Bul kún jaqsy jańalyqtarmen bastaldy. Golandıa soty ulttyq qordyń shetelde buǵattalǵan $22 mlrd aktıvin bosatty. Sonymen qatar ulttyq valúta kýrsy 321,51 teńge boldy. Byltyr teńge baǵamy kúrt túsip ketken edi. Bıyl da qaıta quldyramaı ma degen qaýip bar. Oǵan munaı baǵasy da áser etetinin eskerý qajet. Sarapshylardyń boljaýynsha, 2018 jyly munaı baǵasy $65 shamasynda bolady. Eger boljam rastalsa, ol teńgeniń jaǵdaıyna oń yqpalyn tıgizetini anyq. Ekonomıs Maqsat Halyq ulttyq valúta birneshe sebepterge baılanysty nyǵaıǵanyn aıtady.

- Teńgeniń kúsh jınaǵany eń aldymen kompanıalardyń memleket aldyndaǵy salyqtaryn esepteý kezeńine túsip tur. Kóptegen kompanıa qańtarda ózderiniń memleket aldyndaǵy salyqtaryn esepteıdi. Jınaqta turǵan dollaryn teńgege aýystyra bastaıdy. Bul – teńgeniń nyǵaıýyna áser etetin birinshi faktor. Jylda osy ýaqytta teńge kúsheıedi.

Al ekinshi faktor retinde munaı naryǵyndaǵy turaqtylyqty aıtýǵa bolady. Jalpy munaı barreliniń baǵasy 70 dollarǵa deıin ósip, teńgege ońtaıly áser etip tur. 

Úshinshi faktor – rúbldiń nyǵaıýy. Oǵan da munaı baǵasy oǵan qolaıly jaǵdaı týǵyzdy. Bir jaǵynan Reseı prezıdentiniń saılaýaldy jaǵdaıy bar. Sondyqtan aldaǵy ýaqytta da rúbldi kúsheıtýi yqtımal. Ózderińizge belgili, teńge men rúbldiń korrelásıalyq baılanysy tyǵyz bolǵandyqtan, teńge baǵamy da rúblmen tyǵyz baılanysty, - deıdi ekonomıs.

Sońǵy úsh jyl Qazaqstan ekonomıkasy úshin aýyr boldy. Teńge quldyrady, munaı baǵasy arzandady. Sarapshylardyń pikirinshe, onyń salqyny áli biraz ýaqytqa deıin seziledi. Dese de ósim joq emes.

- Ekonomıkalyq sıkldyń fazalary bolady. Daǵdarys, odan keıin depressıalyq jaǵdaı, ekonomıkalyq sıkldyń toqyraý fazasy. Qazaqstan osy kezeńderdiń barlyǵynan ótti. 2015, 2016 jyldarda jalpy ishki ónim 1 paıyzdyń kóleminde ǵana boldy. Byltyrǵy jyldyń qorytyndysy boıynsha, jalpy ishki ónim 4 paıyzǵa ósti. Bul – qýanatyn nárse. Keremet ósim bar dep aıta almaımyz. Degenmen qaıta joǵarylaýǵa baǵyt aldyq. Bul degenimiz – ekonomıka fazasynyń jandaný, tirilý deńgeıine ótýi, - deıdi Maqsat Halyq.

2017 jyly JİÓ 4 paıyzǵa jetse de, áleýmettik jaǵdaı áli de nashar. Sarapshylar oǵan 2015, 2016 jyldardaǵy daǵdarys jaǵdaıy sebep deıdi. 2017 jyly da halyqtyń naqty jalaqysy qysqardy.

- Reıtıń agenttikteri men dúnıejúzilik bank Qazaqstannyń JİÓ bıyl 3,5 paıyzdyń kóleminde ósedi dep boljaıdy. Osy nátıjege jetsek, Qazaqstan úshin jaqsy kórsetkish. Keremet ósim bolady deýden aýlaqpyz.

2017 jyl óte qıyn jyldyń biri boldy. Sebebi halyqtyń naqty jalaqysy qysqardy. Jalaqynyń eki túri bolady: ataýly jalaqy, ıaǵnı halyqtyń qansha jalaqy alatyny kórsetiledi, ekinshisi - naqty jalaqy.

2017 jylmen salystyrǵanda halyqtyń jalaqysy taýar alý qabiletimen sáıkespeıdi. Saıyp kelgende, byltyrǵymen salystyrǵanda halyqtyń naqty jalaqysy azaıyp ketkenin baıqaýǵa bolady. 2017 jyly taýar satyp alǵan aqshamyzdy bıyl dál sol taýarǵa jetkize almaımyz, - deıdi ekonomıs.

Byltyr benzın tapshylyǵy aıqyn sezilip, júrgizýshilerdi biraz ábigerge túsirdi.

Maqsat Halyq ondaı nárseniń qaıtalanbaýy úshin shendilerdiń jumysy naqty strategıalyq túrde josparlanýy qajet degen pikirde.

Al ekonomıs Maqsat Seralynyń sózinshe, benzın tapshylyǵy bolmaýy úshin janarmaıǵa aldyn ala tapsyrys bergen jón. Bastysy – tórtinshi munaı óńdeý zaýytyn salý qajet. Ekonomıs Atyraýdaǵy munaı óńdeý zaýytyna jańa qurylǵylar ornatylǵanyn jáne ony Shymkent pen Pavlodardaǵy zaýyttarǵa da ornatsa, janarmaıǵa qatysty biraz másele sheshilýi múmkin ekenin aıtady. Sebebi janarmaıdy tek kólikke ǵana emes, basqa da maqsattarǵa paıdalanady.

- Munaı tapsyrýshylardyń úlken qateligi – Qazaqstannyń munaı óńdeý zaýyttarynyń jóndeý jumystary úshin jabylatynyn bile tura, aldyn ala tapsyrys bermeýi. Eger janarmaıdy belgili kólemde alyp qoısa, másele ýshyqpaýshy edi. Árıne ony saqtaıtyn qoıma joq bolýy múmkin. Biraq onyń barlyǵy – sheshiletin másele», - deıdi sarapshy.