"Búgingi sıqymyz – halaý-lalaý-lılaý, gıgók-kıgók, shıq-pıq, tars-turs..."

/uploads/thumbnail/20190315145911447_small.png

«Tilbuzar», «sózbuzar» degender bolýshy edi, endi buǵan «ánbuzar» degendi qosyńyz. Ekrannan túspeıtin ánshilerimizdiń «ınovasıasymen» halyq ánderi de, halyq kompozıtorlarynyń ánderi de, Qazaqstan kompozıtorlarynyń ánderi de aıaýsyz «kúzelip», «túzelip» jatyr. Bala kúngi tyńdap júrgen ánimizdi tanymaı qaldyq, durysy tappaı qaldyq. Óńi de, sózi de ózgergen. Birte-birte «mýtanttanyp», ózge bir týyndylarǵa aınalýda. Shámshi, Áset, Áblahat, Nurǵısalar ǵaıyptan tirilip kelse, óz ánderin ózderi tanymas edi. Qosyla shyrqaıyn deseń, ne tutyǵasyń, ne qaqalyp-shashalasyń. Tiliń kekeshtenip, basqa áýenge aýysyp bara jatqanyńdy sezesiń. Buǵan kim kináli? Ánshi me, án óńdeýshi me? «Kásipqoı juldyzdar» kóbeıgen saıyn tanymal ánderimizdiń túpnusqasynan aýytqyp, remeık-ánderge ulasyp bara jatqany jasyryn emes. Kúnde estip júrgen ániń –qyńqyl-syńqyl. Nurjan aıtpaqshy, halaý-lalaý-lılaý, gıgók-kıgók, shıq-pıq, tars-turs... Yńyrsyǵan, ahilep-ýhilegen, depressıaǵa ushyraǵan, jylap-syqtaǵan birdeńe. Aıtsań «melızm ǵoı, qazir moda, ánniń ajaryn ashady» deıdi ánshiler. Ajaryn ashqanyn qaıdam, kerisinshe, bazaryn qashyryp turǵan sıaqty... 

Ár óner týyndysynyń óz túpnusqasy bolmaýshy ma edi? Máselen, «Mona Lızany» qalaı ózgertpeksiń? «Abaı jolyna» túzetý jasaı alasyń ba? Shekspırdi qaıtip kúzemeksiń? Bile-bilse, ár týyndy túpnusqasy – avtordyń uzaq jylǵy shyǵarmashylyq izdenisiniń nátıjesi emes pe? Máselen, Djokondanyń qolyna gúl ne sotka ustatyp, kartınany jańasha sıpatta qaıta restavrasıalaı almaısyń ǵoı? Án de solaı bolýy tıis! Ol taktimen túgendelip, notamen shegendeledi. Al nota – ánniń durys aıtylýyna, áýeniniń buzylmaýyna negiz bolady. 

Án buzý úrdisiniń keń etek alyp bara jatqany sonshalyq, keıingi jas kompozıtorlar da, ánshilerge osyndaı stıldegi ánder unaıdy eken-aý dep, ne býyny, ne býnaǵy kelispegen «jarymjan» ánderdi shyǵarýǵa kóshti. Mundaı ánderge sóz jazyp júrgen aqyndardy aıaısyń. Máselen, jastar erekshe súıip tyńdaıtyn Aıqyn Tólepbergenniń repertýaryndaǵy «Júregim aq» áninen mysal keltireıik (qalam túrtpeı berip otyrmyz):

Ashyq esikti qaqpashy
Júrek qaǵysyn tyńdashy
Baryńdy berip ózińe keregindi alshy.
Kózińdegi tamshyń aldamshy 
Sezimiń ras biraq 
Seniń júregiń menikinen aq 
Kún tún demeı 
Ýaqyt únemdemeı 
Únemi úndemeı 
Alystasyń saǵan qaraı jol izdeımin 
Mıymnyń dáminen aýyz tı 
Qanymdy qaınat esigimdi tı

[Qaıyrmasy] 
Júregim aq, aq, aq 
Esigin qaq, qaq, qaq 
Kir ishine jap, jap, jap, love you janym 
Júregim aq, aq, aq 
Esigin qaq, qaq, qaq 
Kir ishine jap, jap, jap, love you janym

Ne túsindińiz? Bálkim, kúni-túni qulaqtaryn qulaqsazben tyǵyndap, shetel áýenderin tyńdap júrgen jastar uǵyp qalar...

Ánniń durys áýeni tek dastarhan basynda, el aýyzynda ǵana aıtylatyn sıaqty. Shyn ónerden sýsyndap, qulaq quryshyn qandyrý úshin, konsertke bılet alyp áýre bolmaı-aq, áldebir úıdiń terezesinen tógilip jatqan ánderge qulaq túrip, lázzat alatyn zaman kele jatyr-aý...

Bekjigit Serdáli 

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar