ورتسايلاۋكوم ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسى مەن ءماسليحاتتارى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىندا بايقاۋشى مارتەبەسىن ءتۇسىندىردى
داۋىس بەرۋگە ارنالعان ءۇي-جايدا (ءۇي-جايدان تىس) داۋىس بەرۋدىڭ وتكىزىلۋىن، داۋىستاردى ساناۋدى، سونداي-اق ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ شەشىمدەرى مەن ىس-ارەكەتتەرىن (ارەكەتسىزدىگىن) بايقاۋدى جۇزەگە اسىراتىن ق ر ازاماتى بايقاۋشى بولىپ تابىلادى.
بايقاۋشى سايلاۋدى ۇيىمداستىرۋشى ەمەس. بايقاۋشىنىڭ نەگىزگى فۋنكسياسى داۋىس بەرۋگە، سايلاۋ ۋچاسكەسىندە داۋىس بەرۋ قورىتىندىلارىن بەلگىلەۋگە قوعامدىق بايقاۋدى قامتاماسىز ەتۋ جانە ازاماتتاردىڭ سايلاۋ قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىن قاداعالاۋ بولىپ تابىلادى.
«قر-داعى سايلاۋ تۋرالى» كز-نىڭ 20-بابىنىڭ 8-تارماعىنا، 20-1-بابىنىڭ 1-تارماعىنا سايكەس بايقاۋشىلار ق ر ساياسي پارتيالارىنان، وزگە دە قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنەن، كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدارىنان جىبەرىلەدى.
داۋىس بەرۋ كۇنى ءتيىستى سايلاۋ وكرۋگىندەگى ءاربىر سايلاۋ ۋچاسكەسىندە ءبىر مەزگىلدە ءاربىر ساياسي پارتيادان، وزگە دە قوعامدىق بىرلەستىكتەن، ق ر كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمىنان ءبىر-بىر بايقاۋشىدان قاتىسۋعا قۇقىلى («ق ر سايلاۋ تۋرالى» كز 20-بابىنىڭ 8-تارماعى).
بايقاۋشىنىڭ مارتەبەسى ول ءتيىستى ۋسك-دا تىركەلگەن ساتتەن باستاپ، ول تۋرالى دەرەكتەردى ەسەپكە الۋ جۋرنالىنا ەنگىزۋ ارقىلى تۋىندايدى.
بايقاۋشىنىڭ مارتەبەسى ول ءتيىستى ۋسك-دا تىركەلگەن ساتتەن باستاپ، ول تۋرالى دەرەكتەردى ەسەپكە الۋ جۋرنالىنا ەنگىزۋ ارقىلى تۋىندايدى.
ۋچاسكەدەگى داۋىستاردى ساناۋ حاتتاماسىن جوعارى تۇرعان كوميسسياعا (اۋداندىق، قالالىق) بەرۋ اياقتالعاننان كەيىن، سونداي-اق ق ر زاڭناماسى بۇزىلعان جاعدايدا بايقاۋشى ءوز مارتەبەسىن جوعالتادى.
بايقاۋشى ءوزىنىڭ مارتەبەسىنە يە بولادى جانە بارلىق تالاپ ەتىلەتىن قۇجاتتار ۇسىنىلعان جانە سايلاۋ كوميسسيالارى تاراپىنان بارلىق راسىمدىك شەشىمدەر قابىلدانعان كەزدە عانا ءتيىستى قۇقىقتار مەن مىندەتتەرگە يە بولادى.
ۇلتتىق بايقاۋشىعا سايلاۋ ۋچاسكەسىندە تىركەلۋ ءۇشىن نە قاجەت
سايلاۋدى بايقاۋ ءۇشىن جەكە تۇلعانى جىبەرگەن زاڭدى تۇلعانىڭ قۇجاتىنا وكىلەتتىگى ۇيىمنىڭ قۇرىلتاي قۇجاتتارىمەن، ۇيىم باسشىسىنىڭ وكىلەتتىك بەرۋ تۋرالى وكىمدىك قۇجاتتارىمەن نەمەسە ۇيىم اتىنان بەلگىلى ءبىر ىس-ارەكەتتەردى ورىنداۋعا سەنىمحاتتارمەن راستالاتىن زاڭدى تۇلعا قول قويۋعا ءتيىس. بۇل قۇجات بايقاۋشىنى جىبەرگەن ۇيىمنىڭ مورىمەن راستالادى جانە بايقاۋشىنىڭ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قۇجاتتى كورسەتكەن كەزدە جارامدى بولادى. بۇل رەتتە زاڭدى تۇلعا بەرەتىن قۇجات جەكە تۇلعاعا بەرىلەتىن وكىلەتتىكتەردىڭ شەكارالارىن (قانداي سايلاۋدى بايقاۋ ءۇشىن ۋاكىلەتتى تۇلعا جىبەرىلەدى؛ سايلاۋ ۋچاسكەسىن جانە ول جىبەرىلەتىن سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ اتاۋىن كورسەتۋ)، وسى تۇلعا تۋرالى مالىمەتتەردى (تەگى، اتى جانە اكەسىنىڭ اتى) ناقتى ايقىنداۋعا، سونداي-اق وكىلەتتىكتەردى ورىنداۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن شەكتەۋلەردىڭ جوقتىعى تۋرالى جازبانى قامتۋعا ءتيىس.
زاڭدى تۇلعانىڭ بايقاۋشىنى جىبەرۋ سۋبەكتىسى رەتىندە قۇقىق قابىلەتتىلىگى ونىڭ تىركەلۋ فاكتىسىن انىقتاۋ ارقىلى راستالۋعا ءتيىس. ادىلەت مينيسترلىگى بەلگىلەگەن نىسان بويىنشا انىقتاما زاڭدى تۇلعانىڭ مەملەكەتتىك تىركەلۋىن (قايتا تىركەلۋىن) راستايتىن قۇجات بولىپ تابىلادى. زاڭدى تۇلعانىڭ مەملەكەتتىك تىركەلۋىن راستاۋمەن قاتار، ونىڭ قولدانىستاعى مارتەبەسى، ياعني قىزمەتىن توقتاتا تۇرۋدىڭ بولماۋى، تاراتۋ راسىمدەرىنىڭ باستالۋى فاكتىلەرىن بەلگىلەۋ تالاپ ەتىلەدى.
سايلاۋ پروسەسىنە قاتىسۋ، سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە بايقاۋ جانە تۇتاستاي العاندا ازاماتتاردىڭ ساياسي قۇقىقتارىن ىسكە اسىرۋ سالاسىنداعى قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى وكىلەتتىكتەر ۇيىم جارعىسىنىڭ كوشىرمەسىمەن راستالۋعا ءتيىس.
پىكىر قالدىرۋ