مادينا ءابىلقاسىموۆا نەگە اۋىلدىڭ كوزىن جويعىسى كەلەدى؟

/uploads/thumbnail/20181025101318175_small.jpg

كەيدە ويلايمىن: «وسى ءبىزدىڭ اتقامىنەرلەرگە بىرەۋلەر تاسادان «تەرىستەۋ» ساباقتارىن وتكىزەدى-اۋ»، دەپ... 
سەبەبى، كوبىنىڭ ءسوزى مەن ءىسى – تەرىستەۋگە تۇنىپ تۇرادى. مىسالدار كەرەك پە، مارحابات: «قىتايلار قازاقتاردى قاناپ-قيناپ جاتىر!» – دەپ، حالىق شىرىلداسا، بيلىگىمىز الماتىدان جۇڭگو مەكتەبىن اشادى... 
ايتپەسە، جۇرتىمىز: «رەسەي زىمىراندارى بايقوڭىردان قاتەلىكتەرمەن ۇشىرىلىپ، زياندى قوسپالار قازاق دالاسىن ۋلاۋدا!» – دەپ، اتتان سالسا، وكىمەتىمىز تاعى دا باسقا وڭىرلەردەن ورىستارعا جەرلەرىن جالعا ۇسىنادى... 
2016 جىلى رەسەيدىڭ پرەمەر-مينيستر دميتريي مەدۆەديەۆ حالىقتى شەكارا ماڭىنداعى ايماقتارعا قونىستاندىرۋ تۋرالى ارنايى قاۋلى قابىلداپ: «رەسەيدە قاراۋسىز قالعان بىردە-بىر ەلدىمەكەن بولماۋى ءتيىس. كورشىلەس قازاقستاننان كەلەتىن ورىستار شەكارا بويىنداعى اۋىلدارعا قونىستانادى» – دەسە، كۇنى كەشە ءبىزدىڭ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى مادينا ءابىلقاسىموۆا: «سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى – تىم ۇلكەن. ءارقايسىندا 50-دەن اسا تۇر­عىنى بار 100-دەن استام ەلدىمەكەن بار. سول شا­عىن ەلدى-مەكەندەردى ءىرى اۋىلدارعا قوسۋ ارقىلى بيۋد­جەتتىك شىعىنداردى ۇنەمدەۋگە بولادى» – دەپ مالىمدەپ، بۇل وبلىستا «بولاشاعى جوق» 40-قا جۋىق اۋىلداردىڭ جويىلاتىندىعىن «قۋانا» جەتكىزدى. 
بۇل نە؟ تەرىستەۋ ءتالىمى ەمەس پە؟.. 
ايتپەسە، قۇدايى قوڭسىمىز وزبەك اعايىنداردا «بولاشاعى جوق» دەگەن اۋىل تۇگىلى، مۇنداي ۇعىم دا جوق كورىنەدى. مەنىڭشە، «بولاشاعى جوق» دەگەن تىركەس – وتە ءقاۋىپتى عانا ەمەس، اسا قاتە تۇسىنىك. مى­سالى، «بولاشاعى جوق» دەگەندى – «ءۇمىتى ۇزىلگەن» نە­مەسە «ءولدى» دەگەن ۇعىمدارمەن الماستىرۋعا بو­لادى. سوندا ءبىز ءوز جەرىمىزدەگى ءبىر ەلدىمەكەننىڭ بولا­شا­عىنا ءوز قولىمىزبەن بالتا شابۋىمىز كەرەك پە؟.. 
تەرىستەۋ ءتالىمىنىڭ تارلاندارى قازاقتىڭ باتىسى مەن شىعىسىن بىلاي ەسەپ-قيساپقا سالىپتى: بۇگىنگى كۇنى باتىس قازاقستان وبلىسىندا 52 اۋىلدىڭ، شىعىس قازاقستان وبلىسىندا 69 اۋىلدىڭ «بولاشاعى جوق»، ياعني، «ءۇمىتى ۇزىلگەن...» 
مۇنداي تەرىستەۋ تەورياسىنىڭ ەسەپ-قيسابى بوي­ىنشا، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى 7 مىڭعا جۋىق اۋ­ىلدىڭ – 1500ء-ىنىڭ تاعدىرى تالكەككە تۇسكەلى تۇر...

«اباي. كز» پورتالىنىڭ ءتىلشىسى «ەلىمىزدەگى 1500 اۋىل جەر بەتىنەن ماڭگىلىككە جويىلادى» – دەپ شىندىقتىڭ شىمىلدىعىن جىرتىپ جىبەرىپتى...

نەگىزى، «بولاشاعى جوقتىڭ» تاساسىندا وكىمەتتىڭ ساۋاتسىز ساياساتى مەن جانىاشىماستىق قارەكەتى تىعىلىپ وتىر. قازاق جاستارىنىڭ كىندىك قانى تامعان ىستىق اۋىلىنىن جاپپاي امالسىز قونىس اۋدارۋىنىڭ باستى سەبەبى – جۇمىسسىزدىق. 
قازاق بيلىگىنىڭ ءارالۋان باعدارلامالاردى قاعاز جۇزىندە بۇرقىراتا قابىلداپ، قارجى-قاراجاتتى وزەن سۋىنداي اعىزعانى – سايىن دالاعا ساعىم سالىپ، قۇمعا ءسىڭىپ، جوق بولدى...

قازاق اۋىلدارىنىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋدى بىلاي قويعاندا، ءالى كۇنگە دەيىن كەيبىر اۋىلداردا ءجوندى جارىق، اۋىز سۋ، تەگىس جول جوق. 
اۋىل جابىلىپ، ەل كوشكەنىمەن، اتا-بابامىزدىڭ اسىل مۇراسى – تۋعان جەرىمىز قالىپ بارادى. ونى قايتەمىز: «بولاشاعى جوق» دەپ بىرەۋگە بەرە سالامىز با؟.. 
ەلدىڭ دە، جەردىڭ دە بولاشاعى – جاستار. جاستار بار جەردە «بولاشاعى جوق» دەپ ايتۋعا بولمايدى. دەمەك، اۋىلدىڭ بولاشاعى باياندى بولۋى ءۇشىن – جاستاردىڭ اۋىلدا لايىقتى ءومىر ءسۇرىپ، ۇرپاق وسىرۋىنە، ەلدىڭ كۇنگەيلى كەلەشەگىنە قىزمەت ەتۋىنە جاعداي جاساۋىمىز كەرەك. 
مادينا ءابىلقاسىموۆا حانىم قيراتىپ-جويۋدىڭ وتە وڭاي ەكەندىگىن، ال، جاساپ-جاڭارتۋدىڭ مەيلىنشە قيىن بولاتىندىعىن تۇسىنسە كەرەك. «اۋىردىڭ – ۇستىمەن، جەڭىلدىڭ – استىمەن ءجۇرۋ» – اركىمنىڭ-اق قولىنان كەلەدى...

قاجىمۇقان عابدوللا

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار