ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى وتاندىق ونەركاسىپتى تانىمال ەتۋ جانە قازاقستاندىق تاۋارلاردىڭ ءيميدجىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان «وتاندىق ءوندىرىس» مەديا-جوباسى باستالدى. اتالعان جوبا اياسىندا الماتىلىق جۋرناليستەر جەرگىلىكتى اكىمدىك پەن ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرىمەن بىرگە وڭىلردەگى ەكى جەڭىل ونەركاسىپ كاسىپورنىن ارالادى.
جۋرناليستەر ارالاعان العاشقى نىسان – "كازلەگپروم-الماتى" ج ش س. بۇل نىسان قازاقستاننىڭ جەڭىل ونەركاسىبىنىڭ تىگىن جانە اياق كيىم سالاسىنىڭ ءىرى جوعارى تەحنولوگيالىق وندىرىستىك كاسىپورىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. زاۋىت نارىقتا 2011 جىلدان باستاپ تابىستى جۇمىس ىستەپ كەلەدى.
"كازلەگپروم-الماتى" ج ش س نەگىزگى ماقساتى قازاقستاننىڭ جەڭىل ونەركاسىپ نارىعىن باسەكەگە قابىلەتتى، وتاندىق وندىرىستەگى تىگىن-اياق كيىم ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ بولىپ تابىلادى. تىگىن-اياق كيىم فابريكاسىنىڭ وندىرىستىك قۋاتى جىلىنا 1،5 ملن. دەيىن ءتۇرلى تىگىن بۇيىمدارى مەن 500 مىڭ جۇپ اياق كيىم شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
وندىرىستىك كەشەن جالپى اۋدانى 12033،7 م2 بولاتىن 1 گەكتار جەردە ورنالاسقان. زاۋىتتا 400-دەن استام قىزمەتكەرلەر ەڭبەك ەتەدى. ءوندىرىس تىگىن جانە اياق كيىم ءوندىرىسىنىڭ ەڭ وزىق تەحنولوگيالىق شەشىمدەرى ەنگىزىلگەن زاماناۋي جاڭعىرتىلعان كەشەن بولىپ تابىلادى. فابريكانىڭ الەمدىك جەتەكشى وندىرۋشىلەردىڭ (گەرمانيا، جاپونيا، اقش) زاماناۋي جانە جوعارى تەحنولوگيالىق جابدىقتارىمەن قامتاماسىز ەتىلۋى قىسقا مەرزىمدە جوعارى ساپالى ۇلكەن كولەمدەگى ءونىم شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. تىگىن-اياق كيىم فابريكاسى 2013 جىلدان باستاپ ساپا مەنەدجمەنتى جۇيەسىنىڭ تالاپتارىنا سايكەستىگىن راستايتىن ق ر ست يسو 9001-2009 "ساپا مەنەدجمەنتى جۇيەسى" جانە ق ر ست يسو 14001-2006 "ەكولوگيالىق مەنەدجمەنت جۇيەسى" جۇيەلەرىن ەنگىزىپ، ءتيىستى سەرتيفيكاتتاۋلاردان وتكەن.
فابريكادا شىعارىلاتىن ءونىمنىڭ بارلىق اسسورتيمەنتىندە ست-KZ سەرتيفيكاتى بار. ونىمدەردە قازاقستاندىق قامتۋ ۇلەسىنىڭ كورسەتكىشتەرى 52-84% قۇرايدى. زاۋىتتىڭ قويماسى وسى تىگىن-اياق كيىم فابريكاسىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان. جالپى اۋدانى 3 960 ش.م. قۇرايدى. جالپى ج ش س ورنالاسقان جەرىنىڭ ىڭعايلىلىعى، كىرمە جولداردىڭ جانە ءوز كولىك پاركىنىڭ بولۋى، سونداي-اق كولىك كومپانيالارىمەن تىعىز قارىم-قاتىناستاعى ىنتىماقتاستىق بايلانىستار زاۋىت ونىمدەرىن بۇكىل قازاقستان بويىنشا جەدەل جونەلتۋگە جانە جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
"ءبىز 200 دجوۋلگە دەيىن سوققى بەرىكتىگىنە توتەپ بەرەتىن اياق كيىم تابانى مەن ارنايى اياق كيىمگە ارنالعان قاۋىپسىزدىك جاستىقشالارىن شىعاراتىن جالعىز كومپانيامىز. بۇل گوست ستاندارتتارىنا سايكەس كەلەدى"،-دەدى "قازلەگپروم-الماتى" ج ش س ديرەكتورى ولجاس زياحانوۆ.
