp gúl qadaǵan keýdeme,
Suq kózder aı sumdyqtaryn jasyrǵan.
Qasiretti kúıin keship ǵazaldiń,
Buratyla bıin bılep ajaldyń.
Men sapasyz taýaryna aınalǵam,
Kóńil degen shaıtany kóp bazardyń.
***
Sen dalanyń aq bulty ediń,
Men qalanyń samaly edim.
Kóze toly sharbat syndy,
Syrǵa toly janar edim.
Aspanǵa ushyp ketseńdaǵy,
Ańsap izdep tabar edim.
Sen kóńildiń aspany da,
Men erkindik juldyzy edim.
kenet biraq…
essiz quıyn esigimdi urǵylap,
kereń bolyp qaldy bir sát bul qulaq.
Taǵdyryńnyń noqtasyna baılanyp,
Sen alystap kete bardyń buldyrap.
…deımin bir kún izdep seni tabarmyn,
Saǵynshtyń sal jyryna salarmyn.
Sen joǵalsań jumyq kúıde qalarmyn,
Seniń ǵana elesiń bar janarmyn.
Nege?!
Sezimge ǵajap shóldeısiń nege,
Saǵynsań izdep kelmeısiń nege.
Janyńdy senip bermeısiń nege,
Armanyńdy asyl jerleısiń nege,
Mahabbatyma senbeısiń nege?!
Túsime jıi enesiń nege,
Mazalaı berdi elesiń nege,
Úmittiń dánin sebesiń nege,
Semsersiz sertti beresiń nege,
Alystap kettiń janymnan qalqam,
Kelmestiń minip kemesin nege?!
Shapaǵat izdep shaǵyndyń nege,
Baıansyz baqqa baǵyndyń nege,
Sońynan qýdyń saǵymnyń nege,
Juldyzdan monshaq taǵyndyń nege,
Janartaý júrek jaryldyń nege?!…
Beziný
Degendeı aq bezip qaıda ketesiń,
Pań dúnıe jymıady kekesin.
Bul tirlikte ózin ózi aldaǵan,
Sende sondaı pendesiń aý kókeshim.
Qumarpazdaý qulqyndardyń quly shyn,
Sezimi de,tózimide qurysyn.
Búgin maǵan qajet emes tátti ániń,
Qandyratyn qulaǵymnyń quryshyn.
Bulaı kesim jasadym dep nelikten,
Aıryldym ba kóńildegi kórikten.
Jelegin ap laqtyrdym dál búgin,
Myna kóktem kóńilimniń jelikken.
Laqtyrdym bári búgin beker dep,
Bar salmaqty júregime kóter dep.
Oılamappyn ottaı ystyq júregim,
Biraq sátte óstip sýyp keter dep.
Qadamymnan basqan árbir syr ańdap,
Surqıa muń sytylady slańdap.
Sýmańdaǵan túlki syndy sum ómir,
Bara jatty kóz ushynda slańdap.
Saǵynysh
Saǵymdaı sabylyp turdym,
Kórmesem saǵynyp turdym.
Janyńnan janym izdeseń,
Tabylyp turdym.
Muzdasań peshińe túsip,
Otyń bop jaǵylyp turdym.
Sen maǵan ómirde mynaý,
Mahabbat baryn uqtyrdyń.
Men seni saǵynyp turmyn…
Kóktem kóńil
Kúlimdep til qatady kóktem kóńil,
Burylyp qaramaıdy ótkenge ómir.
Áýender meni ózine elitedi,
İlesip jyl qusyna jetken ne bir.
Baıaǵy balǵyn shaqtyń elesteri,
Kózime nege meniń elestedi.
Áredik qolyn bulǵap shaqyrady,
Jastyqtyń artta qalǵan belesteri.
Jyldardyń biz eseıdik kóshin kórip,
Joǵalttyq gúl kóktemniń qoshyn neǵyp.
Otyzdan bul kúnderi assaqtaǵy,
Júrektiń jalyn otyn óshirmedik.
Qulazyp kóńil baǵy shaqyrady,
Sarǵaıǵan saǵynshtan atyraby.
