Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Erlan Nysanbaev Almatyǵa jumys saparymen keldi. Arnaıy uıymdastyrylǵan brıfıńte mınıstr BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap berdi.

Almatyda kezdesýge kelgen mınıstrliktiń Ekologıalyq retteý jáne baqylaý komıtetiniń tóraǵasy Jomart Álıev ekologıa mınıstrligimen birlese otyryp uıymdastyrylǵan birneshe is-sharalar baryn aıtty. 

"Ákimdik bul baǵytta jumys júrgizip jatyr. Búgingi tańda Almaty qalasynyń erekshe mártebesi týraly Zańǵa ózgerister engizý sheńberinde jergilikti atqarýshy organdar qazir ortalyq memlekettik organdarda, onyń ishinde ekologıa mınıstrliginde kelisýde turǵan birqatar is-sharalardy ázirledi. Bul is-sharalar Almaty qalasynyń atmosferalyq aýasyna antropogendik áserdi tómendetýge baǵyttalǵan túrli tehnıkalyq jáne zańnamalardy qamtıdy. Aýany shamadan tys lastaıtyn kólikterge baqylaýdy kúsheıtýdi qolǵa alamyz. Sondaı-aq Sodan keıin kólik aǵynyn baqylaýǵa múmkindik beretin ekoposttardy odan ári ulǵaıtý josparda bar.  Árıne, DDU standarttaryna SHRK boıynsha kóshý", dedi Jomart Álıev. 

SHRK – bul Keńes Odaǵynan muraǵa qalǵan normalar. Ekologıalyq kodekstiń talaptaryna sáıkes, kelesi jyldan bastap qol jetimdi eń jaqsy tehnologıalar qoldanysqa engiziledi. Olarǵa kóshý sheńberinde mınıstrlikte 8 arnaıy anyqtamalyq ázirlendi, olardyń bireýin Úkimet, qalǵandaryn kelisý prosesinde bekitildi. Iaǵnı, taıaýdaǵy eki jylda Qazaqstan DDU normatıvterine kezeń-kezeńimen kóshedi.

Erlan Nysanbaev ta ekologıalyq máselelerge toqtalyp ótip, birneshe sheshimder qabyldanyp jatqanyn aıtty. 

"Ózderińiz bilesizder, Almatydaǵy eń birinshi aýany lastaýshy – jylý elektr ortalyǵy. Búginde osy máseleni joıý maqsatynda jylý elektr ortalyqtary gazǵa aýysyp jatyr. Sonymen qatar Almatydaǵy aýanyń lastanýyn retke keltirý boıynsha arnaıy memlekettik baǵdarlama da júzege asyrylmaq. Jalpy elimiz boıynsha eń aýasy las qalalardyń qataryna tek Almaty emes, Astana, Balqash, Qaraǵandy, Atyraý, Aqtóbe, Óskemen, Semeı qalalary kiredi. Almatydaǵy taǵy bir másele — avtokólikterdiń kóptigi men tabıǵı gazǵa qosylmaǵan jeke turǵyn úıler. Sondyqtan jylý elektr ortalyqtaryn tolyǵymen gazǵa aýystyrý – kún tártibinde. Ekinshiden, Almatyǵa shetki aımaqtardan keletin kólikterdi tekserip, ekologıalyq beketterde tıisti sharalar qoldaný qajet. Úshinshiden, jeke turǵyn úılerdiń tabıǵı gazǵa qosylýyn retteý. Eń aldymen osy úsh máseleni sheshýimiz kerek. Sondaı-aq ár qalada ekologıany jaqsartýǵa qatysty arnaıy baǵdarlamaldar qabyldanyp, sheshimin tabýda", — dedi mınıstr. 

