مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ سالاسىنداعى بۇزۋشىلىقتار جانە سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ پروفيلاكتيكاسىنداعى فورماليزم. پارتيا مۇشەلەرى سوڭعى ءۇش جىلدا «Nur Otan» جانىنداعى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ وتىرىسىندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل ءۇشىن نە ىستەلگەنىن تالقىلادى، دەپ حابارلادى پارتيانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

اتاپ ايتقاندا، اتالعان كەزەڭدە سىبايلاس جەمقورلىق دەرەكتەرى ءۇشىن 168 ادام قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى، ولاردىڭ 15ء-ى وبلىستىق ماڭىزى بار باسشىلار. ال 110 ادام – ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى.

تالداۋ كورسەتكەندەي، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنداعى سىبايلاس جەمقورلىق زاڭسىز قىزمەتتى جالپى قورعاعانى ءۇشىن، قىلمىستىق جانە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلماۋمەن، جۇرگىزۋشى كۋالىكتەرىن جەدەل الۋمەن، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ بويىنشا ماسەلەلەردى وڭ شەشۋمەن، سونداي-اق بيۋدجەت قاراجاتىن ۇرلاۋمەن جانە ت.ب. بايلانىستى.

نۇروتاندىقتاردىڭ ەڭ ۇلكەن سىنىنا مەديسينا سالاسىنداعى الاياقتىق سەبەپ بولدى. جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى، تالعات نارىكبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ وكىلدەرى پاندەميانى وزدەرىنە پايداسى جوق پايدالاندى.

– مەديسينالىق جابدىقتار جوعارى باعامەن ساتىپ الىندى. مىسالى، وبلىستىق جەدەل جاردەم اۋرۋحاناسى 22،3 ملن. تەڭگەگە ءوجج اپپاراتىن ساتىپ الدى. ەڭ جوعارى نارىقتىق باعامەن ساتىپ الۋدىڭ ناقتى باعاسى اراسىنداعى ايىرماشىلىق 5 ملن.تەڭگەنى قۇرايدى. ەكىنشى مىسال: جوعارىدا كورسەتىلگەن اۋرۋحانا ەڭ جوعارى نارىقتىق قۇنى 32 ملن. تەڭگە بولعان كەزدە 69،5 ملن. تەڭگە سوماسىنا ۋلترادىبىستىق دياگنوستيكالىق مەديسينالىق جۇيەنى ساتىپ الدى. وتكەن جىلى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ءىس جۇرگىزۋ شارالارىن قابىلداۋ ءۇشىن 23 ماتەريال جىبەرىلدى، – دەدى تالعات نارىكبايەۆ.

سونىمەن قاتار، كەڭەستىڭ جۇمىس توبى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن سالۋ ءۇشىن ورىنداردى قيسىنسىز تاڭداۋعا نازار اۋداردى، اتاپ ايتقاندا، ەگەر مەكتەپ وقۋشىلارى جوق جەردە سالىناتىنى الدىن-الا بەلگىلى بولعان جاعدايدى باسىپ ايتتى.

– وقۋشىلار كونتينگەنتىنىڭ بولماۋىنا بايلانىستى قۇنى 800،8 ملن تەڭگە تۇراتىن «اسەم» جىل بويعى كەشەنى اۋماعىندا وقۋ كورپۋسىنىڭ، قۇنى 1،4 ملرد. تەڭگە بولاتىن ءشيلىساي اۋىلىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ جانە وسى ەلدى مەكەندەر مەن وعان ىرگەلەس اۋىلداردا مەكتەپ جاسىنداعى بالالار سانىنىڭ از بولۋىنا بايلانىستى ۋكراينكا اۋىلىنداعى 1،1 ملرد. تەڭگە بولاتىن ورتا مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىنا بيۋدجەت قاراجاتى ءتيىمسىز جۇمسالدى، – دەدى تالعات نارىكبايەۆ.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق كەڭەس مۇشەسى مەرۋەرت قازبەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، حالىقتىڭ كەيبىر جوسىقسىز قىزمەتشىلەرى كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى جاعدايدى پايدالانادى.

– ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ بولاشاعىن قورعاۋعا شاقىرىلعان باسشىلاردا، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردە مورالدىق-ەتيكالىق قاسيەتتەردىڭ جوقتىعى تاڭ قالدىرادى؛ ولار وزدەرىن قورعاي المايتىنداردى، بالالار مەن ناۋقاستاردى تونايدى. بۇل ۋاقىتشا قيىندىق ەمەس، بۇل اپات، – دەپ مالىمدەدى مەرۋەرت قازبەكوۆا.