Jaǵany taba almaı júr jetim qaıyq,
Oı teńiz tereńine batyrady.
Ómirden myna jalǵan kim ketpegen,
Ǵumyr keship júgirip dúrmekpenen.
Jany jaısań jaqsylar qaıda ketken,
Kóńiliniń kógine kún kóktegen.
Shejiresi dalamnyń shertilmedi,
Mazalaıdy júrekte dertim meni.
Senimi azdaý dostarǵa sıǵa tartqan,
Selge ketken baıaǵy sertim be edi…
Kóktem kóńi nelikten qulazydy,
Bul shaqtary janymnyń jyr azyǵy.
Júregimmen oınaıdy jeńge ǵumyr,
Ómirimniń mysqaldaý bir ázili.
Bıiktikti uǵyný
Tutqasyn bir ustaǵandaı ǵalamnyń,
Urpaǵymyn dep marsıdym adamnyń.
Haýananyń qursaǵynan bur jaryp,
Topyraqpen nurdan deımin jaraldym.
Aıjúzine tústi tyrtyq nala bop,
Aspan birde býyrqandy qarakók.
Peıili tar kókirekter ishinde,
Kúndestiktiń oty jandy shala bop.
Zulymdyǵyn pende kóńil asyrdy,
Tot bastyryp talaı talaı asyldy.
Toıymsyzdyq jaılap kóńil jaılaýyn,
Nala toly ótkizdik san ǵasyrdy.
Tasyttymda asaý kóńil jaıyǵyn,
Keshirińder bolsa eger aıybym.
Oı tulpary jer tarpydy kisinep,
Jolaýshy ómir tartyp mingen aıylyn.
Qara bulttaı túnerdikte jaýmadyq,
Sabyrlardy saıtandarǵa saýǵa ǵyp.
Alasaryp barat nege adamdyq,
Bıiktikti eı adamzat taýdan uq.
Aǵalar aı
Darytqan darqandyǵyn daladan aı,
Quıady aqyldaryń sanama araı.
Qaıǵyrsam qabaǵyma qarap turar,
Aman bol aqnıetti aǵalar aı.
Ómirdiń bazarynda tarqamaǵan,
Júgirip kúni túni sharshamaǵan.
Nartulǵa aǵalar aı aınalaıyn,
Qaıyspaı eldiń júgin arqalaǵan.
Joldardyń basyp ótip buralańyn,
Qulama quzdardanda qulamadyń.
Rýhyń uly taýdaı bıik eken,
Taǵdyrdyń elemediń synaǵanyn.
Aqylman aǵalarym asyldarym,
Sendermen arqalanyp tasynǵamyn.
Qaıraty taý qoparar arlandar aı,
Janynyń óshirmegen jasyndaryn.
Tıanaq
Aspan kóńildiń seıilmeı qara bulty myń,
Burkelep aldy aq júzin nala kúlkiniń.
Bozala tańda,bozarǵan bordaı kóńilim,
Qaǵady álsiz shyq tunǵan jara kirpigin.
Aq bulttyń tózbeı kóńilim qobyraýyna,
Úzilip qulap tamshylar omyraýyma.
Kerim dalada saǵymdaı shubyra kóshken,
Kerýen ǵasyrlar syldyrly qońyraýyma.
Áınekke salǵan aıazdyń órnegi bilem,
Erikkenderdiń bul ómir ermegi kileń.
Buǵaýyn buzyp tastar em dármenim jetpeıdi,
Kúıkige toly kúnderdi sendegi kúreń.
Túrmeńniń teýip esigin qulatar ma edim,
Jasasam solaı asaýlyq unatar ma ediń.
Ámirin saǵan júrgizgish ozbyr kóńilden,
Jylatyp turyp keshirim suratar ma edim.
Kóksaý dúnıe demalyp ókpesimenen,
Jazdyq biz osy nesine ot keship óleń.
Qadirin jyrdyń túsinbes beıshara bireý,
Taptamaq boldy bizderdi ókshesimenen.
Bógeýge dármen joq mende qıal aǵyndy,
Bilmeımin qashan esimdi jıa alarymdy.
