Serýenniń ózi sheteldik joldasymnyń shaqyrýynan bastalǵan edi. Bul jolǵy serýenimiz - Almaty Velosıped  Qoǵamdastyǵynyń  múshelerimen boldy.  Biz  de, inimiz ekeýimiz jaz aıynda, jańa ortamen kóz kórmegen jerge jaıaý emes, velosıpedpen baryp kóreıik degen oıymyzdy júzege asyryp kóreıik dedik. On segizinshi ǵasyrda oılap tabylǵan temir tulpa rdyń qala adamy úshin paıdasy jeterlik.  Damyǵan elderde  bul  kólik túri kúndelikti qatynas quralyna aınalyp úırendi.  Bul adam balasynyń tabıǵatymen qosa, jer ananyń tabıǵatynyń  tazalyǵyna da áser etetini aıqyn dúnıe.  Attyń qulaǵynda  oınaýdy umytyp bara jatqan zamanda, temir tulpardyń kezekke kelýi  joqtan joǵary dúnıe.

             Serýenimiz tańǵy saǵat 4.00-te Prezıdent parkinen bastalýy kerek edi.  Velosıpedpen alysqa alǵashqy serýenimiz bolǵandyqtan, úıden 3.30-da shyǵyp, parkke saǵat 5.00-te jettik.
Birinshi  keńes - velosıpedpen serýendeýge deıin aǵzańyzdy sharshatpaý qajet! (durys tamaqtanyp, jetkilikti túrde uıyqtap alǵan jón)
           Árıne, parkte eshkim bolmady))! Osy kezde oıǵa velosıpedpen serýendeýge shyqqan qyzdardyń demalys ornyna kólikpen barǵanyn, ıaǵnı velosıpedin kólikpen jetkizgenin esime aldym. Ál-Farabıden Qaskeleń, Úshqońyrǵa deıin "temir bestini" ustap, "temir qulyndy" tirkep alyp, shaba jóneldik. Aıtpaqshy, Qaskeleńge qaladan joǵarǵy jáne tómengi trassamen jetýge bolady eken. Bizdi tómengi trassamen (Altyn orda arqyly) alyp bardy. Sheteldik joldas balanyń aty Arystan Periogly edi (Leandro Ferreıro). Soǵan qansha qońyraý shalsaq ta,  baılanys bolmaı turdy (artynan telefonynyń buzylǵanyn bildik).
 Ekinshi keńes - jańa ortamen jolǵa shyǵarda eki-úsh adammen baılanys quralyn almastyrǵan abzal!
          Jol boıy kólik júrgizýshimen áńgimelesip, Úshqońyr týraly sóılesip kelemiz. Naqty qaı núktesine baratynymyz belgisiz bolǵandyqtan, "joldastarymyzdy joǵary trassamen kezdestirermiz degen úmitpen, taýdyń joǵary trassamen túıisetin jerine kelip tústik."
Úshinshi keńes - baratyn jer týraly aldyn ala  jan-jaqty aqparat alǵan durys.
           Tańǵy saǵat  jetiler shamasy. Alataýdyń bókteri - Irannyń qymbat kileminen de keremet jap-jasyl, túrli tústi gúldermen kómkerilgen! Qalanyń kúıbiń tirshiliginen kelgen adamǵa dalanyń tylsym kóńil-kúıine úırenýge biraz ýaqyt keregi anyq. Sosyn qystaý men jaılaýdyń taýy, aýa-raıy múlde basqasha bolady eken. Tańǵy tynyshtyqpen taýǵa qaraı bet alyp kelemiz. Alystan bir ǵımarat pen meshit ispetti kúmbez kórindi. Biz jaqsy boldy ǵoı, taýdyń bókterine kim salsa da,  meshitti durys salǵan eken, naǵyz ǵıbadat etetin jer dep kelemiz. Aldymyzdan jaıaý júrginshiler shyǵyp jatty. Keıbireýi bizdiń velosıpedpen kele jatqanymyzǵa kúlip qoıady. Oıymy- meshitke baryp, biraz dem alyp alý bolyp keledi. Joldyń boıy samsaǵan alma, beıtanys kórkem tústi qustar, iri-iri kóbelekter, shegirtkeler adamnyń nazaryn alady. Jerge túsken alǵashqy adamdy kórip turǵandaı aınalshyqtap erip otyrdy. Kúmbezge jaqyndaı bere, bulardyń beıitter ekenin ańǵardyq. Ne de bolsa, alystan keldik qoı, basyna toqtap (inimniń ramazan aıynda jańadan úırenip júrgen súreleri bar edi), al endi úırengenińdi oqy dep, Quran baǵyshtap, ary qaraı jol júrdik.
         Biraz júre bere artymyzdan velosıpedpen bir kózildirikti, jalańash, aqyl toqtatqan jastaǵy Iýra esimdi jigit kezikti. Tanysyp, odan jol surap turyp, onyń bizdiń velosıped qoǵamdastyǵynan bolyp shyqqanyn estigende, kókemizdi kórgendeı qýandyq. Ia, naǵyz azamat, keıinnen Úshqońyr alqabyna deıin velosıpedpen jetkende, alǵashqy ǵaryshker  Iýrıı Gagarınniń  de raketanyń qulaǵynda oınaǵany  esime túsip,  qajymas qaırat pen shydamdy azamatqa velosıpedtiń oıynshyq bolyp qalatynyna  kózimiz jetti.  Jalpy adamnyń esimi adamnyń taǵdyryna áser etedi dep jatady ǵoı. Eń qyzyǵy  bul  Gagarınniń kásibi  -  jýrnalıs bolyp  shyqty.

Tórtinshi keńes -  júrek qalaýy jol tartqanda aınalańdaǵylardyń túr-túsi, tili men ulty, jynysy men  bilimine  emes,  on segiz myń ǵalamdy moıyndatqan  bir maqsattaǵy adam  balasynyń  barlyǵyna shúkirshilik etý. Árıne, qalǵan dúnıesi tek paıdaly bolady dep sený qajet!

        Iýra da bizdiń túr-túsimizge emes,  jolymyzdyń bir bolǵanyna qýanǵandaı bolyp,  joǵarǵy trassada Arystan men bir qyz balanyń kele jatqanyn jáne aldymyzda mapedpen  bir Saken esimdi er balanyń júrgenin aıtty. Alty Alashtyń balasy tolyq jınalypty ǵoı dep qoıam, ishimnen.  Aqparatty adam  - baı adam demekshi,  Iýradan  aldymyzda eki bulaqtyń bar ekenin, sonyń  biri arystan músinine  jaqyndap qalǵanymyzdy bildik. Músinde biraz tynyǵyp,  alyp kóbelektermen birge shólimizdi qandyryp, serikterimizdi kúte turaıyq  dep  bel býdyq.  Sút pisirim ýaqytta Amazonkanyń  arystany temir tulparymen jetti.  Amandasyp, jón surasyp turyp,  Janar esimdi qyzdy da kútip aldyq. Qyryq úıden tyıym salyp ósirgen qazaq ortasynda tárbıelengen názik jandyny taýda velosıpedpen kórgende bir rıza bolady ekensiń. 

