Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev "Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń tólem qabilettiligin qalpyna keltirý jáne bankrottyǵy týraly" Zańǵa qol qoıdy. Tómendegi materıalda Mańǵystaý oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti basshysynyń orynbasary Erbol Óteev jańa Zańnyń jaı-japsary týraly aıtyp berdi.
Zań resmı jarıalanǵannan keıin 60 kún ótken soń kúshine enedi, ıaǵnı qaryzy bar azamattar bankrottyqqa tek 2023 jyldyń naýryz aıynan bastap ótinish bere alady.
Zań sottan tys bankrottyq, sot bankrottyǵy jáne tólem qabilettiligin qalpyna keltirý sekildi rásimderdiń 3 túrin qarastyrady. Barlyq úsh prosedýrany tek boryshkerdiń ózi bastaıdy, ıaǵnı nesıe berýshide boryshkerdiń bankrottyǵyn jarıalaýǵa quqyq joq.
Birinshi prosedýra: sottan tys bankrottyqty tek bankter, MQU jáne kolektorlyq agenttikter aldyndaǵy qaryzdar boıynsha qoldanýǵa bolady.
Sottan tys bankrottyqty azamattar tómendegideı jaǵdaılarda qoldana alady:
- bankter, mıkroqarjy uıymdary jáne kolektorlar aldyndaǵy borysh 5,5 mln.teńgeden (1600 AEK) aspaýǵa tıis;
- bankter, mıkroqarjy uıymdary, kolektorlar aldyndaǵy mindettemeler boıynsha ótinish berilgen kezde qatarynan 12 aı ishinde tólem jasalmaǵan bolýy kerek;
- tirkelgen múlik, onyń ishinde ortaq menshiktegi múlik bolmaýy qajet;
- merzimi ótken bereshekti retteý bankpen júrgizilýi tıis;
- bankrottyq 7 jyl boıy qoldanylmaǵan bolýy mindetti.
Sottan tys bankrottyq, "elektrondyq úkimet" veb-portaly arqyly júrgiziledi. Sodan keıin aqparattyq júıe arqyly boryshkerdiń sáıkestigi múddeli memlekettik jáne ózge de organdardyń derekterimen avtomatty túrde júrgiziledi.
Al sot arqyly bankrottyqty 5,5 mln teńgeden astam boryshy bar tulǵalar jarıalaı alady.
Sot bankrottyǵynyń maqsaty bankrottyń múliktik massasy esebinen kredıtorlardyń talaptaryn barynsha qanaǵattandyrý. Eger jalǵyz turǵyn úı kepil nysanasy bolsa, onda kredıtor ony sot bankrottyǵy barysynda alyp qoıýǵa quqyly. Eger jalǵyz turǵyn úı kepil bolmasa, nesıe berýshiler ony talap ete almaıdy. Qalǵan ótelmegen soma boryshkerdiń jaýapkersizdigi belgileri bolmaǵan jaǵdaıda esepten shyǵarylady (múlikti nemese ol týraly aqparatty jasyrý, jalǵan aqparat berý bolmaǵan jaǵdaıda).
Sot bankrottyǵy rásimin qarjy basqarýshylary júzege asyrady, olardyń quramyna:
- zańdy tulǵalar men Jeke kásipkerlerdiń bankrottyq rásimin júzege asyratyn ákimshiler;
- kásibı býhgalterler;
- zań konsýltanttary;
- aýdıtorlar kirýge quqyly.
Barlyq boryshkerler qarjy basqarýshylarynyń qyzmetterin tóleı almaıtynyn nazarǵa ala otyryp, zań jobasynda múlki joq halyqtyń áleýmettik osal toptaryna jatatyn adamdarǵa memleket esebinen aqy tóleý kózdelgen.
Úshinshi rásim uraqty tabys bolǵan jaǵdaıda tólem qabilettiligin qalpyna keltirýdi, sotta qaryzdardy tóleýge bólip-bólip tóleý múmkindigin (5 jylǵa deıin) qarastyrýdy kózdeıdi.
Qalpyna keltirý jospary qarjy basqarýshysymen birlesip ázirlenedi jáne sotta bekitiledi.
Bul prosedýranyń artyqshylyǵy budan keıin adam "bankrot" mártebesin almaıdy, sondyqtan oǵan bankrot úshin kózdelgen saldarlar qoldanylmaıdy.
Bankrot dep jarıalanǵan azamatqa keıbir shekteýler qoıylady:
1) 5 jyl ishinde qaryz ben kredıt alýǵa tyıym salynady;
2) qaıta bankrottyq 7 jyldan keıin ǵana múmkin bolady;
3) bankrottyqtan keıin 3 jyl boıy azzamattyń qarjylyq jaǵdaıyna monıtorıń júrgiziledi.
Bul rette, alıment boıynsha, basqa adamnyń ómiri men densaýlyǵyna keltirilgen zıandy óteý jónindegi, sondaı-aq qylmystyq quqyq buzýshylyqtar boıynsha zalaldy óteý jónindegi qaryzdar esepten shyǵarylmaıdy.
Pikir qaldyrý