«بولاشاقتا قازاقستان ەۋرازيا كونتينەنتىنىڭ ماڭىزدى كولىك تورابى بولۋى كەرەك. بۇعان قول جەتكىزۋ ءۇشىن تەمىرجول ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋدى جانە وتاندىق ماشينا جاساۋ سالالارىن جاڭعىرتۋدى جالعاستىرۋ قاجەت»

قاسىم-جومارت توقايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى

2024 جىل تەمىر جول ماشينا جاساۋ سالاسىنداعى قازاقستاندىق زاۋىتتار ءۇشىن ءوندىرىس كولەمى بويىنشا رەكوردتىق جىل بولدى: 124 لوكوموتيۆ، 2 565 جۇك جانە 122 جولاۋشى ۆاگونى. ءوندىرىس كولەمىنىڭ ارتۋى جىلجىمالى قۇرامدى جاڭارتۋعا جانە يمپورتقا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى.

جىل سايىن ميلليونداعان جولاۋشىلار ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە ساياحات جاساپ، تەمىر جول ماشينا جاساۋ كاسىپورىندارى جۇمىس ورىندارىن اشىپ، وڭىرلەردى دامىتىپ، قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن ارتتىرۋدا.

ەلىمىزدەگى تەمىر جولداردىڭ ۇزىندىعى 21 مىڭ شاقىرىمدى قۇرايدى، 2024 جىلى سول جولدارمەن 21 ميلليونعا جۋىق جولاۋشى مەن 430 ميلليون توننادان استام جۇك تاسىمالدانعان.

سوڭعى 10 جىلدا قازاقستاندا 600-گە جۋىق ۆاگون جاڭارتىلدى. 2024 جىلى 143 جاڭا ۆاگون، سونىڭ ىشىندە ەلىمىزدە شىعارىلعان ۆاگوندار پايدالانۋعا بەرىلدى، بۇل «قىزىلوردا-سەمەي»، «استانا-كوكشەتاۋ»، «پاۆلودار-الماتى»، «پاۆلودار-تۋركەستان»، «جەزقازعان-الماتى»، «اكتوبە-اتىراۋ» جانە «ماڭعىستاۋ-اتىراۋ» باعىتتارىندا تاسىمالداۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.

2025 جىلى تاعى 226 ۆاگون بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە، بۇل پاركتىڭ توزۋ كورسەتكىشىن 44-تەن 38%-عا دەيىن تومەندەتىپ، جولاۋشىلارعا قولايلى جاعداي تۋعىزادى.

جاڭا ۆاگوندار زاماناۋي كليماتتىق باقىلاۋ جۇيەلەرىمەن، جاقسارتىلعان دىبىس وقشاۋلاۋىمەن جانە ىڭعايلى ۇيىقتايتىن ورىندارىمەن جابدىقتالعان. بۇل ەل بويىنشا ساياحاتتاۋ ىڭعايلى بولىپ، قىزمەت كورسەتۋ دەڭگەيىنىڭ جاقسارعانىنىڭ دالەلى.

تەمىر جول ماشينا جاساۋ كولىك ينفراقۇرىلىمىنىڭ دامۋىنا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ ارقىلى جۇمىسسىزدىقتى ازايتۋعا دا اسەر ەتەدى. سالاداعى 60 وتاندىق كاسىپورىندا 8 مىڭعا جۋىق ادام جۇمىس ىستەيدى. 2024 جىلى استانا، قوستاناي جانە ەكىباستۇز قالالارىندا 215 ادامدى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتەتىن جاڭا ءوندىرىس ورىندارى اشىلدى.

الداعى ەكى جىلدا قازاقستاندا 3000 جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن 12 ينۆەستيسيالىق جوبا جۇزەگە اسىرىلادى. سالاداعى جۇمىسشىلاردىڭ ورتاشا جالاقىسى ءقازىردىڭ وزىندە 440 مىڭ تەڭگەنى قۇراپ، ماماندارعا سۇرانىس ارتىپ كەلەدى. سالادا شامامەن 3500 جاڭا كادرلار قاجەتتىلىگى بار، ولاردى دايارلاۋ 39 جوعارى وقۋ ورنى مەن 39 كوللەدجدە جۇرگىزىلۋدە.

2024 جىلى تەمىر جول ماشينا جاساۋ سالاسىنا 23،2 ملرد تەڭگە ينۆەستيسيا سالىندى. جىلجىمالى قۇرامدى ءوندىرۋ كولەمى 5 ەسە ءوستى. بۇل جاڭا زاۋىتتاردى ىسكە قوسىپ، يمپورتقا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى.