          Erasyl, Arystan úsheýimiz bir-birimizge demeý bolyp, taýdyń  basyna qaraı temir tulpardy teýip shyǵý múmkin emes  bolǵan soń, júgendep alyp súırep kelemiz.  Qudaıǵa shúkir,  aýa- raıy qoldap,  taýdyń  «kondısıoneri» jelpip, kóz aldymyzǵa Úsh qońyr alqabyn elestetip qoıady. Erasyldyń taýǵa alǵashqy serýeni  jáne velosıpedpen bolǵany úshin, qoldaý sózder jas balaǵa aıtarlyqtaı kerek edi.  On adamnyń toǵyzy aýa- raıy bolmasa, til tabysa almaıdy demekshi, biz de sonyń tóńireginde áńgimelesip kelemiz.  Jaratqannyń  kórkem, kirshiksiz taza  jaratylystary, ne nyǵmetteri  árkez  jasyryn ne  asý belesterden keıin kelip kórinetini qyzyq.  Osyny túsinip, kez-kelgen jaǵdaıdyń artynan  jaqsylyq  jarqyrap keletinine sený  de ǵıbadat  dep jatatyny shyndyqtyń biri. Úsh qońyr alqabyna jetkenshe labırınt  tárizdi taýdyń ırelek jolymen  kóterilip kelemiz.  Eki saǵattyq joldan keıin aldymyzdan jınalǵan adamdardyń tobyna  tap boldyq. Jolda kele jatqanda taýda júrýge yńǵaıly túrli  kólik, motosıklderdi baıqaǵan edik.  Solardyń birazy bulaqtan toqtap, saıabyrlap turǵan kezi eken.  Jastardyń kóńil-kúılileri  kúsh-qýattanǵan soń, sý shashyp oınap, úlkenderi,   «aqyl kirdi» degenderi  jerden qansha metr bıiktikte bulaqtyń janynda turǵanyna  qaramaı, stakandarymen ystyq sýlaryn iship jatty. Bulaqtyń qasynda qoıylǵan eskertkish  o dúnıeliktermen  til tabystyratyn tereze uqsap, ar jaǵynan « e-e jaryqtyq,  jerdiń júreginde turyp,  ne istep  tursyńdar» - degendeı bolsa,  tabıǵat ananyń tilsiz jaryqtary da mahabbatpen jaralǵan Adam balasynyń urpaǵyna qarap «úlgi alaıyq pa, ne úlgi bereıik pe?» -  dep  oıǵa batqandaı.

Besinshi keńes - «Tabıǵat anany qutqarýǵa aspan álemi jaýapty bolǵanymen, adam balasynyń mindeti ony lastap-tozdyrmaý,  sebebi  tabıǵat degenimiz  - ózimiz!» - dep L. Gýmılev kókemiz aıtpaqshy,  sansyz nyǵmetin  usynyp turǵan  tabıǵatqa shyqqanda, jeke bas tazalyǵyn saqtaý siz ben bizge aýadaı qajet!

          Jarty  jol júrgen soń, aldymyzdaǵy jardyń basynda  bir kóliktiń toqtap turǵanyn baıqadyq.  Bir  dem alaıyq  dep toqtap, jańaǵy kólik  ıesimen aralasyp kettik.  Kólik ıeleri erli- zaıyptylar eken,  zaıybynyń emshilik qasıeti bar-mys, taýǵa emdik shópter jınaýǵa shyǵypty.  Joldasymen  sóılesip turyp,  zaıybynyń  taý  baýraıynda  shóp terip júrgenin baıqadyq.  Úlkenderden kez-kelgen aýrýdyń óz  emshi-shóbi bar deıtini esime tústi.  Adam alǵash  osy jerge túsip, birneshe suryptaýdan ótken soń,  jan saqtaý úshin terimshilikpen aınalysqany belgili  ǵoı. Sol  terimshilik kezeńinde on segiz myń ǵalamnyń bir ǵalamy retinde ósimdikter álemin de meńgergen bolar.  Ol zamanda qansha ýaqyt  materıaldyq zatpen qorektengeni belgisiz, alaıda tap qazirgideı 3-4 ýaqyt tamaqtanbaǵan bolar.  Negizinde taǵam demekshi, ár taǵamnyń adamǵa beretin nári  bolatynyn  túsingen abzal. Iaǵnı ishki álemniń óz suranysyn túsinip, sony ǵana ýaqytynda paıdalansa jetedi.  Fızık atamnyń  «kóp jep ozbaısyń, az jep  tozbaısyń»  degen sóziniń jany bar.

