كەشە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ جالاعاش اۋدانىندا مي-8 تىكۇشاعى اپاتقا ۇشىراپ، 13 ادام وپات بولدى.
ىشكى ىستەر مينيسترلىگى توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى باسپا ءسوز قىزمەتى «27ناۋرىز كۇنى ساعات 17:35 كەزىندە «112» پۋلتىنە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ جالاعاش اۋدانىندا مي-8 تىكۇشاعىنىڭ اپاتقا ۇشىراعانى تۋرالى حابارلاما كەلىپ ءتۇستى. تىكۇشاق انىقتالماعان سەبەپتەر بويىنشا قۇلاپ، تولىعىمەن ورتەنىپ كەتتى» دەپ حابارلاما تارتاتتى.
قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، اتالمىش تىكۇشاق 4 بىردەي اسكەري تىكۇشاق قۇرامىنان تۇراتىن بولىممەن بىرگە اقتاۋ قالاسىنان شىمكەنتكە ۇشىپ بارا جاتقان. ۇشۋ ساپارى ارنايى بولىمشەلەردىڭ «التىن جەبە» كەشەندى وقۋ جانە جاتتىعۋ اياسىندا قاراڭعى ۋاقىتتا ءارى كۇردەلى مەتەورولوگيالىق جاعدايدا جۇرگىزىلگەن. ءقازىر قورعانىس ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكبايەۆتىڭ بۇيرىعىمەن اپات ورنىنا ارنايى قۇرىلعان كوميسسيا جىبەرىلدى. قورعانىس مينيسترلىگى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، بولعان اۋە اپاتىنىڭ سەبەبىن انىقتاۋ ماقساتىندا تەرگەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىر».
جالپى، مي-8 تىكۇشاعى قىزىلوردادا بۇعان دەيىن دە اپاتقا ۇشىراعان بولاتىن. 2016 جىلى 7 قىركۇيەكتە قىزىلوردا وبلىسىندا «ەۆرو-ازيا ەير» اۆياكومپانياسىنىڭ مي-8 تىك ۇشاعى ۇشۋ كەزىندە اپاتقا ۇشىرادى. ول كەزدە بورت ىشىندە «قازترانسويل» اق شىعىس فيليالىنىڭ باسقارماسى جەزقازعان مۇناي قۇبىرى باسقارماسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى بولدى. ابىروي بولعاندا ول كەزدە مۇناي تاسىمالداۋشىلار امان قالعان ەدى.
دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، مي-8 ۇشاعىنا قاتىستى اپاتتىق جاعدايلار بارشىلىق. مىسالى، 2017 جىلى التاي اۋماعىندا «بييسك چەمال-كوش-اگاچ» باعىتىن بەتكە العان بۇل تىكۇشاق اپاتقا ۇشىراپ 9 ادام وتپات بولعان. ىرگەمىزدەگى رەسەيدە ناق وسى جىلى مي-8 تىك ۇشاعى وپاتقا ۇشىراپ، 18 ادام قازا تاپتى. وتاندىق ماماندار تىكۇشاقتىڭ قۇلاۋىن اۋا رايىنىڭ قولايسىزدىعىنان نەمەسە پيلوتتاردىڭ جىبەرىپ الۋى مۇمكىن قاتەلىگىنەن عانا ىزدەي بەرمەۋ كەرەكتىگىن ايتىپ وتىر. مامانداردىڭ پايىمداۋىنشا، ماسەلە تىك ۇشاقتىڭ تەحنولوگيالىق جاعىنان ەسكىرگەندىگىندە دە بولۋى مۇمكىن.
مي-8 ۇشاعى 1960 جىلدان باستاپ قۇراستىرىلىپ كەلە جاتقان تىكۇشاق. كەڭەستىك داۋىردەن بەرى كەلە جاتقان بۇل قۇرىلعى قازىردە ەمىن-ەركىن ساتىلا بەرەدى. اسكەري جاتتىعۋلاردى ورىنداۋ بارىسىنا، اۋىل شارۋاشىلىعى ەگىنشىلىكتەرىن زالالسىزداندىرۋ ىسىنە، تىڭايتقىشتار شاشۋ، زيانكەستەرمەن كۇرەسۋ ءتارىزدى ءارتۇرلى باعىتتاعى جۇمىستارعا قولدانۋعا ىڭعايلى تىك ۇشاق. دەگەنمەن، ماماندار اتالمىش قۇرىلعىنىڭ تىم ەسكىرىپ بارا جاتقانىن، سوندىقتان قولدانۋ مەرزىمى وتكەندە دەر كەزىندە جاڭارتىپ وتىرۋ قاجەتتىگىن العا تارتۋدا.
تەحنيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور جانعابىل اقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بىزدە وسى جايتتارعا اسا ءمان بەرىلمەي جاتادى.
«مي-8 ۇشاعىنىڭ 1982 جىلعى قۇراستىرىلعانى 1 200 000 مىڭ دوللار، ال ۇشاقتى 2014 جىلعى قۇراستىرىلعانى 13 000 000 دوللار. ايىرماشىلىق بار ما، بار. ءقازىر ءبىزدىڭ پايدالانىپ جۇرگەن تىك ۇشاقتارىمىز دا، ۇشاقتارىمىزدىڭ دا باسىم بولىگى ەسكى. 2014 جىلعى تىكۇشاقپەن تۇگەل قامتۋعا ءبىزدىڭ شامامىز كەلمەيدى. بيۋدجەت كوتەرمەيدى. ال ەسكىسىن قولدانساق، اپاتتى جاعدايلار ورىن الادى. 1982 جىلعى تىك ۇشاقتىڭ ءوزىنىڭ قولدانۋ مەرزىمى وتكەن. تىك ۇشاقتاردى كەم دەگەندە 8 جىل سايىن جاڭارتىپ، كۇردەلى جوندەۋدەن وتىكىزىپ تۇرۋ كەرەك. ال ءبىز كەڭەستىك داۋىردەن قالعان ەسكى تەحنولوگيالاردى ءالى قولدانىپ ءجۇرمىز. سوندىقتان بۇل ارادا وسى سالاعا ناقتى كوڭىل ءبولىنۋى كەرەك. وتاندىق اۋە ۇشاقتارىن جاساۋدى ءبىز جەتىك مەڭگەرە المادىق. ەندىگى كەزەكتە بۇل وتە وزەكتى ماسەلە بولا تۇسەدى. ەل ءىشىندەگى، ءتىپتى تمد اۋماعى بويىنشا ۇشىپ جۇرگەن ۇشاقتاردىڭ باسىم بولىگى ىستەن شىعۋعا جاقىن. ول قۇپيا ەمەس. ەۋروپاعا ونداي ۇشاقتاردى كىرگىزبەيدى دە. سەبەبى ولار حالىقارالىق قاءۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي ەمەس. سوعان قاراماستان، كەيبىر اۋە كومپانيالارى قيراۋعا جاقىن تەمىر-تەرسەككە جابىسىپ، ونسىز دا از حالىقتىڭ ءومىرىن قيىپ جاتادى. سوندىقتان مۇنداي جايتتار شەشىمىن تابۋى ءتيىس»،-دەدى جانعابىل اقايەۆ.
عالىمنىڭ ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ ەڭ وسال تۇسىمىز تەحنيكا عىلىمدارىن جەتىلدىرۋگە ءمان بەرمەيتىندىگىمىز. تەحنيكا عىلىمى مەن ءوندىرىس ورىندارىن تىعىز بايلانىستىرىپ، ماشينا جاساۋ، تىك ۇشاق قۇراستىرۋ، ۇشاق قۇراستىرۋ جاعىن وندىرىسكە باعىتتاپ، عىلىم مەن ءونىدىرس اراسىندا وتكەل سالعانىمىزدا مۇنداي ماسەلەلەر ازاياتىن ەدى. وتاندىق تىكۇشاق شىعارۋعا دا بولاتىن ەدى...
«ءبىراق ءبىز مۇنداي جايتتارعا اسا ءمان بەرمەدىك. شەتەلدىڭ تەحنولوگياسىن ساتىپ الۋ، سونى قولدانۋ ءالى دە بولسا تىيىلار ەمەس. شەتەل بىزگە جاقسىسىن بەرمەيدى. ءارى قىمبات، ءارى كونەرگەن تەحنولوگياسىن ساتىپ الامىز. ءوزىمىز جاساۋ قولدان كەلمەيدى ەكەن، ەندەشە زاڭدى قاتايتۋ كەرەك. ەلىمىزگە تىك ۇشاقتار مەن ۇشاقتاردى ەنگىزەتىن اۋە كومپانيالارىنا دا باقىلاۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. مۇنداي ىسپەن اينالىساتىن جەكەلەگەن اۋە كومپانيالارىن جان-جاقتى تەكسەرىپ، قاجەت بولسا سانىن قىسقارتىپ كۋالىكتەرىن الۋ قاجەت. 2012 جىلى اۆياسيا سالاسىن دامىتۋ باعدارلاماسى قابىلداندى. 2020 جىلعا دەيىن بۇل باعدارلاما ءوز ناتيجەسىن بەرۋ كەرەك. سوندىقتان ناقتى ناقتى جۇمىستار ىستەلىنۋى ءتيىس»، - دەدى جانعابىل اقايەۆ.
قارلىعاش زارىققان قىزى
