Amerıkaǵa baryp, kim «búldirip» qaıtady?

Beker-aq boldy... Belgili jazýshynyń osy sózi sizdiń qazańyzdy estigeli esimnen ketpeı qoıdy. Jańa ǵana «Kelbetińizdi» kórip, kókiregime ashshy óksik keptelip qaldy. Siz jazýshylardyń ishindegi jomarty edińiz. Ýádeden taıqymaıtyn jaqsy ádetińiz bar edi. Ózińizdi anaý Amerıkaǵa baryp, búldirip qaıtatyn jyly tanydym. «Halyq sózine» alǵashqy betinen-aq aıqaılap shyqqanyńyz esimde. Sol suqbatty aıyzym qanyp oqyǵam. Qaıbir jyly Jazýshylar Odaǵynyń quryltaıynan kórdim. Qurqyltaıdaı shúpirlep júrgen shalajazýshylardan bólinip, jeke júrdińiz. Nesipbek Dáýtaı aǵamen pikirles edińizder. Tipti, syrtqy kelbetterińiz de kelińkireıdi.

Amanshaev Astanaǵa aýysyp barǵanda keńsesine daýdyraı kirip: «Jolyńa jaqsy adamdar jolyqsyn!», - dep eki aýyz izgi sózdi aıtqanyńyz da erýlikke para-par. Jalpy siz izgi jansyz. Qara butaqqa qasqaıyp bitken minezińiz de bar etin.

«Atyraýskıı» minez alyp urdy sizdi...

Daýysyńyz qandaı! Dıktormyn deıtinderdi tasada qaldyratyn. Farıza apaı qaıtqan kúni sizben tildestim. Atyraýdan arnaıy kelgenińizdi aıttyńyz. Biz sol kúni suhbattaspaq ek. Bolmady... Barmaqtaı qyzǵa kisilik tanytyp, jaǵdaıdy túsindirdińiz. Aıparadaı jazýshynyń kisiligine kóńilim jylyǵan sonda. Minezińizdegi týrashyldyqqa, birbetkeılikke tántimin. Jurt sekildi bastyqtyń aldyna baryp, ótirik búgilip-ıilmeıtinińiz de – órlik. Betke shaýyp qalatynyńyz da – batyldyq. «Atyraýskıı» qanyńyz jıi shapshıdy dep estıtinbiz. Sol qan basyńyzǵa shapty, sirá... Amerıkada qyza kele, dókeıge «poshel» dep júrgenińiz sol kishi júzdigińizden ǵoı.

Máskeýge ketip qalýyńyz kerek edi...

Qyzýqandylyqqa salynyp, búkil halyqaralyq talapty buzǵanyńyz da bizge ańyzdaı. Sizge sol jyly Máskeýge «Hýdojestvennaıa lıteratýra» baspasyna ketip qalýyńyz kerek edi. Bas dırektory Georgıı Práfınniń usynysyn qabyldaýyńyz kerek edi. Sonda Qazaqstanda kitabyńyz órtelmeıtin edi. Sizdi bos kúńkil qajytty, bilem...

Endi Amerıkaǵa baryp, kim búldirip qaıtady?! Sizdiń júregińizdi kitapórtegishter jyrym-jyrym etti. Sizdi eshkim túsinbedi. Áıtpese siz shyndyqty aıtyp edińiz. Memsyılyqtyń lámin dámetipti dedi sizdi. Anyǵynda, Beksultan aǵanyń kórkemdigi qaı jaǵynan kelisip turǵanyn siz alǵash bolyp moıyndadyńyz. Memsyılyqty  Muqaǵalı men Smaǵul, Tynymbaı almaǵanda men ne betimmen alamyn?» – deýińiz de irilik.

Siz basqaratyn «Aq jaıyq» jýrnalyn bir tún boıy túgel oqyp shyqtym qaı jyly. Ádebıetke jańasha, tosyn nárselerdi ákelgińiz keletin.

Aıgúl Ahanbaıqyzy degen jýrnalıs ápkem bar. Sizdi qatty qurmetteıdi. Ekeýmiz jolyǵa qalsaq, áńgimemiz siz jaıly órbıdi.  Óıtkeni siz bizdiń jazýshymyzsyz, bizdiń zamannyń jazýshysysyz. «Bes qasqa berishtiń hıkaıasy», «Dúnıe-ǵaıyp», «Kómilgen qazyna altyny», «Qandyózek» sekildi shyǵarmalardy siz ǵana týdyra alasyz. Ózińiz aıtpaqshy, qazaqtyń dúnıetanymynan sál bólek jazdyńyz.

Qudaıǵa qaryzyńyzdy qaıtardyńyz ba?

«Qudaıǵa jan qaryzym bar. Basqa qaryzym joq», - deýshi edińiz. Sol qaryzyńyzdy berip qutylǵan sıaqtysyz. Qazaq ádebıeti men dramatýrgıasynyń bir butaǵy mort syndy. «Kúndeligimdi ázir kimge tastap keterimdi bilmeımin», - dep edińiz. Kimge tastadyńyz? İshinde kúńkil kóp pe, shýaqty sátter kóp pe?

Sizdi kim (ne) óltirdi?

Baqul bolyńyz, «ishi ýyljyǵan qatty adam». «Báriniń jabylyp óltire almaı júrgeni – bir Raqymjan», - dep kúlýshi edińiz. Sizdi kimniń sózi óltirdi? Kim (ne) óltirdi?

Teńizge uzaq qarapsyz. Ketetinińizdi sezgen sıaqtysyz. «Shyńǵysqannyń kóz jasyndaı» bir kermek tamshy kózińizden úzildi me eken? Al meniń ishimde bir nárse úzilip tústi. Ne nárse ekenin ózim de bilmeımin...

Qarlyǵa Aısanqyzy, ádebıet jankúıeri