Elordamyz ornalasqan Saryarqa tósinde dúnıe esigin ashqan ataqtylarmen tanys bolyńyzdar. Elordasy bolǵandyqtan ol mekende oıy ozyq azamattardyń dúnıege kelýi kelesi ǵasyrda eshkimdi tań qaldymaýy múmkin. Biraq b Aqmola obylysynyń búginge deıingi abyroıy da tómen emes.
Kenesary Qasymuly
1802 jyly Aqmola oblysy Kókshetaý óńirinde dúnıege kelgen. Úsh júzdiń hany Abylaı hannyń nemeresi. Ózi de 1841-1847 j. Orta júzdiń hany bolǵan. Otarshyldyqqa qarsy 1837-1847 j. 10 jylǵa sozylǵan ult-azattyq qozǵalystyń kósemi bolǵan. Saıası kózqrasynyń qalyptasýyna áser etken ákesi Qasym bolady. Kenesary qazaq halqynyń derbes memlekettigin qalpyna keltirý, halqyn bodandyqtan qutqaryp, basyn biriktirý, táýelsiz el etý muratyn kózdegen suńǵyla saıasatshy ári daryndy áskerı qolbasshy retinde el esinde qaldy. K. Qasymulynyń ómiri kóptegen aqyndar men jazýshylardyń shyǵarmasyna arqaý bolǵan. Nysanbaı aqynnyń « Kenesary- Naýryzbaı» dastanyn (19ǵ.) XX ǵ-dyń 30 jyldary M.Áýezov « Han Kene» pesasyn (sahnaǵa birer qoıylýynan keıin tyıym salynǵan.), 60-jyldary İ. Esenberlın «Qahar» romanyn jazdy. 1847 j qyrǵyz manaptarynyń qolynan qaza tabady.
Birjan Sal Qojaǵululy.
1834 j. Aqmola oblysynyń Eńbekshilder aýdanynda dúnıege kelgen. Jastaıynyn ónerge, ánshilikke qyzyqqyn. Onyń uly aqyn Abaımen kezdesýi - aqyndyq óneriniń damyýyna úlken úles qosty. Birjan Saldyń bizge jetken shyǵarmalary: «Láılim shyraq», «Temirtas» , «Jaımashýaq», «Aıtbaı», «Aıbozym» jáne t.b. Bulardyń bári buryn jeke daýysta oryndalsa, kompozıtor Muqan Tólebaev birazyn «Birjan – Sara» operasynda paıdalanǵan.
Birjan Sal 1897 j qaıtys bolady.
2009 j. Birjan sal fılmi túsiriledi. Onda basty róldi Dosqan Joljaqsynov somdaıdy.
Sáken Seıfýllın
Sáken (Sádýaqas) Seıfýllın – 1894 j 15 qazanda Aqmola oblysy Aqmola ýezinde dúnıege kelgen. Qazirgi qazaq ádebıetiniń jáne Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń negizin qalaýshy. Aqyn, jazýshy jáne qoǵam qaıratkeri. 4 maýsym 1918 j aqtar tóńkerisinen soń Seıfýllın tuqyndalyp, 1919 j Petropavl túrmesine túsedi. Ol 24 qańtardan- 12 naýryzǵa deıin ataman Annekovtyń «ólim poıyzynan» ótti. Azamat soǵysy aıaqtalǵannan keıin 1920 j 7 mamyrda bosatylyp, Aqmoladaǵy Qyzyl Armıa qataryna oraldy jáne revolúsıalyq komıtettiń Ákimshilik bóliminiń basshysynyń kómekshisi bolyp taǵaıyndalǵan. 1938 j «ultshyl býrjýa» degen aıyppen tutqyndalyp, 1939 j 28 aqpanda Almatyda NKVD-synyń qabyrǵasynda atyldy. Keıin 1953 j Stalın qaıtys bolǵan soń aqtaldy.
Málik Ǵabdýllın
Málik Ǵabdýllın – 1915 j 15 qarashada Aqmola oblysy Zerendi aýylynda dúnıe esigin ashqan. Qazaq jazýshysy, ádebıet zertteýshisi, qoǵam qaıratkeri, fılologıa ǵylymdarynyń doktory. (1959) KSRO Pedagogıka ǵylym akademıasynyń akademıgi(1959) Keńes Odańynyń batyry (1943), Qazaq KSR –iniń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri (1961).
