كۇندە جۇمىسقا باراتىن جولىمدا مۇگەدەك جانعا ارنالعان ارباعا تاڭىلعان ءبىر بويجەتكەن پايدا بولدى. ءيا، پايدا بولدى دەگەنىم قىزىق ەستىلەر، الايدا وسى ءسوز وسى اراعا جاراساتىن سياقتى. سەبەبى، قانشا جىلدان بەرى بۇل كوشەمەن ءجۇرىپ كەلەمىن، مىناداي ءوڭدى، سىپايى قىز بالا كوزىمە شالىنعان ەمەس. ءوزىنىڭ ۇلتى دا باسقا ەكەنى بايقالادى، ادەمى ءجۇزى، قالىڭ قيعاش قاسى، دوڭگەلەنگەن قارا كوزى ءازىربايجان، گۇرجى نەمەسە شەشەن حالقىنىڭ قىزى ەكەنىنەن حابار سالعانداي. باسىنا ورامال تارتقان، كيىمى مۇسىلمانشا، اربادا وتىر دەمەسەڭىز، بويى سۇڭعاق، سىمباتتى ارۋ ءمۇسىنى ءمىنسىز جارالعانداي...
ءيا، وكىنىشتىسى - بۇل سۇلۋ قىز مۇگەدەك. وسى قىزدىڭ الدىنان وتكەن سايىن تىزەسىنىڭ ۇستىنە قويعان قوراپقا تيىن-تەبەن سالىپ كەتەمىن. اقشانى وڭ قولىممەن سالامىن دا، تەز ۇزاپ كەتۋگە تىرىسام. قىز بولسا الدەنە دەپ كۇبىرلەپ قالا بەرەدى. شاماسى، راقمەت ايتاتىن شىعار. كەي كەزدە قالتامدا اقشا بولماي قالادى، قينالماي بەرە قوياتىنداي. سەبەبى، ۇيىمدەگى بالا-شاعاعا دا بىردەڭە اپارۋىم كەرەك قوي. ونداي ساتتە قىزدان ۇيالىپ، ونى الىستان اينالىپ وتەمىن.
ءبىر كۇنى "وسىنداي جاپ-جاس، ءوزى سۇلۋ قىزدىڭ ارباعا تاڭىلىپ وتىرۋى قيىن عوي. بۇل سىناق ۋاقىتشا بولسا ەكەن. بالكىم تۇرىپ، ءجۇرىپ كەتەر. جيناعان اقشاسىنا ەم-دوم الىپ، ءتاۋىر بولار" دەپ ويلادىم. ءبىراق بۇل مەنىڭ ويىم عانا عوي، تاعدىرى توسقان سىناق وسىنداي بولسا، امال قايسى، قايدا بارادى، شىدايدى ءارى شىداپ ءجۇر ەمەس پە، ول قىزدىڭ جۇزىنەن سونداي ءبىر اۋىر مۇڭ كورمەدىم، ۇنەمى ءبىر قالىپتى كۇيدە، جانىنا جاقىن بارىپ، اقشا سالعانىڭدا ول قوزعالماعان قالپى، قايىرىلعان ۇزىن كىرپىك جاپقان ءجاۋدىر قارا كوزىن تومەن ءتۇسىرىپ، گۇل ەرنىن ءسال قوزعاپ، ادامعا العىسىن ايتىپ قالا بارادى. بيازى. قىلىقتى.
قالتامدا پۇل بولسا، جۇمىسقا بارا جاتقاندا دا، قايتىپ كەلە جاتقاندا دا، قالدىرامىن. ول ريزا پىشىندە ءسال جىميىپ، كۇبىرلەيدى. ءبىرتۇرلى "ءسىز بۇگىندىككە ەكىنشى مارتە توقتالدىڭىز" دەپ ۇيالاتىنداي. بەتىنە تۋرا قاراماسام دا، ماعان سولاي سەزىلەدى. جاقىندا، جاقىندا بولعاندا بىرەر ايدىڭ تۋىسىندا، قاسيەتتى جۇما كۇنى الدىنداعى قوراپقا اقشا سالا بەرگەنىمدە "اللا ريزا بولسىن" دەگەن سونداي جۇمساق ءۇندى قۇلاعىم شالدى. ول تازا قازاقشا سويلەدى؟! گۇل ەرنىنەن شىققان ءسوز قانداي دەسەڭىزشى؟! "اللا ريزا بولسىن" دەيدى. مىنە، عاجاپ! مىنە، كەرەمەت! مىنە، ءسوز! بۇعان دەيىن، شاماسى ءبىر جىلدان اسا ول مەن تيىن تاستاعان سايىن وسىلاي "اللا ريزا بولسىن" دەپ كەلەدى ەكەن عوي! ونى قايدان بىلەيىن؟ جانە مەن ونى وزگە ۇلتتىڭ بالاسى دەپ جۇرسەم، مەنىڭ ءتىلىمدىم بىلەدى! ءتىلىمدى بىلگەنى ءوز الدىنا، الەمدەگى ەڭ اسىل وسى ءبىر اۋىز ءسوزى ءۇشىن قالتاڭداعىنى تۇگەل قيۋعا بولادى. وسى ءسوزدى سول مۇگەدەك قىزدىڭ اۋزىنان ەستىگىم كەلىپ، ول وتىراتىن تۇسقا تاياعاندا ىزدەي باستايتىن ادەت شىعاردىم.
