«شوپليفتينگ».  بۇل جاستار اراسىندا پايدا بولعان جاڭا ەرمەكتىڭ ءبىر ءتۇرى. اتاۋى ادەمى بولىپ ەستىلگەنىمەن، كادىمگى ۇرلىق دەرسىڭ. وزدەرىن «شوپليفتەر» دەپ اتايتىن توپ دۇكەن سورەلەرىندە تۇرعان تاۋاردى ساتۋشىعا بىلدىرتپەي، قولدى قىلىپ كەتۋدە. ال ەڭ سوراقىسى، قولىنىڭ جىمىسقىسى بارلار بۇل ارەكەتتەرى ءۇشىن ءتىپتى دە قىمسىنبايدى. جىمقىرىپ كەتكەن بارلىق دۇنيەلەرىن جەلىگە سالىپ، بىر-بىرىنە كورسەتىپ، ماقتانۋدا. ال كەيبىرىنە جەلىدەگى  كوشباسشىلارى قانداي زاتتى ۇرلاۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، تاپسىرما بەرەدى ەكەن. بۇل تۋرالى ەۋرازيا ءبىرىنشى ارناسى حابارلايدى.

عالامتوردى قوسىپ، «شوپليفتينگ» دەپ جازساڭىز بولدى، ءتۇرلى جازبالاردان كوز سۇرىنەدى. ماسەلەن، مىنا ءبىر پاراقشادا شوپليفتەر وزدەرىنىڭ ۇرلاعان زاتتارىن الەۋمەتتىك جەلىگە سالىپ، ەش قىمسىنباستان بىر-بىرىنە كورسەتىپ، ماقتانۋدا. سونداي جاستاردىڭ ءبىرى سەرىك. مۇنداي قادامعا دوستارىنىڭ ۇگىتتەۋىنەن كەيىن بارىپتى.

"ءبىز سۋپەرماركەتتەرگە كىرىپ، كيىمدەر الىپ، تاماقتار، تاتتىلەر الىپ، سولاي ۇرلىق جاسايتىنبىز. ۇرلىقتاردى سوسىن، ۆك-دا، ينستاگرامدا بەسەدالار، گرۋپپالار بولاتىن، سولارعا جىبەرىپ بىر-بىرىمىزگە ماقتاناتىنبىز. دۇكەن حوزيايندارىنا ول ۇساق-تۇيەك «مەلوچ» تا، ولار وعان مۇلدەم ءمان بەرمەيدى. ول تۋرالى ۋايىمدامايدى دەگەن وي بولدى، سوسىن ءبىز بۇل ۇرلىقتان ۇيالمايتىنبىز" – دەيدى شوپليفتەر سەرىك.

شوپليفتەر ءتىپتى بىر-بىرىمەن جارىسىپ، باسەكەگە تۇسەتىن بولعان. ماسەلەن، مىنا ەكى جىگىت ساۋدا ورىندارىنىڭ بىرىنە بارىپ، كىمنىڭ قولى ەپتى ەكەنىن انىقتاۋدا. ياعني، تاۋاردى كىم كوبىرەك قولدى ەتەدى دەپ باسەكەگە تۇسۋدە.

ءالىمحان ءبالعوجيننىڭ بيزنەسپەن اينالىسىپ جۇرگەنىنە 3 جىل بولدى. كاسىبىن اشا سالىسىمەن "ساقتىقتا قورلىق جوق" دەپ، ءار جەرگە بەينەباقىلاۋ كامەرالارىن ورناتقان. ويتكەنى، ار-ۇياتتان جۇرداي جانداردان ابدەن اۋزى كۇيگەن ەكەن. "ال ولاردىڭ قىلمىسىن اشكەرلەيتىن بىردەن-بىر جولى وسى" دەيدى.

