«Aırandaı uıyǵan otbasynyń shańyraǵyn shaıqap, otaǵasynyń basyn aınaldyrý arqyly bar dúnıe-múlkin tartyp alý op-ońaı. Bizge habarlasyńyz!» Qara sıqyrdy meńgerdim dep júrgender ǵalamtorda dál osylaı jarnama jasap jar salýda dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi Eýrazıa birinshi arnasyna silteme jasaı otyryp.
Muhamed Eginbaıuly ógeı sheshesinen kúdiktenetinin aıtady. Ákesin dýalap alǵanyna senimdi. Qarıa otbasynan óz erkimen ketpegenine kóz jetkizý úshin óz zertteýin júrgizipti. Aqyry kelinshek balgerdiń kómegine júgingenin anyqtaǵan. Dáleli qolynda. Alaıda zań boıynsha jaýapqa tarta almaı júrgenine 10 jyldan asqan.
Muhamed Eginbaıuly: «Qazaqstanda osyǵan baılanysty zań qarastyrylmaǵan. Ol ekinshi mınýs. Úshinshi mınýs osyndaılardyń kóptigi sonshalyq Qazaqstanda óte kóp kólemde taralyp ketken. Men ózim biletin Oralda 7, Almatyda 11, Shymkentte 24, Semeıde 3, Tadyqorǵanda 3 jerde ornalasqan. Bul baıý joldary».
Muhamedtiń aıtqanyna dálel tabylar ma eken dep ınternetti ashyp baqsy-balger, qara
syıqyrdyń ókilderin izdep kórdik. Ǵalamtorda tolyp tur. Solardyń birine qazir habarlasyp, qyzmetiniń qunyn bilip kórdik. Biz 100 habarlandyrýdyń ishinen birin tańdadyq. Bul baqsyǵa jazylýdyń ózi ońaı sharýa emes eken.
- Fotosy bar ma?
- Iá. Sizge taǵy ne aparýym kerek?
- Fotosyn alyp maǵan kelesiz. Men kóreıin. Sosyn sizge qalaı jasalatynyn aıtamyn.
- Jumysyńyzǵa kepildik bere alasyz ba?
- Somasyna qaraı kepildik bolady.
- Mysaly?
- 10 mınýttan soń habarlassańyz?
- Shamamen qansha bolady?
- 50 myń teńgeden bastalady.
50 myń teńge. Bir otbasyn oıran qylýǵa osynsha soma jetkilikti dep sendirdi. Joǵaryda pikir bildirgen Muhamedtiń aıtýy oryndy-aq. Ol shetel asyp birer eldiń zańyn saralaǵan. Mysaly Malaızıada kinási dáleldense jańaǵy táýipti de tapsyrys berýshini de 12 jylǵa túrmege jabady eken. Al Arab ámirlikterinde tipti ólim jazasyna kesetin kórinedi. Bizdiń ata zańda dál osy sıqyr men dýalaýǵa baılanysty naqty jaza joq.
Bekbolat Tileýhan, QR Parlamenti májilisiniń depýtaty: «Muny kóterý kerek. Túbegeıli zerttep baryp qarastyrý kerek. Negizi jadylaý, adamnyń basyn aınaldyrý degen nárse bar. Imany bar adam, Qudaı degen adamǵa ondaı nárse juqpaıdy. Saqtaný joldaryn qarastyrý qajet. Imamdar bar rýhanı jaǵynan. Ekinshi jaǵynan muny arnaıy istegen adamdar bolsa mindetti túrde óte qatań jazamen jazalanýy kerek».
Áleýmettanýshy Aıdar Hamıt bul Ortalyq Azıadaǵy postkeńestik memleketterge tán dúnıe ekenin aıtady. Lenın men komýnızmge qudaıyndaı senip kelgen jurttyń ateızmnen alshaqtaǵan soń belgili bir dinge, senimge degen suranysy artqan.
Aıdar Hamıt, áleýmettanýshy: «Bul ıdeologıalyq turǵydan burynǵy adamdar endi bolashaqqa komýnıstik senimmen tursa qazir osy senim turǵysynan belgili bir vakým qalyptasty. Sol 90-jyldan bastap eshmi, balger, balgersymaqtar kóptep tarady».
Islamda buǵan baılanysty ne delingen? Din ókilderi quran aıattarynan mysal keltiredi.
Altynbek Utysqanuly, QMDB nasıhat jáne qoǵammen baılanys bóliminiń meńgerýshisi: «Quran Kárimde Alla Taǵala aıtady «İshimdik ishý, araq ishý, qumar oıyn oınaý, bal ashý jáne sıqyrlaý bul shaıtannyń amaldarynan. Budan aýlaq bolǵan kezde ǵana adam qutylady». Iaǵnı osy aıattyń astaryna úńiletin bolsaq bul balgerlikpen aınalysý, adam ómirin boljaý, ótkenin bolashaǵyn boljaý ıslamı turǵydan haram sanalyp tyıylǵanyn kórsetedi».
Aıtty-aıtpady bul da óz aldyna jeke problema. Kóz juma qaraıyn deseń elimizdiń ár óńirinde bal ashamyn, baq ashamyn, súıgenińdi qaratamyn, muń-qaıǵyńdy tarqatamyn deıtinderdiń sany artqan. Mundaı «mamandardyń» máselesin zań júzinde qaıta qaraý suranyp-aq turǵandaı.
Usynǵan: Farıza Jomartqyzy
