Ótken ǵasyrdyń kóziqaraqty jankúıerleri bolmasa, búgingi jastardyń basym kópshiligi  Oraz Qańlybaevtaı dúldúl kónkıshi bolǵanyn bile   bermeıdi. Bizdiń esebimiz boıynsha, Oraz Qańlybaev Sovet Odaǵy quramasyna engen birinshi qazaq sportshysy. Oraz aǵamyz sovet quramasynyń sapynda 1953-1957 jyldary óner kórsetti. Qańlybaev 1952-1953 jylǵy qysqy maýsym qorytyndysynda 500, 10 000 metrge jarysýdan jáne kópsaıystaǵy jıyntyq upaı boıynsha álemdegi eń moıny ozyq 25 kónkıshiniń qatarynan oryn tepti. Naqtylaı ketsek, Qańlybaev 10 000 metrde 6-shy, úlken kópsaıysta  13-inshi,  500 metrde 22-inshi orynǵa taban tiredi («Sovetskıı sport» gazeti, 9 mamyr, 1953 j.) Bul HH ǵasyrdyń alǵashqy jartysyndaǵy dúrkin-dúrkin zulmattan endi-endi eńsesin kótere bastaǵan qazaq jurty úshin zor jetistik edi. Osy jerde qadap aıtatyn nárse, Oraz Qańlybaevqa deıin jáne ol kisiden keıin qysqy sport túrinen jer sharyndaǵy 25 úzdiktiń qataryna birde-bir qazaq sportshysy ilikken joq.

Sovet odaǵy quramasynyń múshesi Oraz Qańlybaev sheteldik muztabandarmen birge. 1950 jyldardyń orta kezi

     Qazaqstan kónkıshilerinen Sovet Odaǵynyń tuńǵysh sport sheberi Oraz Musaǵalıuly  1953 jyly   kópsaıysta Qazaqstannyń absolútti chempıony atandy. Ol bir jyl burynǵy chempıondyq esebin  birden 17 upaıǵa arttyryp, negizgi qarsylastarynan oq boıy shyǵandap ketti.  5000, 10000 metrge jarysta Sovet Odaǵy men Qazaqstannyń birneshe rekordynyń murtyn buzdy. Onyń bul rekordtary álemdik úzdik nátıjelermen úzeńgi qaǵystyryp turdy.

      Oraz Qańlybaev Sovet Odaǵynyń chempıony ataǵyna «Dınamo» sport qoǵamy quramasy sapynda birneshe márte qol jetkizdi. Oraz Musaǵalıuly – Qazaqstannyń 12 dúrkin chempıony! 1955 jyly  Qytaı Halyq Respýblıkasynyń ashyq birinshiliginde 2 márte jeńimpaz atandy. Sonymen qatar, Qytaı - Sovet Odaǵy machynyń jeńimpazy.

O. Qańlybaev jarys jolynda

     Qańlybaev 29  jasynda sportshy kásibin doǵaryp, 1959 jyly Sovet Odaǵynyń kásipodaqtar sport qoǵamy quramasynyń aǵa jattyqtyrýshysy qyzmetine taǵaıyndaldy.  Bul qyzmettiń tizgini Máskeýdiń qolynda ekenin eskersek, Oraz Musaǵalıulynyń  odaq moıyndaǵan myqty maman bolǵanyn ańǵarasyz. Osy jerde Qańlybaev baptaǵan sovettiń kásipodaqtar quramasy sol tustaǵy álemdegi eń júırik komandanyń biri Norvegıadan basym túskenin aıta ketý kerek.

     Ol odaq quramasyna qosa, Qazaqstannyń joǵary deńgeıdegi kónkıshiler bóliminiń aǵa bapkeri mindetin qatar atqardy. Qazaq mamany sovettiń kásipodaqtar komandasyn alty jyl jattyqtyryp, 1965 jyly Máskeýdiń arnaıy tapsyrmasymen Monǵolıa quramasyn 1968 jylǵy qysqy Olımpıadaǵa daıyndaýǵa járdemdesti. Ol kezde Máskeýdiń syrtqa jiberetin  mamandarǵa degen talaby óte kúshti bolatyn. Qańlybaev sol talap údesinen shyǵa bildi. Taǵy bir jete mán beretin derek, Oraz Qańlybaev 1964, 1968, 1972 jyldary Qazaqstannyń kónkı komandasynyń bapkerlik keńesin basqaryp qana qoımaı,  Sovet Odaǵy ulttyq quramasynyń bapkerler alqasyna endi. Sol jyldary jer sharyndaǵy eń kúshti  kónkı quramasynyń biri  -  sovet komandasyna tálimger bolǵan Qańlybaevtyń bapkerlik biligin ózińiz baǵamdaı berińiz.

«Sovetskıı sport» gazeti. 9 mamyr, 1953 j. Qańlybaev týraly tarıhı derek

    Oraz aǵaǵa qatysty qosymsha derek: onyń týǵan ápkesi Jamal Musaǵalıqyzy Qańlybaeva – tehnıka ǵylymdarynyń doktory ataǵyn alǵan birinshi qazaq qyzy. Qazaqstan Ǵylym akademıasynyń korespondent múshesi, profesor. Jamal apaı 1974 jyly 50 jasynda ómirden ozdy. Bir shańyraqtan qazaq sporty men ǵylymynyń eki birdeı darabozy shyǵypty. Taqyr jerge shóp shyǵa ma? Arǵy atalarynda nemese  naǵashy jurtynda tekti kisiler bolǵany anyq.

«Oraz Qańlybaev aqkóńil, ańqaý adam bolatyn, - deıdi ardager sport jýrnalısi Júsip Hısymov. -  Ol kisige ógiz buzaýlady deseń, senip qalýshy edi...»

 Oraz Musaǵalıuly 1989 jyly 59 jasynda ómirden ozdy.

Qydyrbek Rysbek