Altynshy keńes  -nyǵmetke toly tabıǵatqa barǵanda,  qalada  tabylmaıtyn nárli, paıdalana alamyn-aý degen dúnıelerdi  ár nárseniń  suraýy bar demekshi,  ruqsatpen «bısmılla»,  «sende jazyq joq, mende azyq joq»  degendeı, kórkem túrde alǵan durys. 

         Joldyń ortasyna kelip qalǵan bolarmyz dep tursaq, áli de  júretinimizdi álgi erli-zaıyptylar sóz arasynda aıtyp qalǵanda, janymyzda turǵan inimniń qulaǵynyń  symsyz jelisi shalyp qalyp, elestetý qabileti shapshań iske qosylyp, jaǵymsyz áserli bolǵanyn qabaǵy habarlap  jiberdi.  Dál sol sátte,  keler ótken shaqty qospaǵanda,  órmen ózińdi áreń  kóterip  bara jatqanda, velosıpedti  súıreý degen,  janyńnan  «samal jeldi jelpýishi» bar kóliktiń ótip bara jatqanyn baıqaǵanda  eriksiz jaǵymsyz oılaý júıeńdi iske qosatyny baıqalady. Arystan  joldasymyzdyń  aldymyzǵa  mań-mań basyp, aqyryn kóterilip bara jatqanyna shydamaǵan inim, myna júrispen búgin jetpeımiz  degen  shapshań sheshim qabyldap jiberip, budan ary qaraı bara almaıtynyn aıtty.  Bunyń sózi maǵan da jaqty ma bilmeımin, jaqyndaǵy aǵashtyń túbine ekeýimiz velosıpedimizdi baılap,  amanat etip tastap kettik.

Jetinshi  keńes  – taýly, bıik jerlerge barynsha jeńil zattardy  alyp  shyǵýǵa  tyrysý  kerek. Sebebi  ózińizben alǵan kez-kelgen zatyńyzdyń salmaǵy,  sizdiń qansha alysqa bara alatynyńyzǵa tikeleı áser etetin bolady.   Sonymen qatar joldaǵy kezikken kólik te, aldymen  sizdiń  júgińizge kóz salady eken, sebebi  keıbir kólikterdiń  órge qaraı tartpaı  jatqanyn baıqadyq.

         Kún tal tústen asa  ırelek  joldyń  bir shetinde kele jatyp, kóterilip kele jatqan bir kólikti toqtattyq.  Mán berip qarasaq, sheteldikter eken. Birden otyryńyzdar dep,  ala ketti.  Ekeýiniń qyzý áńgimesiniń arasynan  qulaǵym  tanys sózderdi ilip ala almaı, biraz sońynda ıspan tili ekenin biraq ajyratty.  Bara jatqan jerimizdi naqtylamaq bolyp, dástúrli «dý ıý spık ınglısh» dep alyp, aǵylshynshasyn jiberdi.  Sóıtsek, júrgizýshi kisi bara jatqan aýylda  basqarýshy qyzmet atqarady-mys, qyzmet babymen  ary-beri  shyǵyp keletin tárizdi.  Ol aýyl  eldiń  baryp kórgisi keletin ózenniń  jaǵalaýynda  eken.   Taýǵa jańa túsken adam uqsap, jan-jaǵymyzǵa endi jaılap qaraı bastadyq.  «Jasyl jaılaý, túkti  túkti kilem, kók kilem» demekshi,   taýdan áıteýir degende asyp,   naǵyz jaılaýmen ketip baramyz.   Sarqyraǵan  ózen, tik jarly,  bıik tasty taý,  qalyń ormandy qystaýda jan saqtap úırengen  adamǵa,  basynda  bul jer yńǵaısyz  kórinedi. 

        Joldyń  boıynda  bıe baılap  otyrǵan birneshe úıler  kezdesti.  Tegis  jolǵa túskennen soń,  joldyń boıynan «jeke menshik jer»  degen  taqtalardy kóresiz.  Kólikpen  20 mınýt júrgennen keıin  aýylǵa kirgizetin jerde tekseris  júrgiziledi eken.  Kólik ıesi bizge qarap: «sizderdi qaı jerde túsireıik, ary qaraı tek ruqsatpen kiredi»-  dep jatqanda,  jol boıynda Saken dosymyzdyń  mapedin baıqap qaldyq.  Rahmetimizdi aıtyp, túsip qaldyq ta mapedke qaraı júrip kele jatyp, Sakendi  kórdik.  Ol da, bular qaıdan shyqty degendeı: «velosıpedteriń qaıda?» - dep surady. Mán-jaıdy aıtqan soń, onyń aldymyzdaǵy tekseretin orynǵa barǵanyn jáne kúzetshilerdiń kirgizbeı qoıǵanyn bildik. Bárimiz birge júreıik dep,  mapedpen qaıta qaıttyq,  Bul besti bolmasa da, úsheýimiz birdeńe istep áıteýir mingesip,  myltyqtan shyqqan oq uqsap, zýlap kelemiz.  

Segizinshi  keńes  –  estelikke sýretke túsemin deýshilerge  tústen keıingi ýaqyt – dál kezi.  Osy sátte kún jasyl jaılaýdyń óńin kirgizip, 3D kórinis beretin ýaqyt.

       Salqyn jelmen  samǵap kele jatyp,   túıe aıańmen kele jatqan Iýrany kórip toqtadyq. Qalǵandarynyń  kóleńkesi kórinbegen soń, Iýra  aýylǵa qaraı bara bet aldy da, Sáken  ary qaraı qalǵandaryn baǵdarlaýǵa jóneldi.  Kún saǵat eki-úshke jaqyndap qalǵan ýaqyt, ekeýimizdiń de telefondarymyzdyń batareıasy otyryp qalǵan edi.  Anda-sanda qarnymyzdy aldap,  tátti-máttimizdi jep qoıamyz. Ózenniń basyna baryp shomylyp,  tamaqtanyp es jıý kerek degen oı jetelep kele jatqanda, Erasyldyń shydamy qysyp,  oıyna kelgen barlyq syltaý-sebepterdi tizip, aqyry toqtap, qaıtatyn bop sheshtik.  «Joly bolar jigittiń jeńgesi shyǵar aldynan» - demekshi, Iýramyz  eńkeıis jolmen shabyttanyp, zyrlap keledi eken. Onyń  da,  kirýge ruqsat beretin barlyq  derekteri  iske aspaı qalypty.  Sodan temir tulparyna qanat bitip, búrkitke aınalǵandaı bolyp, ushyp keledi eken.  Bir jaǵynan kózdegen jerdi kórmegen soń, dem almaǵan soń, kóńil kúıimiz túsip ketti, ekinshi jaǵynan qaıtar joldy oılap, velosıpedimizge jetýge asyqtyq.  Endi velosıpedti baılap ketken jerge jetý úshin , aýyldan shyǵatyn kólikterdi  kútýge bel býdyq.  Alystan bir sarǵaıǵan iri kólik kele jatyr eken.  Kóz salyp, ishinde tek balaly  orys azamatynyń otyrǵanan baıqadyq.  Men qolymdy kóterip, jarty jolǵa deıin ala ketýin ótindim. Otyryńyzdar degende, Erasyl atyp turyp aldyna qaraı ushty.  Kóliginiń jaǵdaıy jaqsy, jelpýishi bar, balaǵa arnalǵan  saqtyq oryndyǵy bar, shamasy sol aýyldyń qyzmetkeri. Jón surap otyryp,  ol bizdi velosıped qoǵamdastyǵymen júrgenimizdi estigende, Sákendi tanıtynyn aıtty.  Sodan zymyrap kele jatyp,  velosıpedimiz baılanǵan jerde Janar, Sáken, Iýranyń turǵanyn kórip, toqtadyq. Kólik júrgizýshisi de túsip,  balalarmen amandasqan soń alǵysymyzdy aıtyp,  esimizdi jıdyq. Ol óz tarapynan ózenniń  muzdaı ekenin, bul jerge kólikpen kelý kerektigin eskertip qoıady.