كومپانيا اياق كيىمدى تاڭبالاۋ بويىنشا پيلوتتىق جوباعا ءبىرىنشى بولىپ قاتىستى.
ولجاس زياحانوۆتىڭ ايتۋىنشا، كومپانيادان شىعاتىن بارلىق اياق-كيىمنىڭ ارنايى شتريح-كودى بار. بۇل شتريح-كود ارقىلى كومپانيا تۋرالى بارلىق قاجەت اقپارات پەن ءونىمنىڭ ساپاسى، ەرەكشەلىگى تۋرالى مالىمەت الۋعا بولادى.
بۇدان بولەك كومپانيادا قولدانىلاتىن تەرىگە ارنالعان ماتەريال دا قازاقستاندا شىعارىلعان. نى الماتى وبلىسى قاراساي اۋدانىندا ورنالاسقان "Almaty تاپپەگۋ +" ج ش س بىلعارى زاۋىتىندا ساتىپ الادى. ال اكسەسسۋارلار جۇڭگو مەن تۇركيادا تاپسىرىس بەرەدى.
وندىرىستە قولدانىلاتىن جابدىقتار نەمىستىكى جانە جابدىقتار ءار 10 جىل سايىن جاڭارتىلىپ وتىرادى.
"وتكەن جىلى 16 اۆتومات ساتىپ الىندى، ولاردىڭ ءارقايسىسى ءۇش-تورت ادامدى الماستىرا الادى. پروسەستى اۆتوماتتاندىرۋعا قاراماستان، ادامدار مۇندا جۇمىسسىز قالمايدى، ويتكەنى جابدىقتى باسقارۋ كەرەك. جالپى، "كازلەگپروم-الماتى" جشس-دە 700-دەن استام ادام ەڭبەك ەتەدى. ورتاشا جالاقى 200-250 مىڭ تەڭگە"، دەيدى كومپانيا ديرەكتورى.
فابريكادا كۇنىنە 2 مىڭنان استام كيىم تىگىلىپ، وڭدەلەدى. تەحنيكالىق جابدىقتاردىڭ بارلىعى زاماناۋي. ەگەر ءسىز قالتانى قولمەن تىگەتىن بولساڭىز، وندا ول 5-10 مينۋتتى الادى، ال ماشينا سىزگە ءدال وسىنداي جۇمىستى 20-30 سەكۋندتا جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءتىپتى تۇيمەلەر ءقازىر قولمەن تىگىلمەيدى: بۇكىل پروسەسس اۆتوماتتاندىرىلعان.
"ءقازىر 20-30 تىگىنشى ەكەۋمىز كۇنىنە 400-500 پيدجاك، جەيدە سەكىلدى كيىمدەردى دايىنداپ شىعامىز. ەگەر بارلىعىن قولدان جاسايتىن بولساق ۇلگەرمەيتىن ەدىك. اۆتوماتتاندىرىلعان جابدىقتارسىز مۇنداي كورسەتكىشكە جەتۋ مۇمكىن ەمەس. سودان كەيىن تولىعىمەن تىگىلگەن ونىمدەردىڭ پرەزەنتاسياسىن جاسايمىز"، - دەدى پيدجاك سەحىنىڭ قىزمەتكەرى گۇلناز مولدابەكوۆا.
وندىرىستەگى شيكىزات كوزى ءارتۇرلى. شيكىزاتتى اسىرەسە تۇركيا، رەسەي جۇڭگو ەلدەرىنەن اكەلەدى. ال كلاسسيكالىق كيىمدەرگە ارنالعان ماتانى يتاليادان، پورتۋگاليادان ساتىپ الادى ەكەن.
