Bári uıyqtap qaldy-aý deımin... T-y-y-y-s-s-s... Siz úndemeńiz... Oıatyp almaıyq. Al, men áńgimemdi bastadym...

Ol kezde kúz edi. Tóbemizde kún kórinbeıdi: aı da joq. Qara kıimdi bulttyń bılik quryp turǵan bir keshi. Jol jıegindegi qalanyń qaraýyly – kári taldardyń da kóńili pás. Ómir men Ólimniń bel ortasynda turǵandaı, japyraqtary sarǵaıyp, shydamsyzdary jerge baıaǵyda-aq qulaǵan. Sabyry myqtylar dińgek-tamyryna arqa súıep, butaqtaryna áreń ilinip tur. Keshegi jazdyń shýaqqa toly kúnderin ańsaǵan japyraqtardy ári-beri ıterip, ushyryp, mazasyn alar jel de joq búgin.      

«Almatyda kóshesi bar Gogoldiń» dep, bir jaqsy aqyn aıtpaqshy, 2005 jylǵy kónetozdaý kóligimmen Gogoldiń boıynda kele jatsam, qara kóılekti qyz qol sozyp tur eken. «Qaıda barasyz?» dep, toqtaı qaldym. Orta boıly, asa sulýdyń qataryna jatpaıtyn, biraq anaý aıtqandaı suryqsyz da emes, bet-júziniń bir súıkimi bar qyz eńkeıe qarap, aq pen qarasy jarasqan janaryn kirpik qaqpastan maǵan tastady. Qýanyshty kelbet emes. Suraýly. Jalynyshty.

Sóılep jatyr. Otyz jylymda esh kitaptan oqymaǵan, eshbir kınodan kórmegen, eshkimniń aýzynan estimegen sózderim. O, toba! Ne dep tur? Deni saý ma, ózi? Álde meni aqymaq qylyp tur ma? Aqylǵa syımaıtyn áńgime aıtyp. Qańǵyrǵan suraqtar sanamnyń qońyraýyn úzdiksiz soqqylap jatty. Beıtanys qyz qulyqsyz artqy orynǵa jaıǵasty.  Kólik júrip barady.

«Men – taksıstpin. Áıtse de kólik turmaq, qıal jetpeıtin jerge apara almaıtynym anyq». Bul – qyz kólikke otyrǵaly bergi alǵashqy oıym. Keıin «ishki menim» til qatty: «durystap tyńdap kórseńshi. Adam ǵoı. Adamsha sóılep turǵan shyǵar». Aqyl tarazysyna salyp, ózimshe tolǵanǵandaı boldym. Qol sozǵan adamdy aıtqan jerine jetkizý – meniń jumysym hám taksısttik paryzym. Myna birtúrli qyzdyń basqa jurttan qaı jeri kem? Tek, baratyn jeriniń túsiniksizdigi bolmasa. Keptelissiz kóshelermen men aıdaǵan kólik zýlap keledi. Baǵyty – beımálim.

Buryn-sońdy mundaı kúıge tap kelgen kezim esimde joq. Qazir oılasam, biz, adamdar, jaýyr bolǵan tirshilikten ózge eshteńege bas aýyrtpaq emespiz. «Bes kúndik jalǵan dúnıe» dep, dilmársip sóılegenimizben munyń jalǵandyǵyna kóz jetkizbegen soń, bizdiki jáı sandalý eken ǵoı.

Adamnyń aqyrǵy amaly – jalyǵý. Men muny dál qazir sezip hám moıyndap otyrmyn. Oǵan sebep, árıne, janymdaǵy muń arqalaǵan qyz. Onyń uıqy, tamaq, jumys ataýlynyń júzin kórmesteı bolyp, belgisiz mekenge ketpek nıeti jalyǵýdan týǵan bolar. Aǵa-baýyr, dos-jarannan jyraqtap, jalǵyzdyqqa qaraı nege qashyp bara jatqanyna tańym bar. Ózime beıtanys kúıdi sizderge qalaı jetkize almaqpyn?! Qarapaıym adamdar sýǵa tunshyǵyp jatýshy edi: men oıǵa tunshyǵyp baramyn.

Bar aqyl-parasatymdy, bilim baılyǵymdy jıyp, bir sheshimge kelgendeımin. "Bismillámdi" aıtyp, kóligimniń baǵytyn kók bazar jaqqa burdym. Jol boıy «lám» dep til qatqan joqpyz. «Árkim óz oıynyń maltasyn soryp otyr». Dittegen jerime jetip te qaldyq. Muń arqalaǵan qyz kólik toqtaǵanda bir-aq oıynan oıandy. «Keldik pe?» degendeı bir qarady. «Keldik» degenniń ym-yn jasap, terezeniń arǵy jaǵyn nusqadym. Esik aqyryn jabyldy.  Artyma qarasam, túsken jerinen áli qozǵalmapty. Muńdy turys. Buryldy. Ortalyq meshitke kirip barady. Mańdaı terim burq etti.

Aıtpaqshy, sonda qyz:

– Baqyttyń mekenine aparyp salyńyzshy, – degen bolatyn.

P.S.: Keıin bildim: álgi qara kóılekti qyz Kablýkov kóshesindegi jyndyhananyń turǵyny eken...

 Marjan ÁBİSH