2025 جىلى اتىراۋ وبلىسىندا جۇك ۆاگوندارىن ءوندىرۋ باستالادى. زاۋىتتىڭ جوبالىق قۋاتتىلىعى جىلىنا 6000 بىرلىك قۇرايدى. مۇندا 20 ميلليارد تەڭگە ينۆەستيسيا تارتىلىپ، 180 جۇمىس ورنى اشىلادى.

بيىل جامبىل وبلىسىندا لوكوموتيۆتەرىنە سەرۆيستىك قىزمەت كورسەتەتىن زاۋىت ىسكە قوسىلادى، جوبالىق قۋاتى – جىلىنا 50 بىرلىك.

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا پلاتفورمالىق ۆاگوندار مەن جولاۋشىلار ۆاگوندارىن شىعارۋ، سونداي-اق تەز بۇزىلاتىن جۇكتەردى تاسىمالداۋعا ارنالعان تەرموس ۆاگوندارىن شىعارۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭى باستالادى.

سونداي-اق بيىلعى جىلى قاراعاندى وبلىسىندا دوڭگەلەك جۇپتارى مەن اتىراۋدا لوكوموتيۆتەردىڭ تىرەۋ بورەنەلەرىنىڭ ءوندىرىسى باستالادى.

ال 2028 جىلعا قاراي قازاقستاندا جاڭا بۋىنداعى جۇك ەلەكتروۆوزدارى پايدا بولادى، ولاردى ءوندىرۋ 40%-عا ارزانىراق جانە قولدانىستاعى ۇلگىلەرگە قاراعاندا 20%-عا تيىمدىرەك بولادى.

كولىك مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2024 جىلى 1 400 شاقىرىم تەمىرجول جوندەلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا 1 100 شاقىرىم جاڭا جولدار سالىنۋدا، ونىڭ ىشىندە «دوستىق-مويىنتىدا»، بۇل ۋچاسكەنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن 5 ەسەگە ارتتىرىپ، حالىقارالىق ءترانزيتتى جاقسارتادى. الماتى اينالمالى تەمىر جولى ءوڭىردىڭ تەمىرجول جەلىسىنە تۇسەتىن جۇكتەمەنى ازايتادى، ال «داربازا-ماقتاارال» وڭتۇستىك وڭىرلەردە جاڭا كولىك بايلانىستارىن جاسايدى.

سونىمەن قاتار، «قىزىلجار» مەن «مويىنتى» ستانسالارى اراسىندا تەمىرجول قۇرىلىسىن سالۋ جوسپارلانۋدا، بۇل حالىقتىڭ ۇتقىرلىعىن ارتتىرىپ، كولىك لوگيستيكاسىن جەڭىلدەتەدى.

بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاننىڭ تەمىرجول ماشينا جاساۋ سالاسىندا ءوندىرىستى وقشاۋلاۋ 70%-عا جەتەدى، بۇل سىرتقى جەتكىزىلىمدەرگە تاۋەلدىلىكتى تومەندەتەدى. جاڭا كاسىپورىنداردىڭ اشىلۋى ەل ىشىندە ۆاگونداردى، لوكوموتيۆتەر مەن بولشەكتەردى كوبىرەك وندىرۋگە مۇمكىندىك بەرىپ، تەمىرجول كولىگىن سەنىمدى ءارى قولجەتىمدى ەتەدى.

قانات شارلاپايەۆ، ق ر ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ءمينيسترى:

«قازاقستاننىڭ تەمىرجول سالاسى رەكوردتار جاڭارتىپ كەلەدى. وتكەن جىلدىڭ سوڭىنداعى 124 لوكوموتيۆ، 2 565 جۇك ۆاگونى جانە 122 جولاۋشىلار ۆاگونى – بۇل جاي عانا ساندار ەمەس، ول ەكونوميكالىق ءوسۋ، جاڭا جۇمىس ورىندارى مەن قازاقستانداعى قۋاتتى ءوندىرىسىمىزدىڭ، سونىڭ ىشىندە تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى. بۇگىندە ءبىز ۆاگوندار مەن لوكوموتيۆتەردىڭ رەكوردتىق سانىن شىعارىپ قانا قويماي، وتاندىق ونەركاسىپتىڭ بولاشاعىن قۇرۋدامىز».

بۇل شارالاردىڭ بارلىعى قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان: جاڭا ۆاگوندار ازاماتتارىمىزدى تاسىمالداۋدى ىڭعايلى ەتىپ، جاڭا زاۋىتتار ءوڭىر تۇرعىندارىن جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ، ال ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ ساياحات پەن بيزنەس ءۇشىن كوبىرەك مۇمكىندىكتەر اشادى.