ارگەنتينا استاناسى بۋەنوس-ايرەستتە وتكەن  ۇلكەن جيىرمالىق ەلدەرىنىڭ كەزدەسۋىندە تورتكۇل دۇنيە كوز تىگىپ وتىرعان پرەزيدەنت ترامپ پەن شي ءتوراعانىڭ كەزدەسۋى بولدى. ەكى جاقتى كەزدەسۋ ناتيجەسىندە 2019 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ 267 ملرد دوللارلىق ساۋدا سومماسىنا سالىنۋعا جوسپارلانعان 25% كەدەندىك سالىق  ازىرشە سول 10% كۇيىندە قالدى. تەك الداعى ءۇش اي ىشىندە ەكى جاقتى جۇمىس توبىنىڭ سەلبەسىپ جۇمىس ىستەۋىمەن جالعاسى قاراستىرىلاتىن، زەرتتەلەتىن بولدى. ەگەر سول ءۇش اي مەرزىم ىشىندە اقش تاراپىنان قويىلعان شارتتارعا جۇڭگو تاراپى سايكەستىلىك تانىتپاعان جاعدايدا، جوسپارلانعان 25 پايىزدىق كەدەندىك سالىق سالىناتىن بولدى.   

كەزدەسۋدە تولىققاندى ناتيجەنىڭ بولمايتىنىن ءبارىمىز ءبىلىپ وتىردىق. سەبەبى  ۇزاق جىلداردان بەرى قوردالانىپ قالعان ونەركاسىپ جانە اۋىلشارۋاشىلىعى سالالارى بويىنشا ەكسپورت جانە يمپورت، تەحنيكالاردى پايدالانۋ قۇقىعى، زياتكەرلىك مەنشىك،قىزمەت كورسەتۋ،عالامتوردى پايدالانۋ ماسەلەلەرى سەكىلدى كۇرمەۋى كوپ قۇرىلىمدىق جۇيەدەگى ماسەلەلەردىڭ ءبىر رەتكى كەزدەسۋدە شەشىمىن تاۋىپ كەتۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. قالاي بولماسىن، بۇل «ساۋدا سوعىسىندا» اقش تاراپىنىڭ دەسى باسىپ تۇرعان سەكىلدى. ويتكەنى ءوز ايتقانىنا كەلىسپەسە سالىقتى ارتتىراتىنىن ايتىپ وتىر.

«ەگەر ءۇش اي ىشىندە كەلىسىمگە كەلمەسە قالاي بولادى؟» – مىنە بۇل وتە ماڭىزدى تاقىرىپ. اسا اۋقىمدى ماسەلەلەر بولعاندىقتان قىسقا عانا ءۇش اي ىشىندە ەكى تاراپ ورتاق مۇددەلەرىن قورعايتىن كەلىسىمگە كەلەدى دەپ ايتۋ قيىن. سەبەبى، اقش تاراپى جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ قۇرىلىمدىق جۇيەسىنە وزگەرىس جاساۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل جاعدايدا جۇڭگو ۇكىمەتى ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمدىق جۇيەسىن قايتا جاساۋعا ءتيىستى بولادى، ال بۇل جۇڭگو ءۇشىن تاريحي شەگىنىسپەن بىردەي ۇدەرىس. العان بەتىنەن قايتپاسا، اقش-تىڭ سالاتىن سالىعى جۇڭگو ەكونوميكاسىن تىعىرىققا تىرەۋى مۇمكىن. قالاي بولماسىن، جۇڭگو بيلىگى ەكى وتتىڭ ورتاسىندا قالعانداي كۇي كەشۋدە. بۇل ەكونوميكالىق قاقتىعىستىڭ اقش ەكونوميكاسىنا، اسىرەسە اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنا ايتارلىقتاي اسەر ەتەرى انىق. سول ءۇشىن اقش ۇكىمەتى دە بۇل ەكونوميكالىق قاقتىعىستىڭ تىم ۇزاققا سوزىلىپ كەتەرىنە مۇددەلى ەمەس. ءبىراق كەدەندىك سالىقتىڭ 10 پايىز كۇيىندە قالۋى جانە ونىڭ 2019 جىلى ءۇش اي كولەمىندە عانا ساقتالۋى مەن ەگەر ەكى جاقتى كەلىسىم جاراسپاعاندا، ونىڭ 25 پايىزعا ءوسۋى، اقش ۇكىمەتىنىڭ، ەكونوميكاسىنىڭ بۇل قاقتىعىسقا شىنىمەن دايىن ەكەندىگىن جانە سوعان توتەپ بەرە الاتىنداي مۇمكىندىگىنىڭ بارىن كورسەتەتىندەي. بۇدان بۇرىنعى كەزدەرى 25 پايىزدىق سالىقتىق ءوسىم مۇمكىندىك رەتىندە قاراستىرىلسا، ەندى كەلەسى جىلى ءۇش ايدان سوڭ  ناقتى ءىس-شارا بولىپ تابىلاتىنى انىق بولدى.

كەلىسىمنىڭ ءۇش اي مەرزىمگە سوزىلۋى ەكى ەلدىڭ الداعى تاعى قانداي ساياساتقا باراتىنىن كورسەتكەندەي. دونالد ترامپتىڭ اقش-تى دۇنيەجۇزىنىڭ ءنومىرى بىرىنشە ەل ەتىپ ساقتاۋعا بارىن سالۋى، قىتايمەن بولعان «ساۋدا سوعىسىندا» العان بەتىنەن قايتپايتىندىعىن كورسەتەدى. ال ەل ءىشى مەن سىرتىنان بىردەي ساياسي جانە ەكونوميكالىق قىسىمعا بىردەي تاپ بولىپ وتىرعان قازىرگى جۇڭگو بيلىگىنىڭ   وسى ۋاقىت ىشىندە قالاي ءىس-شارالارعا بارارى بەيمالىم. ونى الداعى ۋاقىتتا كورەمىز.

قاستەر سارقىتقان،

اباي اتىنداعى قازۇپۋ ۇستازى