"ءبىز كوبىنە ماقتا سەكىلدى تابيعي ماتەريالداردى قولدانامىز.قازاقستانداعى ەر ازاماتتار اراسىندا قانداي ترەند ءجۇرىپ جاتقانىن باقىلايمىز. سوعان ساي ءونىم دايىنداۋعا تىرىسامىز. قازاقستاندىق ازاماتتار كوبىنەسە تىنىش، جىلى تۇستەرگە قۇمار دەسەك تە بولادى. كوك، قارا جانە سۇر ءتۇستىڭ بارلىق رەڭگىن جاقسى كورەدى دەپ ايتا الامىن. ەرلەر تار، قىسقا كۋرتكالاردى ءجيى ساتىپ السا، ايەلدەر ۇلكەن، وۆەرسايز بولىپ تۇراتىن سىرت كيىمدەردى ءجيى ساتىپ الۋدا"، دەپ پىكىر ءبىلدىردى ديزاينەر ءنۇربيبى بايتاسوۆا.
ءوزىنىڭ جەتىستىككە جەتۋ وقيعاسىمەن بولىسكەن ولجاس زياحانوۆ كەز كەلگەن ازامات ءوز اۋىلىندا نەمەسە قالاسىندا ۇلكەن ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە بولاتىنىن ايتتى.
"تەك ءبىر الماتىدا كۇن سايىن ءبىر جارىم ميلليون ادام جۇمىسقا كەلەدى. ەگەر قالا ماڭىنداعى اۋىلداردا وسىنداي زاۋىتتار اشىلسا، بۇل ءبىزدىڭ حالىق ءۇشىن جاقسى بولاتىن ەدى. ادامدار كولىك كەپتەلىسىندە ەكى-ۇش ساعات تۇرىپ، قالاعا قاتىناپ جۇمىس ىستەمەيتىن ەدى"، - دەيدى كاسىپورىن باسشىسى.
ايتا كەتەيىك، "كازلەگپروم-الماتى" ج ش س كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر: كومپانيا ۇزىناعاش اۋىلىندا 300-400 جۇمىس ورنىنا تاعى ءبىر زاۋىت سالۋ ءۇشىن جەر ۋچاسكەسىن ساتىپ العان. كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورىنا قارجىلاندىرۋعا ءوتىنىم بەرىپ قويعان. قازىرگى ۋاقىتتا ءوتىنىم قارالىپ جاتقان كورىنەدى.
كاسىپورىن باسشىسى قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىراتىن ارنايى كۋرس بارىن ايتىپ ءوتتى.
"ءقازىردىڭ وزىندە كاسىپورىندا ءسان جانە ديزاين كوللەدجىنىڭ، فلوريستيكا كوللەدجىنىڭ، الماتى تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 70-تەن استام ستۋدەنتى تاجىريبەدەن وتۋدە. ولار نەگىزىنەن وسىندا جۇمىس ىستەيدى. فابريكادا "شەبەر" وقۋ ورتالىعى بار، وندا ولار كەز-كەلگەن اداممەن كاسىبي داعدىلارىن بولىسە الادى"، دەيدى ول.
جۋرناليستەر بارعان ەكىنشى كاسىپورىن - "قازسپو-N" ج ش س. كومپانيا 1996 جىلدان باستاپ كيىم تىگۋمەن اينالىسادى. كومپانيا قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتى – مۇناي-گاز سەكتورىنا، ارنايى بولىمشەلەر ءۇشىن جۇمىس كيىمدەرىن، تابيعي مامىقتان سىرت كيىمدەردى شىعارۋ بولىپ تابىلادى.
سونىمەن قاتار، جەكە برەندپەن سپورتتىق فورمالار (ZIBROO ساۋدا ماركاسى، www.zibroo.kz) جانە توقىلعان تريكوتاج (Alerma ساۋدا بەلگىسى، www.alerma.kz) ونىمدەرى شىعارىلادى.
ءوندىرىس زاماناۋي اۆتوماتتاندىرىلعان جابدىقتارمەن تولىق جابدىقتالعان. كاسىپورىننىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى جىلىنا 30-40 مىڭ بىرلىكتى قۇرايدى. شىعارىلاتىن ونىمدەردىڭ نومەنكلاتۋراسى 500 مودەلگە دەيىن، ونىڭ ىشىندە 200-دەن استام مودەلى ايەلدەردىڭ كۋرتكالارى قۇرايدى.
كاسىپورىندا ماتانىڭ قاتتىلىعى مەن قىل-قىبىرىنىڭ ساپاسىن انىقتايتىن جەكە زەرتحاناسى بار. بۇدان بولەك كاسىپورىن تۇراقتى تۇردە حالىقارالىق كورمەلەرگە قاتىسادى. ككۋرتكا ونىمدەرى نەگىزىنەن رەسەيگە ەكسپورتتالادى. 2 جىل كولەمىندە زاۋىت ءونىمى امەريكا مەن ەۋروپا نارىعىندا دا ۇسىنىلدى.
