ەلىمىزدە جىل سايىن ومىرگە كەلەتىن بالالاردىڭ  2 پايىزعا جۋىعىنىڭ ناقتى جىنىسى جوق.  ياعني،  بويىندا قىزدىڭ دا، ۇلدىڭ دا جىنىستىق مۇشەلەرى  قاتار دامىعان. قوعامدا ولاردى قوسجىنىستى نەمەسە "ينتەرسەكس"  دەپ اتايدى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ەۋرازيا ارناسىنا سىلتەمە جاساپ.

دارىگەرلەر مۇنداي بالالاردىڭ كوبەيۋىن گەنەتيكالىق  اۋىتقۋمەن، ەكولوگيانىڭ ناشارلىعىمەن جانە كەلىنشەكتەردىڭ دۇرىس ءومىر سالتىن ۇستانباۋىمەن بايلانىستىرادى. سونىمەن  سيريا، وزبەكستان، ليۆيا سىندى ەلدەردە  ەتەگىن كەڭىنەن جايعان پوتولوگيا  بىزدە قاشاننان بەرى كوبەيۋدە؟ ونى ەمدەۋگە بولا ما؟

"ينتەرسەكس" دەگەن كىم؟ اۋەلى وسىعان توقتالىپ كورەيىكشى. بويىندا ۇلدىڭ دا، قىزدىڭ دا جىنىستىق مۇشەلەرى قاتار  جەتىلىپ، دامىعان ادامداردى، ياعني قوسجىنىستىلاردى قوعامدا وسىلاي اتايدى. قۇلاققا تۇرپىدەي تيەتىن شىعار، ءبىراق جاسىراتى جوق، مۇنداي جاندار جىل ساناپ كوبەيىپ بارادى. نەگە؟ 

«بۇل پوتولوگيا كوپ جاعدايدا گەنەتيكالىق اۋىتقۋمەن جانە ەندوكريندى بەزدەر جۇمىسىنىڭ بۇزىلۋىمەن بايلانىستى بولىپ كەلەدى. الايدا گەرمافروديتتەر كوبەيىپ كەتتى دەۋگە بولمايدى. ولار بۇرىن دا بولعان. تەك اتا-انالار مۇنى بارىنشا جاسىرعان. ال ءقازىر كەرىسىنشە، تۋا سالىسىمەن بۇل ماسەلەنى شەشۋگە تىرىسادى. ياعني، ۇل الدە قىز بولا ما، بىردەن ايتىپ، وتا جاساتادى»، - دەيدى ەندوكرينولوگ گۇلميرا ءابدۋاحاسوۆا.

ينتەرسەكس-ادامداردى تابۋ وڭايعا سوقپادى. سەبەبى، بۇل دەرتكە بايلانىستى ەشكىم ءتىس جارعىسى كەلمەيدى. اۋەلى ۇيات بولادى دەپ قىسىلادى، ودان بولەك، قوعامنىڭ سىنىنان قورقادى. دەسە دە، الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ءۇشىنشى جىنىسقا جاتاتىنداردىڭ بىرىمەن سويلەسە الدىق. 

«مەن سياقتى گەرموفروديت جاندار ءۇشىن نە قيىن؟ ارينە، اينالاداعى ادامداردىڭ تۇسىنىستىك تانىتپاۋى، ساعان تەسىلە قاراپ سەنبەۋى، مازاقتاپ كۇلۋى. وعان قوسا، قۇجات جاساتۋدىڭ ماشاقاتى دا وتە كوپ. ءبىزدىڭ ەلدە زاڭ بويىنشا ناقتى جىنىسىڭ كورسەتىلۋى كەرەك. ال ولارعا گەرمافروديتپىن دەپ ايتساڭ، اندا بار، مىندا بار دەپ جۇگىرتىپ قويادى. نە ارنايى جاردەماقى دا قاراستىرىلماعان»، - گەرمافروديت ەۆگەنيا الەكسەيەۆا.
 
ساندارعا سەنسەك، ەۆگەنيا سياقتى جىل سايىن 70-كە جۋىق بالا تۋادى ەكەن. 18 ملن حالقى بار قازاقستان ءۇشىن ول ارينە، از كورسەتكىش ەمەس. قوعام بەلسەندىسى يرينا بوبكوۆانىڭ سوزىنشە، قارا حالىققا  ناقتى جىنىسى جوقتاردى ەرەكشە ادام ەتىپ قابىلداۋدى ۇيرەنۋ كەرەك. ال ولاردى كوپشىلىكتەن اجىراتىپ، ءبولۋ  ءبىزدىڭ جۇرتتىڭ  ساۋاتسىزدىعىن كورسەتەدى،- دەيدى ول.  

«كوپ جاعدايدا ءبىزدىڭ ەلدە بالانىڭ بويىنداعى قاسيەتىنە قاراماي، اتا-انا ءوزى شەشىم قابىلدايدى. ەگەر ۇل بالا سۇيگىسى كەلسە ۇلدى، قىز بالانى قالاسا، قىزدى قالدىرۋدى ءجون سانايدى. ال ەرتەڭ بالا قانداي بولىپ وسەدى، ونى مۇلدەم ويلامايدى. بولاشاقتا ول  پەرزەنت سۇيە الماۋى مۇمكىن نەمەسە ومىردەن ابدەن ءتۇڭىلىپ كەتۋى دە عاجاپ ەمەس. سوندىقتان  بالا  وسكەسىن ءوزى شەشىم قابىلداۋى كەرەك. نەگىزى 18 جاسقا دەيىن مۇنداي اۋىر وتالاردى وتكىزۋگە بولمايدى»، - دەپ ايتادى قوعام بەلسەندىسى يرينا بوبكوۆا.

