جىگىتتەر قازىرگى تاڭدا تالعاممەن كيىم كيەدى، ءجيى كيىم اۋىستىرادى، تازا جۇرەدى، ۇستەرىنەن ادەمى ءيىس شىعادى. مۇنىڭ ءبارى قۇپتارلىق. جاقىندا تويعا باردىم. داستارحان باسىندا مەنىمەن وتىرعان ءۇش جىگىت قولدارىنا ۇيالى تەلەفوندارىن الىپ جەكە-جەكە، سوسىن بىرلەسىپ، قايتا-قايتا فوتوعا ءتۇستى. ولارعا قاراپ مەن ىڭعايسىزدانىپ كەتتىم. ەستەلىككە توپ بولىپ ءبىر رەت كامەراعا تۇسسە دە جەتكىلىكتى عوي دەپ ويلادىم. كۇلىپ، مايىسىپ، ينستاگرامعا جارىسىپ سۋرەت سالىپ جاتقاندارىنا جىنىم كەلدى. «ءبىزدىڭ ەر ادامدارعا نە بولعان؟» دەگەن سۇراق ونسىز دا مازالاۋشى ەدى. سوڭعى جايت وتقا ماي قۇيعانداي بولدى. سۇلۋلىق ءسوزى نەگىزى ايەل ادامعا قاتىستى. ەر ازاماتقا قاتىستى سىمباتتى دەگەن انىقتامانى قولدانامىز. سۇلۋلىق پەن سىمباتتىلىقتىڭ ارا-جىگى وسىنداي بولاتىن. كۇنى بۇگىنگە شەيىن. بۇگىن ەر ادام «سۇلۋ» بولعىسى كەلەدى. سۇرانىس جوعارى بولعاندىقتان الماتىدا «سۇلۋلىق قىزمەتتەرىن» ۇسىنۋشىلار كوبەيۋدە. «ەرلەر اجارلىق سالونى» دەگەن جازۋى بار عيماراتتى كورگەندە اۋزىم اشىلىپ قالدى.

«ۆوستوچنىي ەكسپرەسس» دەپ اتالاتىن سالون الماتىدا 11 جىل بۇرىن اشىلىپتى (مەن بولسام ونى ەندى بايقادىم). ديرەكتورى ءلاززات اشاكوۆا. Phd عىلىمي اتاعى، 20 جىلدىق تاجىريبەسى بار مەديسينا سالاسىنىڭ بۇرىنعى قىزمەتكەرى ءلاززات مۇڭسىزباي قىزى مەنىڭ تاڭدانىسىما تۇسىنىستىكپەن قارادى. مۇنداي رەاكسياعا ۇيرەنىپ قالعانىن جەتكىزدى.

ءلاززات حانىمنىڭ ايتۋى بويىنشا، ءبىر الماتىنىڭ وزىندە 4000-عا جۋىق ايەلدەرگە ارنالعان سۇلۋلىق سالوندارى بار. بۇل – ايەل قىزمەتكەرلەردەن باسقا ەشقانداي نازىك جاندى باس سۇعا المايتىن، ەرلەر قىسىلماي، ۇيالماي وز-وزىنە كۇتىم جاساتقىزاتىن قازاقستانداعى №1 سالون.

قىزمەت تۇرلەرى مىنانداي:

ەر ادام ۇنەمى سىرتتا جۇرەدى. ءوزىنىڭ ەموسياسىن سىرتقا شىعارا المايدى. سول سەبەپتى دە سترەسسكە ءجيى ۇشىرايدى. ەر ادامدار بىزگە سۇلۋ بولۋ ءۇشىن كەلمەيدى. قاتە قابىلداماڭىزدار. ەر ازاماتقا دا كۇتىم كەرەكتىگىن جوعارىدا ايتتىق. ءبىز سول كۇتىم بويىنشا قىزمەت كورسەتەتىن جەرمىز. بار بولعانى سول عانا. ەركەكتىڭ مىنەزىنە، تابيعاتىنا ساي ءبارى قاراپايىم. قارا-قىزىل ءتۇستى. تىرناق بويامايمىز، شاشقا گەل جاقپايمىز، لاك سەپپەيمىز. ءبىر كليەنتپەن ءبىر قىزمەتكەر جۇمىس جاسايدى. كادىمگى سالوندارداعىداي بىرنەشە كليەنت ءبىر جەردە وتىرىپ، بىر-بىرىنە كەدەرگى جاساپ، اڭگىمە-دۇكەن قۇرمايدى. قايتالاپ ايتايىن، ەر ادام ارتىق اڭگىمە، ۋ-شۋ، وسەك-اياڭ ۇناتپايتىندىقتان ءار كليەنتكە جەكە بولمە ۇسىنىلادى. كىرمەس بۇرىن كيىمىڭىزدى شەشىپ، ءۇي تاپىشكەسى مەن حالاتىن كيەسىز. مۇنىڭ بارلىعى ادام ءوزىن ەركىن، جايلى سەزىنۋى ءۇشىن قاجەت.  باعالارىمىز دا قولجەتىمدى. ساپالىق، تازالىق، جايلىلىق، ۋاقىتىلىق – ءبىزدىڭ باستى ەرەجەمىز. ال، ۇرانىمىز ماقساتىمىزعا ساي «تابىستى ەركەك – وز-وزىنە كۇتىم جامسايتىن ەركەك».