وندىرىستە "Zibroo-school" كادرلاردى دايارلاۋ بويىنشا جەكە مەكتەپ قۇرىلىپ، جۇمىس ىستەيدى. وندا تۇراقتى نەگىزدە بارلىق ۇيرەنگىسى كەلەتىندەر تەگىن وقىتىلادى. وندىرىستىك جەلىنى كەڭەيتۋ ماقساتىندا، جاقىن ماڭداعى وڭىرلەر ءۇشىن جاڭا فيليالدار اشۋ جوسپارلانۋدا. كاسىپورىن جەتەكشىسىنىڭ ايتۋىنشا العاشقى فيليال ەسىك قالاسىندا اشىلادى.
"مەن تىگىن ءوندىرىسىن 27 جىلدان بەرى باسقارىپ كەلەمىن. ءبىز كيىمنىڭ ۇلكەن اسسورتيمەنتىن وندىرۋمەن اينالىسامىز. سوڭعى 7 جىلدان بەرى اينالىسىپ كەلە جاتقان باعىتىمىز-Alerma برەندىمەن تومەنگى كۋرتكالار شىعارۋ. ءبىز ماتالاردى يتاليادان، تۇركيادان، قىتايدان يمپورتتايمىز. ال مامىقتى رەسەيدەن اكەلەمىز. كەيبىرىن ءوز ەلىمىزدەن الامىز"، - دەدى "قازسپو-N" تىگىن فابريكاسىنىڭ باس ديرەكتورى ەلەنا سۆەچنيكوۆا.
بۇل كومپانيا قازاقستاندا كۋرتكا(پۋحاۆيك - رەد.) شىعاراتىن جالعىز كومپانيا. ءبىراق كاسىپورىن وندىرىسىنە ەرەكشە جانە ارنايى تەحنولوگيالار قاجەت. سوندىقتان كاسىپورىن ماتەريالدىڭ ساپاسى مەن قاتتىلىعىن انىقتاۋ ءۇشىن ارنايى زەرتحانا اشقان. بۇل قۇرىلعىلارسىز جوعارى ساپاسى جوعارى كۋرتكالار شىعارۋ مۇمكىن ەمەس.
"ءبىز ءقازىر ۆلاديۆوستوكتان كالينينگرادقا دەيىنگى رەسەيدىڭ 40 قالاسىندا كۋرتكا ساتامىز. ەكى جىل بويى ولار امەريكاعا، بىرنەشە جىل بويى ەۋروپاعا سىرتقى كيىمدەرىن ەكسپورتتادى. جالپى، بۇگىنگى تاڭدا تومەنگى كۋرتكالار بويىنشا ەكسپورت 90 پايىزدى قۇرايدى. ال 10 پايىزى قازاقستان بويىنشا – الماتى، استانا، قاراعاندى، وسكەمەن قالالارىنا جونەلتىلەدى. ءبىر سەح كۇنىنە 50-گە جۋىق پيدجاك شىعارادى. ءبىز بىرەگەي ءونىمدى شىعارۋعا كوبىرەك كوڭىل بولەمىز"، – دەدى كاسىپورىن باسشىسى.
وتكەن كوللەكسياداعى كۋرتكالاردىڭ ەڭ تومەنگى باعاسى-40-60 مىڭ تەڭگە. ال جاڭا كوللەكسيادا 240 مىڭ تەڭگە تۇراتىن كۋرتكا بار. مۇنداي كۋرتكالاردىڭ ماتاسى قىمبات، يتاليالىق. ايتپاقشى، بۇل كومپانيانىڭ بارلىق كۋرتكالارىن كىر جۋعىش ماشينادا جۋىپ الىپ كيە بەرۋگە بولادى.
سىرت كيىم قاتتى ايازعا ءتوزىمدى ەتىپ جاسالعان. كۋرتكانىڭ ىشىندە ارنايى مەمبرانا قويىلادى. ادام ءوزىن قالىڭ كورپەگە ورانعان سەكىلدى جىلى سەزىنە الادى. شامامەن 40 گرادۋس سۋىققا ءتوزىمدى ەتىپ جاسالعان.
