Jeltoqsannyń 21-i kúni Tájikstan májilisi qylmystyq kodekske ózgeris engizip, qart áke-sheshesine qaraýdan bas tartqan azamattarǵa jazany kúsheıtti. Jańa zańǵa saı áke-sheshesin tastap ketkender túrmege qamalady.

Buǵan deıingi zańda «120-180 saǵat nemese eki jylǵa deıin túzeý jumystary ne eki jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý jazasy» qarastyrylǵan edi.

"Áke-sheshege qamqor bolý - Konstıtýsıalyq norma"

Tájikstanda halyq arasynda «bala áke-sheshesine qamqor bolýy tıis» degen túsinik bar. Al «áke-sheshesin qańǵyrtyp jibergender» qoǵam synyna ushyraıdy. Biraq keıingi jyldary ekonomıkalyq jaǵdaıdyń qıyndaýyna baılanysty balalarynan alıment talap etip, sotqa júgingen qarıalar kóbeıgen. El bıligi qarttar úıindegi zeınetkerlerdiń sany ósip bara jatqanyna da alańdaıdy.

Bahtovar Safarov

Tájikstan parlamentiniń zań jáne adam quqyǵy komıtetiniń múshesi Bahtovar Safarov Azattyqtyń Tájik qyzmetine bergen suhbatynda eldiń qylmystyq kodeksiniń 178-babynyń 2-tarmaǵy («Jumys isteýge qaýqarsyz áke-sheshesin asyraýdan qasaqana jaltarý») tolyqtyrylǵanyn rastady. Onyń aıtýynsha, endi qart áke-sheshesine qamqorlyq jasaýdan negizsiz, qasaqana jaltarǵan adam úsh jyldyq túrme jazasyna kesiledi. 2016 jyly Tájikstan konstıtýsıasyna «kámeletke tolǵan jáne jumysqa jaramdy balalary áke-sheshesine kútim jasap, olardy áleýmettik turǵydan kómektesý tıis» degen qosymsha tarmaq engizilgen.

«Áke-sheshege qamqor bolý konstıtýsıalyq normaǵa aınaldy. Sondyqtan bul norma qylmystyq kodekske engizildi. Balalary ata-anasyna durys qamqor bolý kerek» deıdi Bahtovar Safarov.

Sangın Mırzoeva

Byltyr Kýbodıón aýdany soty úlken balasynan alıment talap etken 82 jastaǵy turǵyn Sangın Mırzoevanyń aryzyn qanaǵattandyrǵan. Sot ony sheshesine aı saıyn 70 somonı tólep turýǵa mindettegen.

Bes jyldan beri júrip-turýy qıyndaǵan zeınetker sotta «súıenishim bolady-aý dep úmit artqan úlken ulym materıaldyq turǵydan qaraılaspaı qoıdy» degen edi. Sondyqtan qarıa ulynan aı saıyn alıment óndirip berýdi surap, aýdandyq sotqa júgingen.

"Qarttar úıindegi qarıalar kóbeıip ketedi "

Iavan aýdanyndaǵy qarttar úıi dırektory Mahmadúýsýf Gýlov «osydan birer jyl buryn tájik qarttarynyń bizge kelýi sırek kezdesetin oqıǵa bolatyn. Biraq qazir bul tendensıa kúsheıip keledi» deıdi.

«Osy aptada áke-sheshesin qarttar úıine ótkizgisi kelgen úsh adamnyń ótinishin qabyldamaı qoıdyq. Erterekte bizdegi qarttardyń kóbi ózge ult ókilderi bolatyn, biraq qazir tájikter de kóbeıdi. Sondyqtan jazanyń kúsheıgeni oryndy boldy» deıdi qarttar úıiniń dırektory.

Onyń sózinshe, qarttar úıinde turatyn qarıalar bala-shaǵasynyń enjarlyǵy men qaıyrymsyzdyǵyna únemi shaǵynady.

«Buryn adamdar jurttyń sózinen qorqatyn. Ata-anasyn qarttar úıine ótkizý faktileri sırek kezdesetin. Mundaı oqıǵa nonsens bolatyn. Biraq qazir áke-sheshesinen bas tartyp, uıalmaı qarttar úıine ótkizetinder óte kóp. Bálkim bul ózge halyqtardyń mádenıetiniń yqpaly shyǵar» deıdi Gýlov.

78 jastaǵy Dýshanbek turǵyny Salıma Davlatova ózin qarttar úıine ótkizgisi kelgen ulynyń ústinen prokýratýrǵa shaǵymdanǵan.

Qart áıeldiń úsh uly, eki qyzy bar. Ol Azattyqqa birneshe jyl buryn Vahdat qalasyndaǵy úıin satyp, kenje balasyna Dýshanbeden páter satyp ápergenin aıtyp berdi. Qalǵan balalarynyń bári nápaqa tabý úshin Reseıde júr.

«Endi kenje balam men kelinim páterdi satqysy keledi. Ekeýi maǵan kútim jasamaıdy, menen qalaı qutylaryn bilmeı júr. Meni qaıtse de qarttar úıine ótkizgisi keledi» dep qamyǵady ol. Zeınetkerdiń balasy Azattyqtyń qońyraýlaryna jaýap bermedi.

Qazir Tájikstandaǵy qarttar úılerinde myńǵa jýyq qarıa bar. Olardyńalty júzden astamy - erler, tórt júzge jýyǵy - áıelder.