قازاقستان پرەزيدەنتى بريفينگ بارىسىندا ۆاشينگتونعا ساپارمەن كەلۋگە شاقىرعانى ءۇشىن دونالد ترامپقا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

مەملەكەت باسشىسى كەلىسسوزدەردىڭ ناتيجەلەرىنە وڭ باعا بەرە وتىرىپ، قازاقستان مەن اقش-تىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناستارىن ودان ءارى نىعايتۋ ماسەلەلەرىنە توقتالدى. 

– مەنىڭ ساپارىمنىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان-امەريكا قاتىناستارىن كەڭەيتىلگەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك دەڭگەيىنە كوتەرۋ جونىندە شەشىم شىعاراتىنىمىزعا سەنىمدىمىن. وسىعان وراي ءبىز بۇگىن استانا مەن ۆاشينگتون اراسىنداعى ءوزارا قارىم-قاتىناستاردىڭ جاڭا ءداۋىرىن باستايتىن ءتيىستى بىرلەسكەن ساياسي مالىمدەمە قابىلدادىق، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اقش-تىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن «5+1» فورماتىنداعى ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتاتىنىن ايتتى.    

قازاقستان پرەزيدەنتى حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتىپ، قازىرگى زاماننىڭ سىن-قاتەرلەرى مەن قاۋىپتەرىن بىرلەسە ەڭسەرۋ ىسىندە استانا مەن ۆاشينگتوننىڭ ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىعىن اتاپ ءوتتى.    

– قازاقستان 2001 جىلى اقش-تىڭ تەرروريزمگە قارسى كۇرەسىن بەلسەندى تۇردە جاقتادى جانە ءقازىر اۋعانستاندا جۇرگىزىلىپ جاتقان ۇلكەن جۇمىستارعا قولداۋ كورسەتىپ وتىر. امەريكا اسكەرىنىڭ اۋعانستاندا بولۋى تەك اقش-تىڭ عانا ەمەس، بۇكىل الەمنىڭ ءىسى، – دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ. 

مەملەكەت باسشىسى اۋعانستانعا قازاقستان تاراپىنان كورسەتىلىپ جاتقان گۋمانيتارلىق كومەكتى اتاپ ءوتتى.

بۇدان بولەك، قازاقستان پرەزيدەنتى كەلىسسوزدەر بارىسىندا سولتۇستىك كورەيا توڭىرەگىندەگى احۋالعا، سونداي-اق ۆاشينگتون مەن ماسكەۋ اراسىنداعى قاتىناستاردىڭ كۇردەلەنە تۇسۋىنە بايلانىستى ماسەلەلەر تالقىلانعانىن ايتتى.

– ءبىز سولتۇستىك كورەياعا قاتىستى جاھاندىق ماسەلەلەردى تالقىلادىق. قازاقستان الەمدەگى ءتورتىنشى يادرولىق ارسەنالدان باس تارتىپ، الەمدەگى ەڭ ۇلكەن سىناق پوليگونىن جاپتى. يادرولىق قارۋى بار ەلدەرگە ءبىز تاڭداعان جولدى ۇسىنۋعا مورالدىق قۇقىعىمىز بار. يرانمەن دە وسىلاي سويلەستىك. سولتۇستىك كورەيانىڭ پروبلەمالارىن اقش، جۇڭگو جانە رەسەي ەلدەرىنىڭ بىرلەسە شەشكەنى ماڭىزدى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىعىنىڭ قازىرگى ماسەلەلەرى مەن ولاردى نىعايتۋ پەرسپەكتيۆالارىنا دا توقتالدى.

– قازاقستانعا اقش-تىڭ ءىرى مۇناي كومپانيالارىنان 50 ميلليارد دوللار ينۆەستيسيا قۇيىلدى. بۇگىن ءبىز ءىرى امەريكالىق بيزنەس وكىلدەرىمەن دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسامىز. وندا 7،5 ميلليارد دوللاردان اساتىن سوماعا 20-دان استام كەلىسىمشارت جاسالاتىن بولادى. سونداي-اق، ءبىزدىڭ ەلدە اقش ازاماتتارى ءۇشىن ۆيزاسىز رەجىم ەنگىزىلگەن. سوعان سايكەس لايىقتى جاۋاپ بولادى دەپ ۇمىتتەنەمىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سوڭىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ دونالد ترامپتىڭ باسشىلىعىمەن اقش-تىڭ ەكونوميكالىق دامۋعا قول جەتكىزىپ وتىرعانىنا جوعارى باعا بەردى. 

اقش پرەزيدەنتى وتكىزىلگەن ديالوگتىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتىپ، ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزىنا توقتالدى.    