"ءبىز قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگىنە، ارنايى جاساققا وسىنداي سىرت كيىمدەر تىگىپ بەردىك. سودان كەيىن وسى تەحنولوگيادا باسقا دا سىرت كيىمدەر دايىنداۋدى ءجون كوردىك. قازىرگى تاڭدا ءبىز 50 گرادۋس ايازدى كۇندەرگە ارنالعان سىرت كيىمدەر دايىنداي الامىز. مۇنداي تەحنولوگيا بار"، دەيدى ول.
وتكەن جىلى كومپانيانىڭ تاۋار اينالىمى 1،5 ميللياردتى، بيىل 1 ميللياردتى قۇرادى. تىگىنشىلەردىڭ جالاقىسى تاجىريبەسىنە قاراي ءارتۇرلى. شامامەن 150 مىڭنان باستالىپ 250 مىڭنان اسادى. الايدا ەلەنا سۆەچنيكوۆا كاسىپورىنعا بىلىكتى ماماندار جەتىسپەيتىنىن تىلگە تيەك ەتتى.
"كوشەدەن ءوتىپ بارا جاتقان ادامداردى شاقىرىپ قازاق جانە ورىس تىلىندە تىگىن تىگۋدى ۇيرەتىپ وتىرمىز دەسەك بولادى. ارنايى تەست دايىنداپ، ەمتيحاننان وتكىزىپ، سەرتيفيكاتتارىن بەرەمىز. وسىلاي ءوز كوماندامىزدى كوبەيتىن وتىرامىز. بىزدەگى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارى تەگىن وتەدى. سەبەبى كاسىبي ماماندار جەتىسپەيدى"، دەيدى باسشى.
كاسىپورىندا شامامەن 200-دەي ادام جۇمىس ىستەيدى. جۇمىس جىلدىڭ 365 كۇنى ءجۇرىپ جاتىر. ال تەندەرگە قاراپ قالماس ءۇشىن كومپانيا ءوزىنىڭ جاڭا كوللەكسياسىن ويلاپ تاپتى. الايدا جاقىن ارادا كومپانياداعى جۇمىسشىلاردىڭ سانى ارتقالى وتىر. سەبەبى ەسىك قالاسىنان جاڭا فيليال اشىلىپ، سول وڭىردەگى ادامداردى جۇمىسپەن قامتۋدى جوسپارلاۋدا.
جالپى الماتىنىڭ ونەركاسىبى سەنىمدى ءوسۋدى كورسەتىپ وتىر. 2023 جىلعى قاڭتار-تامىزدا ونەركاسىپ ءونىمى 1 303،7 ملرد تەڭگەگە ءوندىرىلدى، بۇل 2022 جىلعى قاڭتار-تامىز دەڭگەيىنە قاراعاندا 121،7% -دى. قۇرادى.
سوڭعى جىلدارى اۆتوموبيل جاساۋ قارقىندى دامىپ كەلەدى. الماتىنىڭ يندۋستريالىق ايماعى اۋماعىندا HYUNDAI اۆتوموبيل زاۋىتىن (2020 جىل) ىسكە قوسۋ اۆتوموبيل جاساۋ كلاستەرىن دامىتۋعا ءساتتى سەرپىن بەردى.
2022 جىلى وڭدەۋ ونەركاسىبى ءوسىمىنىڭ 70%-ى اۆتوموبيل جاساۋ ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلدى، 37،2 مىڭ اۆتوموبيل ءوندىرىلدى، سالىقتىق تۇسىمدەر 8،7 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى دەپارتامەنتىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا جۇمىس ىستەپ تۇرعان ونەركاسىپتىك كاسىپورىندار 6 586 كومپانيا بولىپ تابىلادى.
«وتاندىق ءوندىرىس» مەديا جوباسى اياسىندا اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن باسپا ءسوز تۋرلارىنا قاتىسۋشىلار شىمكەنت قالاسىنىڭ، تۇركىستان، پاۆلودار، قاراعاندى، اقمولا وبلىستارىنىڭ كاسىپورىندارىنا (توقىما كاسىپورىندارى، جيھاز شىعارۋ بويىنشا، ءىرى ونەركاسىپتىك زاۋىتتار، ونىڭ ىشىندە كەنتاۋ ترانسفورماتور زاۋىتى جانە «KamaTyresKZ» ج ش س) بارادى.
پىكىر قالدىرۋ