Júrekten kimder usynar maǵan baspana,
Tabamyn sirá qaı jaqtan tıanaǵymdy…
Men jylymaımyn
Júzin búrkep tursada tuman aıdyń,
Júrsem meıli bireýge unamaı myń.
Jarty baqyt jalǵannan suramaımyn,
Itersede qurdymǵa qulamaımyn.
Býynyp ólsin meıli bula qaıǵym…
Qara túnge sulbamdy batyrsamba,
Kózimdi ilmeı tańdardy atyrsamda.
Erbeńdegen elesteı elik kóńil,
Mergenine ómirdiń atylsamda.
Men jylamaımyn.
Es jıý
Asaý taǵdyr qaıshylaǵan qulaǵyn,
Meni aǵyzǵan alasurǵan bir aǵyn.
Doly daýyl domalatyp basymdy,
Senimimniń tars óshirip shyraǵyn.
Ǵashyq bolý adamdarǵa ol arman,
Al mahabbat menen máńgi joǵalǵan.
Gúl kóktemniń kúmis kúlki bulaǵy,
Tekteýi joq teksizdikke tonalǵan.
Qarashyǵyma tunǵan jasqa qarashy,
Nar kóńildiń basylmapty aý nalasy.
Mańdaıymnyń ımı shımaı jazýy,
Júregimniń jazylmaǵan jarasy.
Ne bolǵanyn endi sira suraman,
Gúl baǵymnan meniń múlde jyraq án.
Jaıbyraqat júrip kele jatyp aq,
Jattyq jolda omaqasyp qulaǵam.
Nege ǵana kil ýaıym jegizdiń,
Aıaǵyńdy bassań netti ógiz kún.
Qońyr keshte kúńirene kúrsingen,
Sybyzǵy emes daýsy edi qobyzdyń.
Jýyp shaıyp uly ýaqyt jańbyryń,
Talmaýraǵan tógildirshi tań nuryn.
Uıqysynan oıansynshy sal ǵumyr,
Talyqsyǵan taǵdyrym.
Jutylý
jany men táni bólingen,
perishte kórdim kógimnen.
Tósine sińdi dalanyń,
Shýaǵy kúnniń tógilgen.
Ómirge kóptep úńilmeı,
Órneksiz ótti kúnim keı.
Ańyraıdy keýdem beıýaq,
Qobyzdyń qońyr únindeı.
Sumdyǵyn túıip surlana,
Múlgidi mystan sum qala.
Jalańash jalpy sulbaǵa,
Qarady myń kóz urlana.
Tórindeı bolǵan tamuqtyń,
Jalǵannan mynaý jalyqtym.
Tunshyǵyp turdy tul ǵalam,
Ǵalamatyndaı ǵariptiń.
Kúndizden bolyp jaryq tún,
Álde kimdi izdep zaryqtym.
Jelbezeginen jyr aǵyp,
Qaırańda jatyr balyq muń.
Ǵappardyń sońǵy monologi
Keýdemniń qobyz muńyn tyńdap ǵalam,
Melshıip qara taý tur til qatpaǵan.
Keýdemde saǵynyshtyń sazy esedi,
Janymnyń terezesin muń qaptaǵan.
Babamnyń basy qalǵan arman dalam,
Joldaısyń sálemińdi tańnana maǵan.
Orqashar,Úshqulystaı,tarbaǵataı,
Kómeıden úzildi ánim jalǵanbaǵan.
Maıly taý ,barlyq, jáıir mekenim -aý,
Ózińdi endi kórmeı ótemin -aý1
Bastyda baýyryna bosatpady,
Jetisý jer jánnáti, tekelim -aý!!!
..Keńitken órisimdi ónerdegi,
Bezdi dep kim aıta alar senen meni.
Ózińde ómir súrgen qaıran shaqtar,
Aınalyp qaıta shirkin kelerme endi!!!
Kóńilde ómirimniń izgi áni bar,
Qyran boldym muzbalaq quzǵa qumar.
Jarlyǵymen júrektiń ǵumyr keshtim,
Qabaǵymda ǵasyrdyń yzǵary bar.