«مەن دە تالاي شوپليفتينگتىڭ كۋاسى بولدىم. ماسەلەن، ءبىر رەت دۇكەندە تۇرعانىمدا 10-12 جاس شاماسىنداعى 4 بالا كىردى. بىرەۋى مىناۋ قانشا تۇرادى، ال مۇنىڭ باعاسى قانشا دەپ مەنىڭ كوڭىلىمدى اۋلاپ تۇردى. مەن بىردەن بۇل جەردە ءبىر گاپ بار ەكەنىن سەزدىم. كامەراعا قاراسام، قالعان ءۇش بالا تاۋارلاردى جانتالاسىپ قالتالارىنا سالىپ جاتىر ەكەن. كەيىن ولاردى ۇرسىپ، دۇكەننەن شىعارىپ جىبەردىم." – دەيدى كاسىپكەر ءالىمحان بالعوجين.

شوپليفتەردىڭ دەنى بەينەباقىلاۋ كامەرالارىنان قورىقپايدى. وعان مىنا تاسپاعا جازىلعان ءتۇرلى كادرلار دالەل. 

قىزىعى، شوپليفتەردىڭ ۇرلاعانى 2 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتەن، ياعني 4810 تەڭگەدەن كەم بولسا، ولار قىلمىستىق جازاعا تارتىلمايدى ەكەن. تەك قانا اكىمشىلىك جازامەن قۇتىلادى. سوندىقتان دا بولسا كەرەك، جاستار اراسىندا شوپليفتينگ بەلەڭ الىپ بارادى. "بۇعان توسقاۋىل قويۋ ءۇشىن زاڭدى قاتاڭداتىپ، تەز ارادا جازانى كۇشەيتۋ كەرەك" دەيدى زاڭگەر ايسانا سمان.

"جاۋاپكەرشىلىكتى، ونىڭ ىشىندە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ كەرەك. سونداي، وسىنداي ۇساق ۇرلاۋ ازداۋ بولادى. قازىرگى جاعدايدا ۇساق ۇرلاۋ وتە كوپ. بايقامايدى، كامەرا تۇرسا دا ۇرلايدى. سودان كەيىن 5000 تەڭگە ءۇشىن  پوليسەيسكييدى شاقىرمايمىز دەپ كوبىسى شاقىرمايدى" – دەيدى زاڭگەر ايسانا سمان.

ال پسيحولوگتاردىڭ ايتۋىنشا، شوپليفتەردىڭ ءوزى مۇنداي قادامعا قاتىپ قالعان جۇيەنى بۇزۋ ءۇشىن بارامىن دەپ ويلايدى ەكەن. ياعني، تىيىم سالىنعان زاتقا قول جەتكىزىپ، سونىسى ءۇشىن ەموسيونالدىق جاعىنان ۇلكەن سەرپىلىس الاتىن كورىنەدى.

«ولار سونداي ۇيىمداردى، سونداي ءبىر توپتاردى ىزدەپ وزدەرىنە تاۋىپ الادى دا، وزدەرىنىڭ ىشىندەگى ەنەرگيالارى بار عوي، ولار ونى جۇمساۋ كەرەك. ياعني، ولار وزدەرىن ءبىر جەڭىمپاز رەتىندە سەزىنۋ كەرەك. تەك قانا سول ءۇشىن ولار وسىنداي قادامدارعا بارادى دەپ مەن ويلايمىن» - دەيدى پسيحولوگ عيبرات ساعىندىقوۆا.

وسىلايشا، دۇرمەككە ەرگەن كەيبىر جاستار نە ىستەپ جۇرگەندەرىنىڭ بايىبىنا دا بارمايتىن ءتارىزدى. ءبىرى بۇل ارەكەتىن ماقتان كورسە، وزگەسى ۇساق-تۇيەك زاتتى ۇرلاعاندا تۇرعان ەشتەڭە جوق دەپ ويلايتىن سياقتى. ال، سوڭى زور وكىنىشكە الىپ كەلەتىن ءاربىر قاتەلىك وسىلاي باستالاتىنىن ەسكەرسەك، قولىنىڭ جىمىسقىسى بار مۇندايلار ەرتەڭ ومىردەن قاتتى وپىق جەۋى ابدەن مۇمكىن.