Toǵyzynshy  keńes  –  alys  trassaly taýǵa  birneshe  iri kólikpen  jan men tánniń qajettilikterin eske alyp,  eki-úsh kúndi  josparlap shyqqan haıyrly. Sol kezde baryp kóshpeli  ómir súrý saltynyń  qunyn sezinesiń.

                Toqtaǵan jerde  qurmamyzdy jep alyp,  jatyp-jatyp qanatyn jaıǵan temir pyraǵymyzǵa minip alyp,  bar aýyrlyqty umytyp,  tómen qaraı samǵaı jóneldik.  Osy jerde rólge, tejegishine asa muqıat bolǵan  durys,  sebebi  qatty jyldamdyqpen kele jatqanda, kishikene kedergi tastardyń ózinen dirildep, taıyp ketetindeı áser beredi eken. Sonymen qatar tik burylystarda  kóterilip kele jatqan kólikterdi baıqap otyrý kerek.  Zýlap kelip, eskertkish ornalasqan bulaqta  basymyzdy  biriktirip, shólimizdi qandyrdyq, aramyzda Arystannyń joqtyǵyn baıqap, kútetin bolyp sheshtik te, qalǵan asymyzdy ortaǵa jaıyp, qaryn jalǵadyq.  Biraz ýaqyt ótken soń,  aýyldan kele jatqandardan sheteldik azamatty kórmedińizder me dep, surap qoıamyz. Bir ýaqytta bıikten ushyp kele jatqan dosymyzdy kórip, jolymyzdy jalǵastyrýǵa daıyndala bastadyq.  Sóıtsek, Arystan da aýylǵa kire almaı,  jolda turǵan úılerge toqtapty. Ondaǵy qazaqtar qymyz ishkizip, qur qol qaıtarmaıyq  dep jomart ápkelerimiz qurt berip jiberipti.  Ózi  máz.

                Basymyzdyń  túgendelgenine  qýanyp,  kelesi  aıaldama retinde Jandosovtyń boıynda ornalasqan  káýábi  bar qymyzhanaǵa toqtaıyq  dep sheshtik.  Joǵarǵy trassamen qaıtyp kelemiz. Ekinti ýaqytynyń kirgen kezinde  qymyzhanaǵa toqtap,  tapshanǵa jaıǵastyq. Birden qymyzǵa, ystyq tamaqqa tapsyrys berdik.  Ál jınaǵan soń, azǵana ýaqyt kóz ilip alaıyq  dep sheshtik. Eshkimniń eshkimde sharýasy joq, sózi joq, tynyshtyq ornaı bastady.  Tapshannyń janynda aǵyp jatqan aryqqa úıirimen jylqylar kelip, sý iship jatyr. Osy sátti paıdalanyp, Janar olardy sýretke túsirip otyr. Iýranyń aıaqasty jumysy shyǵyp qalyp, qoshtasyp ketip qaldy. Sáken de, qoshtasyp,  bizben báribir birge júre almaǵan soń, mapedimen  ketti.  Qalǵan Arystan, Erasyl, Janar – tórteýimiz  jınalyp, jolǵa shyqtyq.  Kólikpen kelgen bizge jol uzaryp ketkendeı kórindi. Qaskelenniń ózi  aıtarlyqtaı úlken  qalashyq eken.  Qalashyqtyń ishindegi uzyn jolmen zymyryp ótip, tómengi trassaǵa  aparatyn jolǵa jettik. Jolda túrik baýyrlarymyzdy jıi kezdestirdik.  Ary qaraı bárimizdiń ıt sorpamyz shyqty desek bolady.  Saqtyq úshin  Rysqulovqa baratyn joldyń  kólikterge qarsy jaǵymen kele jatyrmyz.  Kesh qaıta úıine asyqqan kóliktiń kóptigi adamnyń esin shyǵarady.  Qulaq qabymdy  sala qoıaıyn desem, telefon sóndirýli.  Aldymyzda Arystan men Erasyl ekeýi jol bastap, shaýyp barady.  Oıymyzda aman-esen úıge jetý, qalǵanyna nazar salý múldem qalǵan. Ekinshi jaǵynan,  kún batyp barady, jol-jónekeı  velosıpedińmen seni eshqandaı taksı alǵysy kelmeıdi jáne janyńdaǵy demeý bolyp kele jatqan joldastaryńdy da oılaısyń.  Qudaı aıdap, Altyn ordaǵa jettim-aý degende, bir dem alyp, arnaıy velosıpedke arnalǵan joldy kórgende bir rıza bolyp qalady ekensiń.  Tórteýimiz qazdaı tizilip,  Rysqulov Saın kóshesindegi Praım Plazaǵa deıin zýlap jettik. Ary qaraı jolymyz bólinip, Arystan men Janar joǵary, Erasyl ekeýimiz tómen kettik.  Saǵat  aqsham ýaqyty.  Meniń velosıpedimniń sıgnaly,  al Erasyldyń velosıpediniń  fonary isten shyqqan soń, ekeýimiz bir-birimizden alshaqtamaı, tómen qaraı  shaýyp kelemiz.  Erteńgi kúnniń jeksenbi ekeni jáne úıde monshanyń bolǵany adamǵa qandaı jaıly dep, Qudaıǵa shúkirler aıtyp qoıamyn.  Saǵat  toǵyzǵa taman úıge aman-esen jetip, otbasymyzben qaýyshtyq.  Demimiz basylyp,  aǵzamyz zárý bolyp turǵan monshamyzǵa túsip,  keshki  asymyzdy ishtik.