Árkimder qoly jetpes arman edim,
Kógińde erkin bıik samǵap edim.
Ketti dep júrme ókpelep týǵan týys,
Artymda arýaqty qalǵan elim.
Alty alashqa dańqy bar bas ıetin,
Babanyń jalǵap kelgen ósıetin.
Qaraǵaı bastaýym aı móldirim aı,
Uǵarma keıingi urpaq qasıetin.
Toqyttym oı teńizin aralap baq,
Uıqyda jatqan kezde dalam appaq.
Eskegin qara sózdiń qaıyǵynyń,
Qaldyram qalyń elge amanattap.
Artymnan oqy eske alyp aıat maǵan,
Uıqydaǵy jurtyńdy oıat balam.
Maıly taýdyń qandy kóz qart qyrany em,
Asqar alataýǵa kep toıattaǵan.
…atar mensiz álide tań kúlip myń,
Aı aýysar,jyl aýnap, jańǵyryp tún.
Atajurttyń jamylyp topyraǵyn,
Ketem endi eline máńgiliktiń…
***
Tańdaryma tań qalam da taǵdyrly,
Eńseremin eńse basar bar muńdy,
Kóńilimniń gúl baqshasy sarǵaıdy,
Kúte-kúte kóktemdegi jańbyrdy.
Qushtar kóńil elik syndy qashaǵan,
Alyp ushqan aptyǵymdy basady án,
Kúı tartady shemen toly bul keýde,
Ne jazyp em jasaǵan….
Júregimdi tilkimdedi keshegim,
Erneýinen ý jutqyzyp keseniń,
Órneksiz oı oısyratty bir kezde,
Tasasynan tas jiberip kósheniń..
Aldamshy ómir baq pen sory almasqan,
Kiná artpan kóńilime aldaspan,
Syrǵa toly saǵynyshtyń sandyǵyyn,
Bir ǵajaıyp tańǵa ashqan…
Óń men tús
Óń men tús arasynda alasuryp,
Tinedi júregimdi qarasýyq.
Kóńildiń jer tarpıdy arǵymaǵy,
Shaınaǵan aýyzdyǵyn tańasyryp.
Janymda kilkip turǵan saǵynyshym,
Qıaldyń qyrlarynan ary asyryp.
…Ótkenniń jel mújigen elesterin,
Óbedi mańdaıymnan kómeski erin.
Japanda jalǵyz qalǵan báıterektiń,
Eń sońǵy japyraǵy emespe edim…
O, Arman –aı
O, arman-aı elesińe arbaldym,
Shaqyrady tańǵajáıip tańdar myń
En dalada jalǵyz jortyp tún qatam,
Meniń beıbaq armanymdy jalǵar kim..
O, arman –aı qolym jetpes quzarsyń,
Mańdaıyma qandaı syzyq syzarsyń.
O,jaratqan qıalyma qıal qos,
Kórgen túsim óńge aınalyp uzarsyn.
Sertim bólek, dertim bólek dan edim,
Aıtylmaǵan bir tamasha án edim.
Ýaqytqa orap alyp órtedim,
Tirshiliktiń taýsylmaıtyn álegin…
Jazý
Jazýǵa telmirem kómeski,
Oılardy paraqtap men eski.
Shımaıǵa toly bul mańdaıdy,
Súıip bir jel esti.
Bir áýen jetedi úzdigip,
Shaqyra beredi kúz kúlip.
Shaǵala sezimim sharq urdy,
Kókterek saıasy bizdi kút.
Jalǵanbaı mekender arasy,
Udedi júrektiń nalasy.
Eki ózen parallel aǵady,
Bizdegi eki ómir qarashy…
Jabyǵyp renish okpeden,
Kezedi kóńildeı kók kemem.
Yntyzar júrekti shektegen,
Tunshyqqan arman-aı jetpegen…
Ánmen árlep ómirin jyrmen órgen
(Erturam Zeıiphannyń rýhyna)
Ánmen árlep ómirin jyrmen órgen,
Keýdesine taǵynyp gúlden órden.
