Ulybrıtanıa premer-mınıstri Borıs Djonson Glazgo qalasynda BUU-nyń "COP26" dep atalatyn klımattyq konferensıasyn ashyp, álemniń "ekologıalyq aqyrzamanǵa" jaqyndap kele jatqanyn eskertti.
BUU Bas hatshysy Antonıý Gýterrısh te ekologıalyq jaǵdaıǵa alańdaýshylyq bildirip, "biz óz kórimizdi ózimiz qazyp jatyrmyz" dep aıtty.
AQSH prezıdenti Djo Baıden jahandyq jylynýdyń aldyn alyp, álem kóshbasshylaryn bul qıyndyqty jeńýge shaqyrdy. Baıden "parnıktik gazdardy azaıtý jáne qazba otyndarynan táýelsizdik bolý – jumyspen qamtý jaǵdaıyna keri áser etedi" degen argýmentke qarsy shyqty. Ol kólikti elektrlendirý, kún batareıalary men jel týrbınalary jelilerin salý "kásipodaqtardaǵy jaqsy, aqyly jumys oryndaryn" kóbeıtetinin aıtty.
Baıden sondaı-aq óz ákimshiliginiń uzaq merzimdi strategıasyn jarıa etti. Onyń sózinshe, AQSH 2050 jylǵa deıin zıandy gazdardyń aýaǵa shyǵarylýyn tolyqtaı toqtatady. Sonymen qatar, Baıden AQSH-tyń klımat týraly Parıj kelisiminen shyǵyp ketkeni úshin keshirim surady. Alaıda, bolashaqta bul jaǵynan álemge úlgi bolatynyna senetinin jetkizdi.
Baıden sóz sóılegennen keıin Fransıa prezıdenti Emmanýel Makron sahnaǵa shyǵyp, úsh qundylyqty basa aıtty: ambısıa, yntymaqtastyq jáne senimdi negiz etip, klımattyń ózgerýin aýyzdyqtaý úshin birge kúsh salýǵa shaqyrdy.
Ulybrıtanıa premer-mınıstri Borıs Djonson jahandyq jylynýdy 1,5 ° C (2,7 ° F) deıin ustap turý úshin kómirtegi qaldyqtaryn tez arada shekteý týraly kelisimge qol jetkizý kerek ekenin aıtty. Qazirdiń ózinde álem 1,1°C-qa jylynǵan. Aldaǵy onjyldyqta zıandy qaldyqtardy qysqartqannyń ózinde, boljamdar boıynsha 2100 jylǵa qaraı temperatýra 2,7 ° C-ǵa kóteriledi.
Djonson Glazgoǵa jınalǵan 130-dan astam álemdik kóshbasshynyń ortasha jasy 60-tan asqanyn, al klımattyń ózgerýinen eń aýyr zardap shegetin urpaq áli týmaǵanyn atap ótti.
Djonson kómirmen jumys isteıtin elektr stansıalary men benzınmen jumys isteıtin kólikterdi toqtatýǵa, sonymen qatar baı elder jasyl ekonomıkaǵa kóshýge jáne klımattyń nasharlaýyna beıimdelýge kómektesý úshin kedeı elderge qolma-qol aqsha aýdarýǵa shaqyrdy.
Ulybrıtanıa patshaıymy Elızaveta II vıdeo jáne hat arqyly "Tarıh kórsetkendeı, memleketter ortaq maqsatta birikkende, árqashan úmit ushqyny bolady" degen qoldaýyn joldady. Ulybrıtanıa hanzadasy Charlz álem kóshbasshylaryna "bizdiń aıaýly ǵalamsharymyzdy qutqarý kerek" ekenin aıtyp, "álemniń kózi men úmiti sizderde" dep ár eldiń basshylaryna sóz arnady.
Keshqurym sóılegen Úndistannyń premer-mınıstri Narendra Modı 2070 jylǵa deıin Úndistan kómirtegisiz kezeńge aıaq basatynyn jarıalady. Modı Úndistan álem halqynyń 17 paıyzyn, biraq jahandyq zıandy qaldyqtardyń 5 paıyzyn ǵana quraıtynyn atap ótti.
Degenmen, samıtke qatyspaǵan da elder boldy. COVID-19 pandemıasy kezinde óz elinen shyqpaǵan Qytaı tóraǵasy Sı Szınpın de, Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın de Glazgodaǵy samıttiń eshbir kezeńinde bolmaıdy.
Túrkıa prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan da Glazgoǵa barmady. Ol josparyn ózgertý sebebin aıtpady. Konferensıa 12 qarashaǵa deıin jalǵasady.
"COP26" klımattyq samıtiniń birinshi iri kelisiminde 100-den astam álemdik kóshbasshy 2030 jylǵa qaraı orman otaýdy toqtatýǵa jáne qaıta orman ósirýge ýáde berdi.
Kelisimge 19,2 mıllıard dollar shamasyndaǵy memlekettik jáne jeke qarajat kiredi.
Kelisimge qol qoıamyz degen elder, sonyń ishinde Kanada, Brazılıa, Reseı, Qytaı, Indonezıa, Kongo Demokratıalyq Respýblıkasy jáne AQSH sıaqty elder álemdegi ormandardyń shamamen 85%-yna ıe.
Qarjynyń bir bóligi búlingen jerlerdi qalpyna keltirýge, orman órtterin joıýǵa jáne jergilikti qaýymdastyqtardy qoldaý úshin damýshy elderge jiberiledi.
Pikir qaldyrý