Ulbosyn Naızaqul "Bolashaq" baǵdarlamasynyń stıpendıaty. Shotlandıadaǵy "Stratklaıd" ýnıversıtetiniń úzdik magıstranty. Qazir ol Qazaqstanǵa oralǵanymen, shetelge ketkisi keletinin jasyrmaıdy. Oǵan ne sebep, ózge elde bilim alýdyń artyqshylyǵy men aıyrmashylyǵy qandaı? Bul jaıynda Qamshy portalyna bergen suhbatynda aıtty.

– Men Ulbosyn Naızaqul 1997 Taraz qalasynda týdym. 2014 jyly mektepti úzdik aıaqtap, 2018 jyly Almaty qalasyndaǵy Abylaı han atyndaǵy Qazaq halyqaralyq qatynastar jáne álem tilderi ýnıversıtetin "jýrnalısıka" jáne "áskerı aýdarmashy" mamandyǵyn qyzyl dıplommen támámdadym. Bala kezimnen shetelde bilim alǵym keletin. Sol armanym júzege asty. Oqýdy bitirgen jyly maǵan "Siz Bolashaq halyqaralyq baǵdarlamasynyń stıpendıaty atandyńyz" degen hat keldi. Qýanyshymda shek bolmady. Biraq men osy jolda talaı ter tóktim. Aǵylshyn tilinen tapsyratyn emtıhandarǵa, jyl boıy daıyndaldym. Ýnıversıtette úzdik bolýǵa barymdy saldym, – dedi ol.

Ulbosyn – Garrı Potterdiń jankúıeri. Shotlandıany tańdaýynyń bir sebebi osy. Jumbaq álemge jeteleıtin "Garrı Potter" fılmi osy Glazgo qalasynyń, Glazgo ýnıversıtetinde túsirilgen.

– Ulybrıtanıanyń Rım ımperıasynan bastap 2000 jyldyq jazbasha tarıhy bar. Sonyń ishinde, Shotlandıa óziniń san jyldyq tarıhy men erekshe tabıǵaty arqyly meni árqashan tamsandyratyn. Bilimimdi akademıalyq turǵydan shyńdaý úshin, ári kórkem tabıǵat pen tarıhty tereń túsiný úshin dál osy eldi tańdadym. Jáne buǵan esh ókinbedim. Óıtkeni men sapaly bilim aldym. Biraq bizdiń elmen salystyrǵanda shetelde oqý áldekaıda kıyn. Mysaly Qazaqstan, Amerıka sekildi kóptegen memlekette magıstratýra 2 jyl. Al Ulybrıtanıada tek 1 jyl oqısyń. Sondyqtan búkil oqý júıesi qarqyndy túrde júrgiziledi. Ár sabaqtyń muǵalimderi bergen tapsyrmalaryna ártúrli dedlaın (belgili merzim) qoıady. Ýaqytyly ótkizbeseń, 3 kúnińdi kemitedi. Al 3 kúnnen keıin alǵan baǵańdy sanamaıdy. Sonymen qosa, Ulybrıtanıada plagıatqa óte qatty nazar aýdarady. Materıaldaǵy silteme 10-15% paıyzdan aspaýy kerek. Jumysy plagıat dep sanalǵan stýdent, avtomatty túrde oqýdan shyǵarylady. Sol úshin "Bolashaq" stıpendıattardy aldyn-ala daıyndyq kýrsyna shetelge bir nemese eki aıǵa jiberedi. Men 2019 jyldyń 24 maýsym men 16 tamyz aralyǵanda Ulybrıtanıa, Anglıadaǵy Glostershır ýnıversıtetinde eki aılyq premasters kýrsynan óttim. Kýrs akademıalyq turǵydan maǵan kóp kómektesti, – dep atap ótti Ulbosyn. 

Jas mamannyń sózinshe, bastapqy eki aıda oqýdaǵy ustazdardy túsinýi qıyn bolǵan. Óıtkeni shotlandyqtar shotlandıa-brıtanıalyq aǵylshynnan bólek, shotlandıa-ırlandıalyq gaelık tilinde óte tez sóıleıdi. "Dese de sol eki aıdyń ishinde shotlandıalyq aksentke de, sheteldik ómirge de birte-birte beıimdeldim. Ulybrıtanıada tildi bilý mindetti. Aǵylshyn tilin jetik biletinmin. Sabaqtar tolyqtaı aǵylshyn tilinde ótti. Aǵylshyn tilin kúndelikti praktıka júzinde qoldaný da tilimniń damýyna da kóp paıdasyn tıgizdi" deıdi ol.

Ulbosynnyń aıtýynsha, Qazaqstan men Ulybrıtanıanyń mádenıet, stereotıp turǵysynan ózindik aıyrmashylyǵy men uqsastyǵy bar. Uqsastyǵy eki elde shaıdy óte jaksy kóredi. Al aıyrmashylyǵy – aǵylshyndar jylky etin múldem jemeıdi. Tipti oǵan shoshyna qaraıdy. Aǵylshyndar balyqty súıip jeıdi. Olar ár juma saıyn úılerinde balyq daıyndaıdy.

Keıipkerimiz Ulybrıtanıadaǵy ómir súrý deńgeıi men azamattar alatyn jalaqy Qazaqstanmen salystyrǵanda áldeqaıda joǵary ekenin baıqaǵan. Biraq kúnkóris deńgeıi soǵan saı.

Bir jyldan keıin, týǵan jerine oralǵan Ulbosyn bolashaqta shet elde ómir súrgisi keledi. Aıtýynsha, aǵylshyndar óte qarapaıym, jyly shyraıly halyq.  

– Olar "Ótinemin, rahmet jáne keshirińiz" degen sózderdi jıi qoldanady. Tipti beıtanys janǵa kómektesýge daıyn turady. Muǵalimderi óz stýdentterine dos retinde qaraıdy. Sonyń arqasynda men aǵylshyn, shotlandıalyq jáne ózge elden kóptegen dos taptym. Maǵan aǵylshyndardyń mentalıteti, ómirge degen kózqarasy qatty unady. Olar biz sıaqty ulan-ǵasyr toı jasap, "el úshin" ómir súrmeıdi. Ómirlik ustanymdary múlde ózgeshe. Olar ózderiniń jan rahaty úshin ómir súredi. Sondyqtan bolashaqta reti kelse, men Shotlandıada turǵym keledi, – deıdi Ulbosyn.