Ketti Eraǵam attanyp jumaǵyna,
Ala almaı esebin kúnnen ólgen.
Kirbeń túsip kóktemniń qabaǵyna,
Saǵynyshtan sarǵaıdy sana myna.
Ketti Eraǵam pań basyp bul pánıden,
Ǵalam muńyn sińdirip janaryna.
Áketti ajal súıretip bileginen,
Bosatqandaı sum tirlik túneginen.
Pendeliktiń túspegen kóleńkesi,
Elin súıgen ketti esil júregimen.
Kóńildegi arylyp nalasynan,
Baqyt tapqan týǵan el dalasynan.
Qaıran kúnes óksidi aıryldym dep,
Ańqyldaǵan aǵedil balasynan.
Ardaqtysy et aıbarly alashynyń,
Júregimen uǵynǵan dala syryn.
Kók aspanǵa rýhy kóterildi,
Kók týym dep shyrqaǵan balasynyń…
Biz otyzdy baramyz aý eńserip
Álde nege ishteı ǵana eligem,
Júregimdi únsizdikke teligem.
Kúz kelgende qulazıdy kóńilim,
Aqqý qazdaı aıdynnan jerigen.
Bozǵylt aspan janaryna muń tunyp,
Boz tumannan shyǵa almadym julqynyp.
Júregime toń bop qatqan túıir muz,
Tamshy jas bop shashyrady bir tunyq.
Tyrjalańash qaıyńdar tur teńselip,
Qulap túsken japyraqqa jer serik.
Ýaqyt shirkin eskerilmeı eleýsiz,
Biz otyzdy baramyz aý eńserip…
Tereze aldyndaǵy raýshan gúli
Tereze aldynda turdy gúl,
Sarǵaıyp erini kezergen.
Júrekten tógiler muńly jyr,
Menimen janyń bir sezem men.
Kózimde kóktemniń elesi,
Janymdy nelikten órtediń.
Jyljıdy ómirdiń kemesi,
Batqanda kelte kún.
Raýshan gúli edi tym sulý,
İnkárlik boıyna sińirgen.
Júrekten joıylǵan qulshyný,
Bir habar kútetin ińirden.
Raýshan qıalym eltedi,
Bir sezim sybyrlap shaqyryp.
Kóńildiń muń kúıin shertedi.
Júregim ah uryp.
Yǵyr bop tirlikten mazasyz,
Jek kórgem bir kezde qalany.
Kim qalar táńirden jazamyz.
Ǵasyrda …nalaly…
Mahabbat pen meıirim
Qarsy alýmen marǵaý árbir tańymdy,
Tarpań taǵdyr talaǵanda tánimdi.
Mahabbat pen meıirimge bólediń,
Japyraqtaı qaltyraǵan janymdy.
Kóńilimniń gúl baqshasy gúldendi,
Qyzyl jasyl bolyp álem túrlendi.
Úreı qara kóleńkeler tyǵyldy,
Keýdeme kep nuryn tógip gúl qondy.
Oıatpashy tátti uıqymnan jel kelip,
Júregime júrseń boldy dem berip.
Baqyt qushqan sátterimmen kún keshem,
Tátti elester qushaǵynda terbelip…
Talaı jyldar keýdemnen ushyp kettiń,
Elesińdi kelgen em qushyp kóp kún.
Júregimniń túbinde uıyp turǵan,
Zamzamynan sezimniń iship ketkin.
Symbatyma,qymbatyma bas urǵan,
Sosyn kóńil shashýdaıyn shashylǵan.
Bebeýleıdi qulaǵymda bir áýen,
Jetken sonaý ǵasyrdan.
Ara syndy gúlden shyryn jınaıtyn,
Mahabbat eń táńir ǵana sılaıtyn.
Jer kóktegi jan tánimniń qalaýy,
Eshbir óleń joldaryna sımaıtyn.
Meıirimniń quıdyń janǵa shýaǵyn,
Júregimde jóńkiledi bir aǵyn.
Dirildegen nurdan quıǵan elesiń,
Aspan jerdiń arasy ma turaǵyń?!