كەڭەس مۇشەلەرى «اقتوبە «الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسياسى» اق-دا قالىپتاسقان جاعدايدى قوسىمشا تالقىلادى. شامامەن 700 ملن. تەڭگە – بۇل كورپوراسيا قارىزدارىنىڭ كولەمى، ال تاعى 1،5 ملرد. تەڭگە-مەرزىمى وتكەن دەبيتورلىق بەرەشەك. سونىمەن قاتار، كورپوراسيانىڭ ءوزى ءۇشىن دە، وبلىس ەكونوميكاسى ءۇشىن دە پايداسىز قارجىلىق وپەراسيالار دەپ تانىلعان پايىزسىز قارىزدار بەرۋ. «اقتوبە» اكك تاراپىنان باقىلاۋ بولمادى جانە بولىنگەن قارىز قاراجاتىن ۋاقتىلى قايتارۋ جانە ينۆەستيسيالانعان جوبالاردى تولىق ىسكە اسىرۋ بويىنشا جۇيەلى شارالار قابىلدانبادى.

– اكك باسشىلىعى نە تۋرالى ويلادى؟ ولار قايىرىمدىلىق قورى رەتىندە ارەكەت ەتتى، اقشانى وڭعا جانە سولعا ءبولدى، ەندى ولاردى قالاي قايتارۋعا بولادى، وعان كىم جاۋاپ بەرەدى؟! «اقتوبە» يندۋستريالىق ايماعىنىڭ قىزمەتى دە كۇمان تۋدىرادى، وبلىس بيۋدجەتىنەن ولارعا 5 ملرد.تەڭگەگە جۋىق قاراجات بەرىلدى، ولار ولاردى تابىستى يگەردى، ال 300 جۇمىس ورنىنا 5 ءوندىرىس قۇردى. وبلىس اكىمدىگى تاراپىنان باقىلاۋ قايدا؟، – دەپ ساۋال قويدى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق كەڭەس ءتوراعاسى ومارحان وكسىكبايەۆ.

وتىرىستى قورىتىندىلاي كەلە، كەڭەس مۇشەلەرى وبلىستىق ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ باسقارماسىنىڭ، ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىلارىن، سونداي-اق اقتوبە قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارىن پارتيالىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا قاۋلى ەتتى.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق كەڭەس باسشىسى وڭ باعاعا لايىق ەمەس اقتوبە وبلىستىق پروكۋراتۋراسىنىڭ جۇمىسىنا جەكە توقتالدى.

– 70-كە جۋىق قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، بارلىعى جابىلدى. پروكۋرور مىرزا، ورىنباسارى؟ جاقىندا عانا مەملەكەت باسشىسى زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە جانە قىلمىسقا قارسى كۇرەستە پروكۋراتۋرانىڭ ەرەكشە ءرولىن اتاپ ءوتتى. ال سىزدەر ۇيقتاپ جۇرسىزدەر! ءسىز تەكسەرۋشىلەر بولساڭىز دا، قاداعالاۋ ورگانى بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ قالاي پايدالانىلاتىنىن دا قاداعالاۋى ءتيىس، – دەدى ومارحان وكسىكبايەۆ.

سونداي-اق، پارتيا كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرى باس پروكۋراتۋراسىنا سەنىپ تاپسىرىلعان بوتەن مۇلىكتى يەمدەنۋ جانە جۇمساۋ فاكتىلەرى بويىنشا اقتوبە وبلىسى بويىنشا بۇرىن توقتاتىلعان قىلمىستىق ىستەرگە تەكسەرۋ جۇرگىزۋدى جانە كەلتىرىلگەن زالالدى وتەۋ بويىنشا پارمەندى شارالار قابىلداۋدى ۇسىندى.

– جەمقورلىقپەن كۇرەستە ءبىر «Nur Otan» ءوز كۇشىمەن جەڭە المايدى. قوعام، ازاماتتىق بەلسەندىلەر، بارلىق حالىق قوسىلۋى كەرەك، ال ءبىز ساياسي پارتيا رەتىندە بۇل كۇشتەردى بىرىكتىرۋىمىز كەرەك، – دەپ تۇيىندەدى كەڭەس ءتوراعاسى.