««11 جىلدا «ەركەككە سۇلۋلىق قاجەت ەمەس»، «ەركەككە كۇتىم جاسايتىن سالون قاجەت ەمەس» دەگەن سىندى ەستىدىم، قاتتى سىنعا ۇشىرادىم. مەن ورىسشا سويلەگەنمەن قازاقتىڭ جايىن ويلايتىن اداممىن. قازاقتىڭ ازاماتى ءوزىن جاي عانا كۇتسە ودان كىم زيان شەگەدى؟! ءبىزدىڭ سالونعا كەلەتىندەر «كوگىلدىرلەر» ەمەس، بيزنەسمەندەر، بانكيرلەر، دەپۋتتاتتار. ولاردىڭ اتى-جوندەرى قۇپيا مالىمەت بولعاندىقتان اشىپ ايتا المايمىن. الايدا سالونعا باراتىن ەركەكتەن شوشۋدىڭ قاجەتى جوق. مونشا، ساۋنا ودان الدەقايدا شوشىنارلىق. ساۋناعا ءتۇسۋ دەگەنىمىز سىرا ءىشۋ، اڭگىمە ايتۋ، ونىڭ ارتى نەگە ۇلاساتىنىن ءىشىڭىز سەزگەن بولار... «ۆوستوچنىي ەكسپرەسستە» ونداي جوق. 8 قىزمەتكەرىمىز ءسىزدى جىلى جۇزبەن قارسى الادى، ءوز قىزمەتىن ساپالى، ۋاقىتىلى جاسايدى. بولدى!» دەيدى ءلاززات حانىم.

«ەرلەر اجارلىق سالونىنىڭ» ءمان-جايى ماعان تۇسىنىكتى بولدى. شىن ايتايىن، ءوز كوزىممەن كورىپ «ءبىرتۇرلى» ەشتەڭە تاپپاعاندىقتان جەڭىلدەپ قالدىم. ەندىگى اڭگىمە الماتىدا  ەر ادامداردىڭ عانا شاشىن الاتىن باربەرشوپتار جايىندا. «باربەرشوپ» دەگەنىمىز ساقال الاتىن شاشتاراز دەگەن ماعىنا بەرەدى. 1960  جىلى لوس-اندجەلەستە Baxter Finley دەگەن ەرلەر شاشتارازى اشىلعان بولاتىن. نەگىزى باربەرشوپتىڭ تاريحى ودان بۇرىن باستالادى. ناقتى قاشان، ناقتى قاي جەردە پايدا بولعانىن ءدوپ باسۋ ايتۋ ءقازىر مۇمكىن ەمەس. «برادوبرەي»، «Barbershop»، «Mr.Barber Barbershop»، «Chop-chop» دەگەن شاشتارازدار سونىڭ ءىزىن جالعاۋشىلار. ەر ادامنىڭ شاشىن ەر ادام عانا الاتىن بۇل «باربەرشوپ» شاشتارازداردىڭ سانى كۇن ساناپ وسۋدە.

ولاردىڭ ەڭ باستى ەرەكشەلىگى – اۋرا، ورتا. شاشىڭىزدى الىپ جاتقاندا فۋتبول كورەسىز، ۆيسكي نە سىرا ىشەسىز (ىشىمدىك ساتىلمايدى، تەك اقىسىز نەگىزدە قۇيىلىپ بەرىلەدى)، قاسىڭىزداعىلارمەن اڭگىمەلەسەسىز. «Mr.Barber» باربەرشوپىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى گەورگيي سۋلۋكادزە بولاشاقتا الماتى قالاسىنان بولەك رەسپۋبليكانىڭ باسقا وڭىرلەرىندە دە باربەرشوپ اشۋ ويدا بار ەكەنىن جاسىرمادى. «Chop-chop» باربەرشوپىنىڭ ديرەكتورى اندرەي پلاستۋن وزدەرىنىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتايتىندىقتارىن ايتتى. 1 رەت كەرمەگە تارتىلعان ەركەككە 1% جەڭىلدىك. الايدا ولاردا دا «welcome drink». سىراسىز، ۆيسكيسىز باربەرشوپ «باربەرشوپ» بولا المايدى ەكەن.

«ەرلەر اجارلىق سالونى» دا، «باربەرشوپتار» دا ەر ادامداردى «سۇلۋ» ەتۋدى ماقسات تۇتپايدى ەكەن. ەندەشە ينستاگرامعا مايىسىپ تۇرعان فوتوسىن سالاتىن، ساۋدا-ساتتىق ورتالىقتارىندا قىدىرىپ جۇرۋدەن شارشامايتىن ەرلەر قايدان شىعۋدا؟ الەۋمەتتىك ساۋالناما جۇرگىزۋ بارىسىندا قىزداردىڭ ەر ازاماتتىڭ سىمباتىنا ءمان بەرەتىنىن بىلدىك. ولار ءۇشىن ەركەكتىڭ تازا ءجۇرۋى، ادەمى، جاراسىمدى كيىم كيۋى ماڭىزدى. «سىمباتتى ەركەكتىڭ ويلاعانى شۇبەرەك، قىدىرىس، قىسقاسى شوشاڭداعان ەركەك بولىپ شىقپاسا بولدى» دەيدى قىزدار. ال، شوشاڭداۋ ماسەلەسى تالىم-تاربيەگە كەلىپ تىرەلەتىنى تۇسىنىكتى. اكەسىز وسكەن بالا شوشاقاي، مايىسقاق، «سۇلۋلىققا قۇمار» جىگىت بولىپ ءوسۋى ابدەن مۇمكىن.

جازيرا بايدالى