– ءبىز ءسىزدى اقۇيدە قابىلداعانىمىزعا قۋانىشتىمىز. ەلدەرىمىزدىڭ ءوزارا ىقپالداستىعىنا قاتىستى ماڭىزدى ديالوگ وتكىزۋ ماقساتىمەن بۇگىن بىزگە كەلگەنىڭىز ءۇشىن راحمەت. شيرەك عاسىردان استام ۋاقىت بويى اقش قازاقستاندى، مىقتى ەگەمەن ءارى تاۋەلسىز ەلدى، ورتالىق ازياداعى باعا جەتپەس دوس جانە ستراتەگيالىق سەرىكتەس رەتىندە قاراستىرىپ كەلدى، – دەدى دونالد ترامپ.          

اقش پرەزيدەنتى قازاقستان مەن اقش-تىڭ يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جانە وڭىرلىك قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ىسىندەگى بىرلەسكەن كۇش-جىگەرىن اتاپ ءوتتى.

– اقش پەن قازاقستان وڭىردە جانە ودان تىس جەرلەردە بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قولداۋ ءۇشىن بىرلەسە جۇمىس ىستەدى. ءبىز قازاقستانداعى يادرولىق قارۋدى جانە ونىڭ ينفراقۇرىلىمىن جويىپ، بالالارىمىز ءۇشىن ءقاۋىپسىز ءارى سالاماتتى بولاشاقتى بىرلەسە قامتاماسىز ەتتىك. بۇگىن قازاقستان پرەزيدەنتى ەكەۋىمىز ءبىزدىڭ قارىم-قاتىناستارىمىز حالىقتارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە، وركەندەۋى مەن ءال-اۋقاتىنا قالاي سەپتىگىن تيگىزەتىنىنە قاتىستى ديالوگ جۇرگىزىپ وتىرمىز. كورەي تۇبەگىن دەنۋكلەاريزاسيالاۋ ءۇشىن كۇش بىرىكتىرۋ ىسىندە قازاقستان باعا جەتپەس سەرىكتەس بولىپ سانالادى. ءبىز سولتۇستىك كورەياداعى رەجىمنىڭ بۇكىل الەمگە يادرولىق اپاتپەن سەس كورسەتۋىن بولدىرماۋعا بەل بۋىپ وتىرمىز، – دەدى اقش پرەزيدەنتى.

دونالد ترامپ اۋعانستان ماسەلەسىن شەشۋگە اتسالىسقانى ءۇشىن قازاقستان پرەزيدەنتىنە العىس ايتتى.

– يليم-مەن جانە «تاليباندارمەن» سوعىس جۇرگىزىپ جاتقان ءبىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرگە قازاقستان لوگيستيكا جانە جول اشۋ تۇرعىسىنان قولداۋ كورسەتە بەرەتىنى جونىندە پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ايتقانىن اسا جوعارى باعالايمىن، – دەدى ءاقۇيدىڭ باسشىسى.

سونداي-اق، دونالد ترامپ كورشىلەرىن قۇرمەتتەيتىن جانە ءوز تاعدىرىن باقىلاۋدا ۇستايتىن قازاقستان سياقتى ەلدەرمەن اقش ىنتىماقتاستىقتى نىعايتا بەرەتىنىن ايتتى. 

– قازاقستان 2050 جىلعا قاراي جاھاندىق ەكونوميكانىڭ العاشقى وتىزدىعىنا كىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ايتىپ بەرگەنىنە ريزامىن. ول قازاقستانداعى ىسكەرلىك احۋالدى جاقسارتۋ ءۇشىن دە جۇمىس ىستەپ جاتىر. بۇل جاعداي امەريكا كومپانيالارى ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر تۋعىزىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشادى، – دەدى اقش پرەزيدەنتى.

سوڭىندا دونالد ترامپ قازاقستاندى دامىتۋ مەن وركەندەتۋ ىسىندەگى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءرولىن تاعى دا اتاپ ءوتتى.

– مەن ءسىزدىڭ كەرەمەت باسشىلىعىڭىزدىڭ ارقاسىندا قازاقستان حالقى قول جەتكىزگەن زور جەتىستىكتى كورۋ مۇمكىندىگىن اسىعا كۇتەمىن. ءبىز قازاقستاندا جاقسى، ەگەمەندى جانە وركەندەۋگە باعىتتالعان بولاشاق بولعانىن قالايمىز. ءدال وسىنى الەمنىڭ بارلىق بەيبىتسۇيگىش حالىقتارىنا دا تىلەيمىز، – دەدى دونالد ترامپ.