ال وسىدان ەكى جىل بۇرىن الماتىلىق ينتەرسەكس-كەلىنشەك ءوزى جايلى بار شىندىقتى جايىپ سالعان. ءتىپتى، مۇنداي پاتولوگيامەن وتباسى قۇرۋعا بولاتىنىن  دا جەتكىزگەن ەدى. 

«مەن ءوزىمدى كەمتارمىن نەمەسە مۇگەدەكپىن دەپ سانامايمىن. ءيا مەن قوس جىنىستىمىن. وندا تۇرعان نە بار؟ اتا-انام  مەنى باسقالاردان ايىرىقشا ءسابي ساناپ، دارىگەرلەردىڭ «مۇشەمدى كەسىپ تاستاۋ كەرەك» دەگەن كەڭەسىنە قارسىلىق بىلدىرگەن. اكە-شەشەمنىڭ كەزىندەگى بۇل ارەكەتىن مەن ولاردىڭ ماعان دەگەن شەكسىز ماحابباتى دەپ سانايمىن. ءيا، مەكتەپتە كوپ مازاققا قالاتىنمىن. دوستارىم «سايتاننىڭ ۇرپاعى»، «ەركەك-قاتىن» دەپ قورلايتىن. الايدا، سوعان قاراماستان جىگىتپەن دە، قىزبەن دە ءجۇردىم. بولاشاقتا دارىگەرلەردىڭ كومەگىمەن بالالى بولام دەگەن ارمانىم بار»، - دەيدى گەمافروديت زايتۋنا مۋحيدتينوۆا.

سوراقىسى، بالا كۇنىندە وتا جاسالعان ينتەرسەكس بولاشاقتا بالا ءسۇيۋى ەكىتالاي ەكەن. ءتىپتى، جاساندى جولمەن دە. ال بۇل ماسەلەنى بەس ساۋساعىنداي ءبىلىپ، ۇلىبريتانيادا ارنايى زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جۇرگەن وتانداسىمىز ماليكا اليمۋسينا مىناداي قىزىقتى ستاتيسيتكامەن ءبولىستى. ونىڭ ايتۋىنشا، وتانىڭ جەڭىلدىگىنە بايلانىستى 2000 جىلعا دەيىن  قوس جىنىستى بالالاردىڭ دەنى قىز بولىپ قالاتىن، ال بۇگىندە جىگىت رەتىندە  ءومىر سۇرگىسى كەلەتىندەر كوپتەپ كەزدەسەدى ەكەن. 

«ءبىزدىڭ جۇمىسىمىز قالاي جۇزەگە اسادى؟  بىرىنشىدەن، ءبىز  ارنايى زەرتتەۋ جۇرگىزەمىز. ياعني، بۇل پوتولوگيانىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىن انىقتايمىز. زەرتتەۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي، قازىرگى تاڭدا، 50 پايىز جاعدايدا مۋتاسيا گەندەگى اۋىتقۋعا  بايلانىستى بولادى. كەيىن  بالانىڭ ىشكى اعزالارىن زەرتتەۋگە كىرىسەمىز. گارمونالدىق ساراپتامانى جاسايمىز. جالپى العاندا ۋرولوگ، ەندوكرينولوگ، پسيحولوگتىڭ جۇمىسى وتە ماڭىزدى مۇندا»، - ەندوكرينولوگ ماليكا اليمۋسينا.

قالاي دەسەك تە، جاقىن تۋىستىق نەكەلەر كوڭىنەن تاراعان ساۋد ارابياسى، سيريا، وزبەكستان، ليۆيا ءۇشىن بۇل قالىپتى جاعدايعا اينالعانى قاشان. ال بىزدە ونىڭ ءورىس الا باستاعانىنا نە سەبەپ؟ 

«گەنەتيكالىق اۋىتقۋلارعا جۇكتىلىك كەزىندە كەلىنشەكتىڭ دۇرىس ءومىر سالتىن ۇستانباۋى، ىشىمدىككە اۋەس بولۋى، شىلىم شەگۋى الىپ كەلۋى ابدەن مۇمكىن. ودان ەشكىم ساقتانباعان»، - دەپ ايتتى ەندوكرينولوگ گۇلميرا ءابدۋاحاسوۆا.

بۇل رەتتە اق حالاتتىلار،  قوس جىنىستىلىق پوتولوگيانىڭ ءبىر ءتۇرى ەكەنىن ەسكە تۇسىرەدى. ياعني، ەكولوگيانىڭ لاستانۋى، ءتىپتى قاراپايىم شىلىم مەن الكوگولدىڭ ءوزى ءسابيىڭىزدىڭ مۋتاسياعا ۇشىراۋىنا اكەلىپ سوقتىرۋى مۇمكىن. سوندىقتان بولاشاق پەرزەنتىنىڭ دەنساۋلىعىنا الاڭداعان ءار ەرلى-زايىپتى دارىگەرگە ۋاقىتىلى كورىنىپ،  دەنساۋلىعىنا اسا مۇقيات قاراعان ءجون دەيدى ولار.

ۇسىنعان: نازەركە لابيحان