Kúzdeı surǵylt ómirimdi jaz ettiń,
Kóńilimdi kóktem ettiń máz ettiń.
Tek saǵynysh syzdatady janymdy,
Báride bar tirligime qajattiń…
Sirkire kóktem jańbyry
Tazarsyn mynaý kóńil kir,
Sirkire kóktem tógil bir.
Saǵynyshtan turady,
Mendegi muńly ómir kil.
Sirkire kóktem jańbyry,
Jazylsyn jalyn jan jyry.
Taǵdyrymdy túrlentsin,
Tamyljyp atqan tań nury.
Aspanǵa kóńil týymdy il,
Burymyńa bultty býyndyr.
İnkárlik toly júrekti,
Appaq nuryńmen jýyndyr.
Sybyrlap aıtta syryńdy,
Simirip barlyq muńymdy,
Álpenshek etip terbegin,
Tynyshtyq tunǵan túnimdi…
Ushyrdym kóńil qusyn
Ushyrdym kóńil qusyn saǵan qaraı,
Qalaýyn bul júrektiń tabam qalaı.
Úmit qýyp úzdigip ómir boıy,
Arman qýyp ah urǵan adamdar aı.
Shynmen turady ómir saǵynýdan,
Sharshadym saǵym oımen sabylýdan.
Sarǵaıǵan ǵumyrymnyń kúzgi baǵy,
Jalynsyz jan júdeıdi jabyǵýdan.
Shertiler shermendeler kúıi bólek,
Bir áýen bebeýlegen jıi kelet.
Tunshyqqan jórgeginde qaıran arman,
Óter aý seni janym súıip erek.
Iedi basyn jerge nalaly emen,
Jóńkilet saǵym kilkip dalamenen.
Qosh aıtyp qońyr kúzdiń aspanna,
Qazdardyń qanatynda barady óleń…
…Ushyram kóńil qusyn saǵan qaraı,
Qalaýyn bul júrektiń tabam qalaı.
Úmit qýyp úzdigip ómir boıy,
Arman qýyp ah urǵan adamdar aı…
Júregime uıa saldy ymyrtta
Sarǵaıǵan sar, saǵynyshtan gúl órem,
Japyraqtar janaryn túnegem.
Júregime uıa saldy ymyrtta,
Ǵarysh jaqtan ushyp kelip bir óleń.
Aspan jaqtan keldi tylsym bir habar,
Butaqtarda qatqan súńgi syrǵalar.
Mensizdaǵy mynaý ǵajap dúnıe,
Myń aqynnyń júregi bop jyrlanar.
Qysqy baqtyń ishin tintip kezemin,
Órteıminde ómir qyzdyń ózegin.
Qońyr kúzde qosh aıtysqan armannnyń,
Kóktem bolyp oralaryn sezemin.
Aıdyń appaq sáýlesine oranyp,
Boıdaǵy bar sabyrymnan tonalyp.
Júregimdi telip arman ,úmitke,
Bir baǵytqa bara jatam jol alyp.
Sarǵaıǵan sar, saǵynyshtan gúl órem,
Japyraqtar janaryna túnegem.
Júregimdi mekendedi ymyrtta,
Ǵarysh jaqtan ushyp kelip bir Óleń…
Júregimdi shomyldyryp shýaqqa
Aq bulttarǵa oranyp ap túsimde,
Sheksizdiktiń álemniń ishinde.
Júregimdi shomyldyryp shýaqqa,
Ǵumyr keshem buldyr qıal pishinde.
Judyryqtaı júrek degen túrmeniń,
Tutqyny edim,ishke jutqan tún demin.
Kúrsintedi jelmaıadaı jelisti,
Zýlap ómken kúnderim…
Júrip ótti zamananyń kóshi myń,
Jaratqannan suraıtyndaı keshirim.
Ǵasyrlardyń kómeıinde tunshyqqan,
Bir ǵariptiń jazbaq pa eken esimin.
Máńgiliktiń óshpes jyryn jazamyn,
Eń ǵajaıyp, meniń tátti azabym.
Sáýlelerin shashyratty Aı sulý,
Sezdirmekke ǵajabyn…
Pikir qaldyrý