Sonda jylý elektr ortalyǵynyń gazǵa aýysýy Almatynyń ekologıalyq ahýalǵa qanshalyqty áser etedi? Bul saýalǵa mınıstr bylaı dep jaýap berdi: «Jylý elektr stansıalarynyń modernızasıalanýy — mańyzdy sharýa. Árıne, gazǵa aýysý — óte tıimdi. Ekologıalyq turǵydan alyp qarasaq, kómir jaǵýmen salystyrǵanda, zıandy shyǵaryndylary az». Basqosýda Almaty sıaqty alyp shahardaǵy qoqys máselesi de sóz boldy. Máselen, turǵyndar qoqysty arnaıy jáshikterge tastamaı, shashyp ketedi. Sondaı-aq joıýdy talap etetin qaldyqtardy qabyldaıtyn oryndar az.

Bul mundaı máselelerdi sheshýge qatysty ekologıa jáne tabıǵı resýsrtar mınıstri Erlan Nysanbaev:

«Árıne, bul ózekti másele. Qaldyqtardyń kún sanap artyp bara jatqany baıqalady. 20-25 paıyzy ǵana búginde qaıta óńdelýde. Qoqys tastaýdy árbir adam eń aldymen óz aýlasynan bastasa eken. Balalarymyzdy da kishkentaıynan osyǵan baýlýymyz kerek. Bul másele — meniń kún tártibimdegi eń ózektisi. Osyǵan oraı birneshe oblysta kezdesýler ótkizdim. Pılottyq rejımde birneshe joba da tanystyryldy. Qazir osy jobalardy jetildirý ústindemiz. Eń aldymen qaldyqtardy suryptaýdy qolǵa alý kerek. Sondyqtan bul másele boıynsha naqty sheshimderdiń algorıtmi jasalady. Stıhıalyq polıgondardy boldyrmaý, olardy joıý barlyq múddeli taraptardy, sonyń ishinde ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdardy tarta otyryp, túbegeıli jáne sheshýshi áreketterdi talap etedi. Turmys qaldyqtaryn kádege jaratý máselesi boıynsha «Jasyl damý» AQ basshylyǵymen kezdestim. Qaldyqtardy ýtılızasıalaý boıynsha birqatar jobalardy talqyladyq». 

Brıfıńte Almaty qalasynda jasyl jelekti kóbeıtý, qunarly topyraqty saqtaý, jasyl ekologıany damytý máseleleri de talqylandy.

Sondaı-aq Almaty qalasy ekologıa jáne qorshaǵan orta basqarmasynyń bastyǵy Serik Ádilbaev Almatyda jyl saıyn 430 myń tonna qoqys jınalyp, onyń 17 paıyzy ǵana qaıta óńdeýden ótetinin aıtty. Bul qala mańynda qoqys suryptaý zaýyty jáne ákimdik júrgizetin qaldyqtardy bólek jınaý jumystary bolǵan jaǵdaıda osyndaı kórsetkishke jetedi. 

Qazir Almatyda qoqysty bólek jınaýǵa arnalǵan 1300 konteıner ornatyldy jáne qaıta shıkizatty qabyldaıtyn 70 pýnkt jumys isteıdi. 

Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Erlan Nysanbaev bólek jınaýǵa arnalǵan konteınerlerdi ornatýdyń ózi jetkiliksiz ekenin aıtty. 

"Men úıdegi qoqystardy ózim suryptaımyn. Biraq qaldyqtardyń ártúrli túrlerine arnalǵan konteınerlerge jaqyndaǵan kezde, onda tártipsizdik bar ekenin kóremin  Halyq arasynda qoqysty suryptaý týraly kóp aıtyla bermeıdi. Sondyqtan bul mádenıetti tárbıeleýden bastaý kerek", - dedi mınıstr.

Nysanbaev óz vedomstvosy úshin qoqysty bólek jınaý elimizdegi qaldyqtardy kádege jaratýdy retke keltirýge múmkindik beretin negiz ekenin aıtty.

"Eń aldymen, qaıta óńdeletin qaldyqtardyń paıyzyn arttyrý kerek.  Óıtkeni qazir onyń úlesi onsha úlken emes", dedi Nysanbaev.