Onynshy  keńes –  uzaq sapardan, dene qımylynan keıin jáne jatar aldynda mindetti túrde sýǵa túsip, jýynǵan  jan kóligine  kerekti nárse.  

                Sóıtip,  bir kúndik Úsh qońyr serýenimizdiń qyzyǵy men shyjyǵy este  ábden  qalatyn boldy.  Alaıda kez-kelgen  jaǵdaıda  «sheshingen sýdan taıynbas» - deıdi ǵoı qazaq. Ekinshi jaǵynan  kógildir ekrannyń ertegisimen  ósip, shetel qumarlyqqa dýshar bolǵan  azamattarymyzǵa da, oı salaıyq degen jaıymyz bar.  Syrtqa qyzyǵý zańdy qubylys, ǵalymdar adam balasynyń oıyna kúndelikti  60-80 000-daı  oı kelip, onyń 2000 myńǵa jýyǵy ǵana bes sezim múshemiz arqyly qabyldanatynyn tapqan. Iaǵnı sizdiń kúndelikti alatyn aqparatyńyz ne jaıynda  ekenine asa nazar aýdarý kerek, sebebi  oıdyń materıaldanýy sizdiń soǵan qanshalyqty nazar aýdarǵanyńyzǵa táýeldi.  Quldyq psıhologıa degen osy jerden shyǵady. Árıne, kósh júre túzeledi, qyzmet kórsetý salasy da damyp keledi.  Es kire bastaǵan shaqta,  halyqaralyq básekege qabiletti azamat retinde ózińdi izdeı bastaıtyn ýaqyt keletini ras.  Sondaı kezderde ózińniń týǵan jerińde  tunyp turǵan tabıǵı ǵajaıyptardy kórgiń keledi, «ár eldiń salty basqa, ıtteri qara qasqa» - degendeı, elińniń qaı jaǵyna barsań  da, túrli dıalekti-saltymen  qarym-qatynasyńdy dámdendiretin halyqpen aralasyp, ulttyq  erekshelikterińdi is júzinde bilgiń keledi.  Ulttyq oı júıeńdi, dúnıetanymyńdy keńeıtý, baıytý,  qazirgi zamanda aýadaı qajet dúnıe. Árıne, eldiń bári dúnıege tý ustap kelmese de, joǵaryda berilgen shaǵyn keńesterdi  paıdalana bilgen  paıdaly bolary sózsiz!

Erkejan Jatqanbaı