Kedeı sharýa otbasynda týǵan. M. Ǵabdýllınniń «Qazaq halqynyń aýyz ádebıeti» atty kúrdeli monografıalyq eńbegi JOO-na arnalǵan kitap retinde birneshe ret basylyp shyqqan. Ol 8-synypqa arnalǵan « Qazaq ádebıeti» oqýlyǵyn jazdy. Onyń «Meniń maıdandas dostarym», «Altyn juldyz» , « Maıdan ocherkteri», « Surapyl jyldar»,» Ata-analarǵa tárbıe týraly keńes» jáne t.b. kitaptary jaryq kórgen. M. Ǵabdýllın Lenın ordeni, Qyzyl Tý, Qyzyl Juldyz, Uly Otan soǵysy ordenderimen marpattalǵan.
1973 j Almaty qalasynda qaıtys bolady.
Raqymjan Qoshqarbaev
Raqymjan Qoshqarbaev- 1924 j 19 qazanda Aqmola oblysynyń Taıtóbe aýylynda dúnıege kelgen. Ata- anasynan erte aıyrylǵan. 4 jasynda anasy qaıtys bolsa , ákesi jalǵan jalamen GÝLAG lagerine ketedi.
1842 j 18 jasynda ásker qataryna alynady. Leıtenant R. Qoshqarbaev Berlın operasıasy kezinde 30 sáýirde Grıgorıı Býlatov ekeýi Keńes áskerleri arasynan Reıhstagqa aldymen jetip, jeńis týyn tikti. Keıin R. Qoshqarbaevqa « Qyzyl tý», «1-dárejeli Otan soǵysy» ordenderi , «Berlındi alǵany úshin», «Varshavany azat etkeni úshin» medaldary berildi. «Jaýyngerlik Qyzyl Tý» ordenin Reıhstagqa tý tikkeni úshin aldy. 2001 j «Halyq Qaharmany» ataǵy berilidi.
Saǵadat Nurmaǵambetov
Saǵadat Qojahmetuly Nurmaǵambetov - 1924 j 25 mamyrda Aqmola oblysy Eńbek aýylynda (qazirgi Aqmola oblysy Aqkól aýdany ) týǵan. 1943 j Kýshka qalsyndaǵy Túrikmenstan pýlemet ýchılıshesin bitirgennen keıin maıdanǵa jiberiledi. 1945 j 27 aqpanda Polsha aýmaǵynda jaýdyń myqtap bekingen qorǵanysyn buzýǵa jaýyngerlik tapsyrmany úlgili oryndaǵany úshin, Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy beriledi. 1992 j mamyrda QR Qorǵanys mınıstri bolyp taǵaıyndaldy. 1994 j 23 mamyrda « Halyq Qaharmany» ataǵymen marapattaldy. 1995 j armıa generaly ataǵymen otstavkaǵa ketedi.
2003 j 24 qyrkúıekte Almaty qalasynda qaıtys bolady.
Kárim Másimov
Kárim Qajymuqanuly Másimov - 1965 j 15 maýsymda Selınograd qalasynda týǵan. Memleket qaıratkeri, zańger, ekonomıs. 1985 j P. Lýmýmba atyndaǵy Halyqtar dostyǵy ýnıversıtetinde , 1988 j. Pekın til bilimi ınstıtýnda oqyǵan. Ýhan zań ýnıversıtetin (Qytaı,1991), Qazaq memlekettik basqarý akademıasyn (1995) bitirgen. Kolýmbıa ýnıversıtetinde (Nú- Iork, 1999) top- menedjerler daıarlaý baǵdarlamasynan ótken. 2007j qańtarda Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri,
2012 j. qyrkúıekte QR Prezıdenti Ákimshiliginiń basshysy ,
2014 j. 7 sáýirde QR Prezıdenti Jarlyǵymen Qazaqstan premer- mınıstri bolyp taǵaıyndalady. QR Tuńǵysh Prezıdenti N. Nazarbaev ordenimen (2010), Qurmet» ordenimen (2004), Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl medalimen (2011) marapattalady.
Qanıa Tabys
