Sońǵy bir jarym jylda Aqmola men Pavlodar oblystaryndaǵy kolonıalarda azaptaýdan úsh sottalýshy qaıtys bolyp, qorlyqqa shydamaǵan bireýi óz-ózine qol jumsaǵan. Bul týraly búgin túrme reformasyna arnalǵan IV forým barysynda QR Bas prokýrorynyń birinshi orynbasary Iogan Merkel jetkizdi. Bul týraly sputniknews aqparattyq saıty habarlaıdy.

«2010 jyly elimizde bolǵan BUU-nyń arnaıy baıandamashysynyń baǵasyna sáıkes azaptaý jeke oqıǵalar aıasynan shyǵyp barady. Jyl saıyn Qazaqstanda jaýap alý men tergeýdiń qatygez tásilderi jáne qylmystyq jazalaýdy oryndaýdaǵy zorlyqqa qatysty 700-ge jýyq aryz tirkeledi», — dedi Merkel.  Onyń aıtýynsha, sońǵy bes jylda adamdardy azaptaǵan 140 laýazymdy tulǵa sottalǵan. 

«Almatyda Slekıshına zorlanyp, onyń bala týǵany kópshilikke belgili.  Aqmola, Pavlodar oblystaryndaǵy kolonıalarda sońǵy bir jarym jylda azaptaýdan úsh sottalýshy qaıtys boldy. Azaptaýǵa shydamaǵan bireýi óz-ózine qol jumsaǵan. Bundaı faktiler qoǵamǵa belgili bolyp, buqaralyq aparat quraldary men ınternette talqylanady. Halyqaralyq quqyq qorǵaýshy qurylymdardyń da nazaryna iligedi. 2008 jyldan bastap BUU-nyń adamdardy azaptaý boıynsha komıeti Qazaqstandy on shaǵym boıynsha konvensıa talaptaryn buzdy dep tanydy», — dedi ol. 

Azaptaýdyń sebebi qandaı? Nege qoldanystaǵy tetikter iske aspaı otyr? Eń aldymen Merkeldiń aıtýynsha, bul suraqtyń jaýaby azaptaýdyń maqsatynda jatyr. 

«Ol ekeý. 90 paıyz jaǵdaıda kánisin moıyndaıtyn jaýap alyp, qylmysty ashý úshin adamdardy azaptaıdy. Taǵy 10 paıyzy túzetý mekemelerinde ony basyp-janshyp, bas kótertpeý, aıtqanyn oryndamaǵany úshin jazalaý bolyp tabylady. Ekinshiden, qylmystyq kodekstiń azaptaý boıynsha 146-babynyń sanksıalary bas bostandyǵynan aıyrmaýǵa baılanysty emes jazany taǵaıyndaýǵa múmkindik beredi. Úshinshiden, adamdardy jetkizýdiń jarıalylyǵy qamtamasyz etilmeıdi. Búginde biz azamatty kimniń jetkizgenin, oǵan quqyqtary túsindirildi me, álde joq pa, qońyraý shalýǵa múmkindik berildi me, joq pa – osy sekildi jaıttardy biz bilmeımiz. Tórtinshiden, zańǵa sáıkes qorǵaýshymen qamtamasyz etilý 24 saǵatqa deıin sozylýy múmkin. Al kóp rette azaptaýdyń alǵashqy saǵattarda júrgiziletini belgili», — deıdi bas prokýrordyń birinshi orynbasary. 

 Budan bólek, jaýap alatyn arnaıy kabınetter joq. Búginde qylmystyq qýdalaý organdarynyń kez kelgen jerinde azamattardan jaýap alyna beredi.  Bul adamdardy azaptaýdyń qaýpin kúsheıte túsedi.  «Altynshydan, sottar azaptaýǵa qatysty shaǵymdar boıynsha sońǵy sheshimge deıin prosesti sırek toqtatady. Jetinshiden, qoǵamdyq baqylaý tetikteri damymaı otyr. Negizinen, taldaý kórsetip otyrǵandaı, tekseýshiler kolonıalarǵa jylyna josparly túrde bir-eki ret barady, kútpegen jerden bolatyn tekserister az. Azaptaý faktilerin tekserý tıimsiz, barlyq shaǵymdardyń tek eki paıyzy ǵana sotqa deıin jetedi», — dedi ol. 

Sońǵy bes jylda elimizde adamdardy azaptaǵan 140 laýazymdy tulǵa sottaldy.

Elimizde adamdardy azaptaýǵa jol bermeý úshin «Azaptaý joq qoǵam» jobasy qolǵa alynbaq.

Jobanyń maqsaty — qylmystyq prosesc pen túrmedegi azaptardyń tamyryna balta shabatyn túbegeıli sharalardy júzege asyrý. «Jaǵdaıdy ózgertý úshin ne isteý kerek? Bizdiń usynystar josparǵa engizilgen. Naqty 40 shara kózdelgen. Jospar negizgi úsh bólimge bólingen. Bul — aldyn alý, tıimdi tergeý jáne azap qurbandaryn ońaltý. Birinshiden, azamattardy qylmystyq qýdalaý organdaryna jetkizýdiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý. Osylaısha azamatty ustap ákelgen adam týraly aqparat bolady. Ekinshiden, barlyq quqyq qorǵaý organdarynyń ǵımarattarynda jaýap alatyn arnaıy kabınetter ashyp, beınebaqylaý qondyrǵylaryn, telefon ornatý kózdelgen. Úshinshiden, kúdikti adamnyń úsh saǵat ishinde advokatqa quqyǵyn qamtamasyz etý kerek. Budan bólek, qylmystyq prosestiń maqsattary men mindetterin qaıta qarastyrý mańyzdy», — dedi I.Merkel.