بۇل تۋرالى Almaty Investment Forum 2019 بارىسىندا قالا اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ ايتتى.

– نەلىكتەن الەمدەگى كەيبىر قالالار قارىشتاپ العا جىلجىپ، تابىسقا جەتەدى دە، ال ەندىگى بىرەۋلەرى، كەرىسىنشە، كەدەيلەنەدى؟ مەنى سان-فرانسيسكو، كاليفورنيا مىسالدارى قىزىقتىردى. حالقىنىڭ جان باسىنا شاققانداعى سان-فرانسيسكو تابىسى – ەڭ كەدەي امەريكاندىق قالالىق ايماققا قاراعاندا ءۇش ەسە جوعارى. سان-فرانسيسكو تابىسىنىڭ سىرى نەدە؟ مۇنىڭ سىرى كەلەسى ءۇش ءتۇرلى سەبەپكە بايلانىستى. ءومىر سۇرۋگە قولايلى تاماشا كليمات جاعدايلارى – اقش-تىڭ قولايلى كۇن بەلدەۋى، دامىعان ينفراقۇرىلىم جانە اقش-تاعى ەڭ ۇزدىك بيزنەس-كليمات. سونداي-اق، ءۇشىنشى جانە باستىسى دەپ ەسەپتەيمىن. نەگىزگى درايۆەرلەرى جاڭا يندۋستريالار سانالاتىن قالالىق ەكونوميكانىڭ الدىڭعى قاتارلى قۇرىلىمى. سان-فرانسيسكو سياقتى قالالاردىڭ جولى بىزگە وتە قىزىقتى. قالالىق ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمدىق مانيەۆرىنىڭ يدەياسى وسىدان شىعادى، –  دەدى ب.ساعىنتايەۆ.

ونىڭ سوزىنشە، بۇنداي العىشارتتار الماتىدا دا بار.

– جالپى، الماتى دا «كۇن بەلدەۋىندە» تۇر. مەن تەك كليماتتى عانا ايتىپ تۇرعانىم جوق. بىرىنشىدەن، الماتى ينۆەستكليمات بويىنشا جەتەكشى ورىنعا يە. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ ۇلتىشىلىك رەيتينگىسىندە الماتى بيزنەستى جۇرگىزۋ جەڭىلدىگى بويىنشا قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرلەرى اراسىندا ءبىرىنشى ورىندا تۇر. تاعى ءبىر ايرىقشا وقيعا – وسى جىلدىڭ قىركۇيەگىندە Fitch اگەنتتىگى ءبىزدىڭ قالاعا ۆۆۆ نەسيەلىك رەيتينگىن – قازاقستاننىڭ دەربەس رەيتينگ دەڭگەيىن بەردى، بۇل ينۆەستيسيا ءۇشىن تاۋەكەلدىڭ تومەنگى دەڭگەيىن بىلدىرەدى. ءىس جۇزىندە، قازاقستانداعى ەڭ ۇزدىك بيزنەس-كليمات – الماتىدا. سونىمەن قاتار، ورتالىق ازياداعى وزگە بىردە-بىر مەگاپوليس مۇنداي حالىقارالىق نەسيەلىك رەيتينگكە يە ەمەس. ەكىنشىدەن، الماتى – قازاقستاننىڭ ءىرى ەكونوميكالىق ايماعى. قالا ەكونوميكاسىنىڭ كولەمى – 12،1 ترلن.تەڭگەنى نەمەسە 35 ملرد.دوللاردى قۇرايدى. بۇل – جالپى ىشكى ءونىمنىڭ بەسىنشى جانە سالىقتاردىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى. الماتى – جالپى وڭىرلىك ءونىمى جان باسىنا شاققاندا 19 مىڭ دوللارعا جۋىقتايتىن، ورتالىق ازياداعى ەڭ تابىستى مەگاپوليس. ۇشىنشىدەن، ءومىر ءسۇرۋ مەن بيزنەستىڭ قولايلى جاعدايلارىنىڭ ارقاسىندا الماتى – ادام كاپيتالىنىڭ كونسەنتراتورى. ءبىزدىڭ قالادا ەلدەگى جانە وڭىردەگى ەڭ كرەاتيۆتى، ەڭ باتىل ءارى ءبىلىمدى ادامدار شوعىرلانعان. قالا اكىمى رەتىندە، كرەاتيۆتى ادامي كاپيتال الماتىنىڭ باستى باسەكەلەستىك ارتىقشىلىعى دەپ سانايمىن. بۇل قاعيداتتى مەن قالالىق دامۋدىڭ بارلىق جوسپارلارىنا ەنگىزەمىن.  تورتىنشىدەن، ءبىز قالالىق ينفراقۇرىلىمدى اۋقىمدى جاڭعىرتۋدى باستايمىز. مەگاپوليستە ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى مەن جايلىلىقتى ارتتىرۋ ءۇشىن ءبىز قىسقا مەرزىمدى جانە ورتا مەرزىمدى دامۋ جوسپارلارىنىڭ ارنايى پاكەتىن قابىلدادىق. ولار ءبىرىنشى كەزەكتە «جاڭا الماتىعا» – ياعني مەگاپوليستىڭ شەتكى اۋداندارىنا، سونداي-اق الماتى اگلومەراسياسىنا قاتىستى. ەكى جوسپار دا قالانىڭ كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلەلەرىن جىلدام شەشۋگە باعىتتالعان: سۋمەن جابدىقتاۋ، جارىقتاندىرۋ، اباتتاندىرۋ جانە قاۋىپسىزدىك. الماتىنىڭ ۇلعايۋى كوپ ورتالىقتى بولادى جانە قالانىڭ ءار ءتۇرلى بولىكتەرىندەگى بىرنەشە ايماقتاردا شوعىرلانادى، –  دەپ اتاپ ءوتتى ول.