Germanıa soty tarıhı sot prosesinde adamzatqa qarsy qylmys jasaǵan sırıalyq polkovnıkti ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý jazasyna kesti.

58 jastaǵy Anvar Raslan Sırıadaǵy azamattyq soǵys kezinde «Jerdegi tozaq» dep atalatyn túrmede 4000-nan astam adamdy azaptaýǵa qatysy bar.

Koblenstegi sot prosesi - Sırıadaǵy memlekettik azaptaýlarǵa qatysty qozǵalǵan álemdegi alǵashqy qylmystyq is.

Birikken Ulttar Uıymynyń quqyqtar jónindegi basshysy Mıshel Bachelet sottaýdy shyndyqqa jetý jolyndaǵy «alǵa qaraı serpilis» dep baǵalady.

Sırıanyń atyshýly ál-Hatıb túrmesinde qamaýda otyrǵan erler men áıelderdiń  bastan keshkenin elestetý qıyn.

Raslan 2011 jyly úkimetke qarsy jappaı narazylyqtar kúshpen basyp-janshylǵan kezde prezıdent Bashar Asad tusynda qaýipsizdik qyzmetiniń joǵary laýazymdy ofıseri boldy dep aıyptaldy.

Prokýrorlardyń aıtýynsha, Raslan operasıalardy basqarǵan Damasktegi ál-Hatıb mekemesinde kóptegen narazylyq bildirýshiler "rejımge qarsy shyqty" delinip, qamaýǵa alynǵan.

Oǵan 2011-2012 jyldar aralyǵynda 58 kisi óltirý, zorlaý jáne seksýaldyq zorlyq-zombylyq jasaý sıaqty aıyptar taǵyldy. Derekter boıynsha, ol keminde 4000 adamdy azaptaǵany aıtyldy.

Bul úkim ásirese ál-Hatıbtan aman qalǵan jáne sot prosesinde kýálik bergender úshin mańyzdy. Qylmystyq sot Asad rejıminiń óz azamattaryna qarsy jasaǵanyn resmı túrde jarıalady. Ony "adamzatqa qarsy qylmystar" dep málimdedi. 

Raslan 2019 jyly Germanıada tutqyndaldy. Ol ózine taǵylǵan aıyptardyń barlyǵyn joqqa shyǵaryp, sottalýshylarǵa qatygezdik kórsetýge esh qatysy joq ekenin jáne is júzinde keıbir tutqyndarǵa kómektesýge tyrysqanyn aıtty.

Onyń soty birneshe sebepterge baılanysty kezekten tys boldy. Bul Sırıa bıligi jasaǵan azaptaýlar týraly buryn-sońdy bolmaǵan oqıǵa. Sırıadan qashyp Germanıaǵa barǵan júz myńdaǵan sırıalyqtardyń Germanıaǵa kelýi osy sottyń bastalýyna túrtki boldy.

Qazir Germanıada turatyn 800 000-ǵa jýyq sırıalyqtardyń kópshiligi Asad rejımine qarsy shyqqandardyń basynan ótken qorqynyshty oqıǵalaryna kýáger boldy. Nemis adam quqyqtaryn qorǵaýshylar isti sotqa jetkizý úshin álemdik sot prınsıpin qoldana otyryp, óz isterin bastady. Bul bir elde jasalǵan aýyr qylmystardy basqa elde sottaýǵa múmkindik beredi.

İsti basqarǵan Konstıtýsıalyq jáne adam quqyqtary jónindegi Eýropalyq ortalyqtyń basshysy Volfgang Kalek júzdegen myń adam azaptalyp, sonyń saldarynan ondaǵan myń adam qaza tapqanyn eskersek, ádildik týraly aıtý qıyn deıdi.

Tiri qalǵan elý adam Koblenstegi sotqa aıǵaqtar berdi; 24-i is boıynsha qosymsha talapker boldy.

Kýágerlerdiń áńgimeleri qorqynyshty. Sotta ustalǵandardy qalaı uryp-soǵyp, aıazdy sýǵa batyrǵandary tyńdaldy. Keıbirin zorlaǵany nemese birneshe saǵat boıy tóbege ilip qoıǵany týraly aıǵaqtamalar kórsetildi. Azaptaýshylar olardyń tyrnaqtaryn julyp, toq soqqan.

Tiri qalǵan bir adam kúni boıy azaptalyp jatqan adamdardyń aıǵaıyn estıtinin jetkizdi. Taǵy bireýi azaptaýda arnaıy «quraldar» qoldanylǵanyn jáne azaptaýshylar istep jatqandarynan lázzat alǵanyn aıtady.

Raslan endi ómir boıyna túrmede otyrýy múmkin.

Prokýrorlar ótken jyly taǵy bir sırıalyq sheneýnikti sottyń bir bóligi retinde aıyptady. Azaptalyp, óltirilgen narazylyq bildirýshilerdi ustaýǵa kómektesken Eııad-ál-Garıb adamzatqa qarsy qylmysqa qatysy bar degen aıyppen tórt jarym jylǵa túrmede otyrdy.

Nemis advokattary birqatar basqa kúdiktilerge qatysty isterdi daıyndap jatyr,  olar buıryq tizbeginiń basynda turǵandardy jaýapqa tartqysy keledi.

Bashar Asad sot prosesin qadaǵalap jatqanyn aıtty, biraq ol jáne onyń úkimeti júzdegen myń óz azamattaryn azaptaý nemese «joǵalyp ketti» degen aıyptardy birneshe ret joqqa shyǵardy.

Keıbir dáleldemeler Sırıadan zańsyz ákelingen jan túrshigerlik fotosýretterge súıendi. Fotolar túrmede qaıtys boldy dep esepteletin myńdaǵan adamdardyń óli denelerin kórsetedi.