"بۇل قىلىعىم كۇپىرلىك ەمەس پە؟" دەپ وز-وزىمنەن قىسىلعانىم دا بار. ءبىراق مەن ساۋدالاسىپ جۇرگەنىم جوق قوي، ازىن-اۋلاق اقشامدى قايىر سۇراۋشى جانعا بەرەمىن، ال ول كەزەگىندە "سىزگە اللا ريزا بولسىن" دەيدى. جانە وسىعان شەيىن قىزدىڭ مەنىڭ سوڭىمنان نە دەيتىنىنە ءمان بەرمەي، تەز كەتىپ قالىپ جۇرگەنىمدە قالتامدا اقشا بىردە بولىپ، بىردە بولماي قالاتىن، ال "اللا ريزا بولسىن" دەگەن قىمبات ءسوزدى انا تىلىمدە سول ارۋدان ەستىگەلى بەرى قالتامنان اقشا ۇنەمى تابىلا كەتەدى. ءيا، وسى تىرلىگىمىزدى ۇلىق يەمىز كورىپ تۇر ەمەس پە، ءبىز بىر-بىرىمىزدەن ۇيالساق، "اللا ريزا بولسىن" دەپ العىس ءبىلدىرىپ جاتساق، جاراتقان بىزدەن ۇيالىپ، ونىڭ دا، مەنىڭ دە ياعني قايىر سۇراۋشى مەن ساداقا بەرۋشىنىڭ الاقانىن قۇر قالدىرماي، ۇزبەي ادال ريزىعىمەن قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى. وسىنداي ۇلىققا ۇناۋعا ۇمتىلۋ - اسىل!
سوڭعى كۇندەرى قىز كورىنبەي كەتتى. ماعان ول ءوز اياعىمەن ءجۇرىپ كەتكەندەي كورىندى. "قايدا كەتتى ەكەن؟" دەپ ويلاپ، كادىمگىدەي الاڭداپ، كۇندەگى ورنىنان تاپپاي قويدىم. "شىنىمەن ول ەمدەلىپ، جازىلىپ، تاريحي ەلىنە كەتكەن بولار" دەگەن دە وي كەلىپ-كەتتى. ءبىراق بۇل قيالىم ۇزاققا بارمادى. ول قىز كۇندە ەمەس، كوشەگە سيرەك شىعاتىن بولعان ەكەن. كۇن سۋىتتى. دۇرىس قوي. ۇيىندە بولعانى جاقسى. ءبىراق كۇنكورىسكە تەڭگەنى قايدان الادى؟ بايعۇستىڭ كىمى بار ەكەن قارايتىن. وسىنداي دا ويلار مازالاپ، جىلى ءۇي مەن جۇمىس اراسىن جالعاپ، ءبىز وزىمىزشە ءومىر ءسۇرىپ ءجۇرمىز... مۇگەدەك قىز كوشەگە سيرەك شىعاتىن بولعاندىقتان، ءبىز كۇتكەن اسىل ءسوزدى دە ساعىندىرىپ بارىپ ايتادى، مىنە، بۇگىن ول وتىر ەكەن، جانىنان وتە بەرىپ، اقشا قالدىردىم، ول ماقپال ۇنىمەن "اللا ريزا بولسىن" دەدى. "ساعان دا اللا ريزا بولسىن" دەيمىن، ءبىراق ءسوزسىز، دىبىسسىز، كوزقاراسىممەن، شىن جۇرەكتەن. بىلاي شىعا بەرە، "اللا بىزگە ريزا ما؟ ول ريزا بولاتىنداي نە تىندىرىپپىز؟ مۇگەدەك قىزعا، سونداي جاندارعا ازىن-اۋلاق پۇل تاستاعانىمىزدى بۇلدايمىز با، ال جۇمىستا شە، جۇمىستا، تۇرمىستا قاندايمىز؟ اللا پارىز ەتىپ، بەلگىلەگەن تارتىپتەردى ورىنداپ ءجۇرمىز بە؟ پايعامباردىڭ سوڭىنان ىلەستىك پە؟ وسىنداي الۋان ساۋال جان-جاعىڭنان انتالاپ بەرگەندە، جانىڭدى قويارعا جەر تاپپاي، شىرقىرايسىڭ. اللا ءار كىمگە كوتەرە الاتىن سالماق ارتادى. سول اللا جۇكتەگەنگە ادال بولىپ، ءتۇزۋ جۇرسەك ەكەن. جاقسى ادام، اللا سىزگە ريزا بولسىن! تانىمايتىن، بىلمەيتىن ادامنان ءسىز دە ون سەگىز مىڭ عالامداعى ەڭ قىمبات ءسوزدى ەستىڭىزشى. سىزگە ادال جۇرەگىمنەن سونى تىلەيمىن.
مۇنايدار بالمولدا
پىكىر قالدىرۋ