مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا وتكەن جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى سالاسىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسى ازىرلەندى. ول 2023-2029 جىلدارعا ارنالعان. ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى سالاسى-ەل ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى سالا جانە ونى ودان ءارى دامىتۋ ەكونوميكا ءۇشىن وڭ اسەر ەتەتىن بولادى. بۇعان دەيىن ونى جەتىلدىرۋ ءۇشىن شارالار قابىلدانعان بولاتىن. اتالعان تۇجىرىمداما ءقازىر بيزنەستە ءوزىن قالاي كورسەتەدى؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنامىز.

ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ جانە جەلىلەردىڭ توزۋى

اdilet.zan. kz دەرەكتەرىنە سايكەس وتكەن جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا ەلەكتر ەنەرگياسىن 204 ەلەكتر ستانسياسى وندىرەدى. قازاقستاننىڭ ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ جالپى بەلگىلەنگەن قۋاتى 24 523،7 مۆت، قولدا بار قۋاتى – 19 024،3 مۆت، ەلەكتر بەرۋ جەلىلەرىنىڭ جالپى ۇزىندىعى 26 970،8 كم قۇرايدى.

بۇل رەتتە ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋدىڭ ءوسۋى بايقالادى. وسىلايشا، 2022 جىلى بارلىق جىلدارداعى تۇتىنۋدىڭ تاريحي ماكسيمۋمى تىركەلدى، ول 15 203 مۆت گەنەراسيالاۋ كەزىندە 16 459 مۆت قۇرادى، ناتيجەسىندە رەسەيدەن 1256 مۆت يمپورتتالدى، بۇل وتكەن جىلدارمەن سالىستىرعاندا كۇرت سەكىرىسپەن بايقالادى (2018 جىلى – 268 مۆت، 2019 جىلى – 301 مۆت، 2020 جىلى – 300 مۆت، 2021 جىلى-388 مۆت).

تاپشىلىقتىڭ سەبەبى: جوعارى اپاتتىلىق، گەنەراتورلىق جابدىقتىڭ تەحنيكالىق شەكتەۋلەرى، ەنەرگيا جۇيەسىندەگى تەڭگەرىمسىزدىكتەردى وتەۋ ءۇشىن مانيەۆرلىك گەنەراتورلىق قوندىرعىلاردىڭ شەكتەۋلى سانى. قازاقستاننىڭ ەلەكتر جەلىلەرىنىڭ ورتاشا توزۋ دەڭگەيى 66 % قۇرايدى. قوستاناي وبلىسىندا ەڭ جوعارى توزۋ دەڭگەيى – 85،3%، ەڭ ازى-استانا قالاسىندا – 29،5%.

سالانىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرى

تۇجىرىمدامانى ازىرلەۋگە قاتىساتىن ساراپشىلار ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى سالاسىنىڭ بىرنەشە ماسەلەلەرىن انىقتايدى. بىرىنشىدەن، ولار اپاتتار سانىنا نازار اۋدارادى. 2022 جىلى 1789 تەحنولوگيالىق بۇزۋشىلىق ورىن الدى. مۇنداي ۇلكەن سانعا مىنالار اسەر ەتەدى: اكسيونەرلەردىڭ (قۇرىلتايشىلاردىڭ) جانە ەنەرگەتيكالىق كاسىپورىنداردىڭ ءبىرىنشى باسشىلارىنىڭ جۇرگىزىلىپ جاتقان جوندەۋ ناۋقاندارىنىڭ ساپاسى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ بولماۋى؛ ۋاكىلەتتى ورگاندار مەن ەنەرگەتيكالىق كومپانيالار قىزمەتكەرلەرىنىڭ جانە جالپى وندىرىستىك ءتارتىپتىڭ بىلىكتىلىگىنىڭ تومەندەۋى؛ سالانىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىنىڭ تومەندەۋى جانە سونىڭ سالدارىنان ەنەرگەتيكالىق اكتيۆتەردى قايتا قۇرۋ، جاڭعىرتۋ جانە كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزۋ مۇمكىندىگىنىڭ شەكتەلۋى، بۇل ولارعا فيزيكالىق جانە مورالدىق توزۋ.

سونىمەن قاتار، ماماندار ەلەكتر ەنەرگياسى مەن ەلەكتر قۋاتىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن بولجايدى.

مىسالى، كەلەسى جىلى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاپشىلىعى بولجانادى: 2025 جىلى 1،6 ميلليارد كۆت / ساع، ال ەلەكتر قۋاتىنىڭ تاپشىلىعى 2025 جىلعا قاراي 1354 مۆت قۇرايدى.

بۇل رەتتە، جاڭا قۋاتتاردى ىسكە قوسۋعا باعىتتالعان جوبالار نە بەس جىلدان استام ارتتا قالىپ، نە ولار تولىعىمەن توقتاتىلا تۇرعانى اتاپ ءوتىلدى.

سونداي-اق، ماماندار تاريف بەلگىلەۋدىڭ ءتيىمسىز جۇيەسىن اتاپ وتەدى. ەلدە سالاعا ينۆەستيسيالاردىڭ تومەن دەڭگەيى قالىپتاستى، بۇل دا جوعارىدا اتالعان پروبلەمالاردىڭ تۋىنداۋىنا سەبەپ بولدى.